Thành công của mô hình không chỉ đến từ sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, mà còn là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ số và cơ sở dữ liệu trong xác định, vận động đúng đối tượng tham gia BHYT.

Mô hình “Xã kiểu mẫu có 100% người dân tham gia BHYT” được Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn đánh giá cao và yêu cầu BHXH các địa phương học hỏi, áp dụng để nhân rộng

Từ dữ liệu chính xác đến hành động đồng bộ, trách nhiệm

Xã Tân Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình (nay được sáp nhập là xã Ninh Châu, tỉnh Quảng Trị) là địa phương đầu tiên được BHXH huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình (nay là BHXH cơ sở Quảng Ninh, tỉnh Quảng Trị) chọn là nơi thí điểm triển khai mô hình “Xã kiểu mẫu có 100% người dân tham gia BHYT”.

Điểm then chốt của mô hình chính là việc ứng dụng công nghệ, kết nối và đối soát hai hệ thống cơ sở dữ liệu (CSDL) quốc gia: CSDL dân cư do Bộ Công an quản lý và CSDL bảo hiểm do BHXH Việt Nam vận hành.

Từ việc đối soát giữa 2 CSDL, BHXH huyện Quảng Ninh đã xác định chính xác danh sách người dân thường trú tại xã Tân Ninh chưa có thẻ BHYT. Đây là cơ sở quan trọng để xác định đúng nhóm đối tượng cần tuyên truyền, vận động, đảm bảo không bỏ sót, không trùng lặp. “Chúng tôi không thể tuyên truyền hiệu quả nếu không biết chính xác ai chưa tham gia, ai đã rời địa phương, ai đã qua đời… Việc lọc sạch và sống dữ liệu giúp mô hình bám sát thực tế, hiệu quả. Thông tin của người dân trên CSDL quốc gia về dân cư và CSDL quốc gia về bảo hiểm là một tài nguyên, lợi thế vô cùng quý giá để thực hiện sàng lọc thông tin, tìm chính xác các nhóm đối tượng đích cần vận động tham gia BHYT, là một trong những giải pháp căn cơ, chủ lực để xây dựng được mô hình” - ông Nguyễn Quang Thuận, Giám đốc BHXH cơ sở Quảng Ninh nhấn mạnh.

Do đó, trong triển khai mô hình, BHXH huyện Quảng Ninh đã chủ động phối hợp chính quyền địa phương xây dựng các bước gồm: đối soát dữ liệu - phân loại đối tượng - tham mưu ban hành văn bản chỉ đạo - tuyên truyền vận động - xác minh thực tế tại từng thôn, kèm theo cập nhật tiến độ hàng tuần (Chi tiết các giải pháp, nhiệm vụ mời xem tại Phụ lục cuối bài viết).

Ngày 5/4/2024, UBND huyện Quảng Ninh ban hành Thông báo số 62/TB-UBND, giao UBND xã Tân Ninh chủ trì phối hợp BHXH huyện vận động người dân tham gia BHYT, với mục tiêu đạt 100% người dân sinh sống trên địa bàn có thẻ BHYT. Ngay sau đó, UBND xã Tân Ninh ban hành Kế hoạch số 110/KH-UBND, triển khai mô hình với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị ở cơ sở.

Cụ thể, BHXH huyện Quảng Ninh đã phối hợp với Công an, UBND xã và các đoàn thể địa phương tiến hành rà soát, đối soát CSDL quốc gia về dân cư với CSDL quốc gia về bảo hiểm, xác định chính xác người chưa có thẻ BHYT thực sự đang cư trú tại địa phương. Nhờ loại trừ được những trường hợp không còn trên địa bàn như người đi khỏi địa phương, người đang chấp hành án, đã mất… lập danh sách chính xác từng người để tuyên truyền, vận động.

Với sự chỉ đạo quyết liệt của UBND huyện, kế hoạch triển khai được ban hành rõ ràng, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng cán bộ xã, từng thôn, từng hội đoàn thể. Công tác tuyên truyền được triển khai bài bản, đa kênh - từ hệ thống truyền thanh xã, các buổi sinh hoạt chi bộ, hội phụ nữ, nông dân, đến mạng xã hội và nhóm Zalo cộng đồng. Đặc biệt, đội ngũ cán bộ xã, nhân viên thu, công an viên, trưởng thôn thực hiện phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà” để tiếp cận và thuyết phục người dân. Thôn nào đạt tỷ lệ 100% người dân tham gia BHYT thì thực hiện khen thưởng và gắn biển: Công nhận thôn đạt tỷ lệ 100% người dân tham gia BHYT trên tuyến đường liên thôn, liên xã để vinh danh người dân trong thôn đó, đồng thời làm gương cho người dân thôn khác chưa đạt tỷ lệ 100% phấn đấu.

Nhờ đó, khi bắt đầu triển khai mô hình vào tháng 4/2024, toàn xã Tân Ninh còn hơn 110 người chưa có thẻ BHYT. Sau hơn hai tháng triển khai quyết liệt, đến ngày 20/6/2024, cả 5/5 thôn của xã Tân Ninh đã hoàn thành mục tiêu 100% người dân tham gia BHYT, vượt tiến độ đề ra 10 ngày. Trong đó, những người dân thuộc diện tự đóng BHYT đã chủ động tham gia sau khi được tuyên truyền, vận động, hoàn toàn bằng nguồn kinh phí gia đình, không nhận bất kỳ hỗ trợ nào từ bên ngoài. Cho thấy rõ nét sự nâng cao nhận thức, chủ động, tự nguyện tham gia BHYT của người dân.

Mô hình “Xã kiểu mẫu có 100% người dân tham gia BHYT” đã tạo nên bước đột phá trong thực hiện chính sách an sinh xã hội trên địa bàn

Nhân rộng mô hình, lan tỏa giá trị

Từ thành công tại Tân Ninh, BHXH huyện Quảng Ninh đã tham mưu UBND huyện tổ chức sơ kết, rút kinh nghiệm và hoàn thiện quy trình triển khai. Trong năm 2024, thêm 4 xã khác trên địa bàn gồm: Hàm Ninh, Xuân Ninh, Duy Ninh và Vĩnh Ninh cũng đạt tỷ lệ người dân tham gia BHYT 100%, nâng tổng số xã “Kiểu mẫu có 100% người dân tham gia BHYT” của huyện lên con số 5.

Cùng với xã Trường Sơn là xã miền núi được Nhà nước hỗ trợ toàn bộ kinh phí tham gia BHYT, đến hết năm 2024, toàn huyện có 6 xã đạt 100% người dân tham gia BHYT; Thị trấn Quán Hàu đạt 99,68%, nâng tỷ lệ bao phủ toàn huyện lên 93,9%, vượt 1,8% so với chỉ tiêu được giao. Ngoài ra, huyện cũng ghi nhận kết quả nổi bật trong chuyển đổi số, nâng cao chất lượng phục vụ với: 99,98% người tham gia BHYT đã được đồng bộ mã định danh cá nhân; 17/17 cơ sở y tế triển khai khám chữa bệnh BHYT bằng CCCD gắn chip. Đặc biệt, 100% người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH (4.834 người) trên địa bàn đã nhận qua tài khoản cá nhân (ATM) không dùng tiền mặt - BHXH huyện Quảng Ninh là đơn vị đầu tiên trong toàn tỉnh hoàn thành công tác này với tốc độ tăng ấn tượng (tỷ lệ đến tháng 9/2024 mới là 17,52% - thấp nhất so với các huyện).

Ông Nguyễn Quang Thuận - Giám đốc BHXH cơ sở Quảng Ninh cho biết: Thành công của mô hình “Xã kiểu mẫu có 100% người dân tham gia BHYT” trên địa bàn thời gian qua có được từ sự vào cuộc một cách đồng bộ, quyết liệt của các cấp uỷ đảng, chính quyền địa phương; các tổ chức chính trị xã hội, các cơ quan, đơn vị, nhân viên thu là yếu tố quyết định thành công trong thực hiện mô hình.  Công tác rà soát, cập nhật dữ liệu người tham gia BHYT do ngành BHXH quản lý đảm bảo “đúng- đủ- sạch- sống” đối chiếu với CSDL quốc gia về dân cư được cơ quan Công an chia sẻ là yếu tố quan trọng. Từ đó, phân loại đối tượng tham gia cụ thể theo từng nhóm để tuyên truyền, có các giải pháp phát triển như: Nhóm do ngân sách nhà nước đóng, hỗ trợ đóng; nhóm tự đóng có điều kiện kinh tế và khó khăn về kinh tế; nhóm không thuộc trách nhiệm xã phải phát triển tham gia như đi nước ngoài, đi ngoại tỉnh, chết, đang chấp hành án... Đây là khâu quan trọng đảm bảo sự thành công trong tổ chức thực hiện chính sách BHYT và mô hình. Bên cạnh đó, cần thường xuyên thực hiện tốt công tác thi đua giữa các thôn, các xã, kịp thời động viên, khen thưởng là động lực thúc đẩy trong thực hiện chính sách BHYT nói chung và mô hình nói riêng.

Vượt qua thách thức, quyết tâm đạt mục tiêu lớn hơn

Bước sang năm 2025 trong bối cảnh tinh gọn, sắp xếp tổ chức bộ máy, đặc biệt là việc triển khai thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 01/7, hiện nay, huyện Quảng Ninh cũ đã được chia thành 4 xã mới gồm: Xã Quảng Ninh (sáp nhập các xã Vĩnh Ninh, Võ Ninh, Hàm Ninh, thị trấn Quán Hàu); xã Ninh Châu (sáp nhập các xã Tân Ninh, Gia Ninh, Duy Ninh, Hải Ninh); xã Trường Ninh (sáp nhập các xã Vạn Ninh, An Ninh, Xuân Ninh, Hiền Ninh) và xã Trường Sơn (sáp nhập Trường Xuân, Trường Sơn).

Có thể thấy, 5 xã cũ gồm: Tân Ninh, Hàm Ninh, Xuân Ninh, Duy Ninh, Vĩnh Ninh, Trường Sơn đã thực hiện thành công mô hình “Xã kiểu mẫu có 100% người dân tham gia BHYT” đều được chia sáp nhập vào 4 xã mới. Đây là yếu tố nền tảng, nòng cốt để BHXH cơ sở Quảng Ninh tiếp tục thực hiện mô hình.

Theo đó, trong năm 2025, BHXH cơ sở Quảng Ninh sẽ tiếp tục tham mưu cho cấp ủy, chính quyền 4 xã mới sau sáp nhập trên địa bàn được giao quản lý thành lập Tổ công tác thực hiện mô hình “Xã kiểu mẫu có 100% người dân tham gia BHYT”, tiến tới tham mưu cho lãnh đạo BHXH tỉnh nhân rộng trên toàn tỉnh.

Thành công của mô hình không chỉ đến từ sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, mà còn là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ số và cơ sở dữ liệu trong xác định, vận động đúng đối tượng tham gia BHYT

Đánh giá việc thực hiện mô hình hiện nay đang gặp một số khó khăn do sau khi sáp nhập quy mô dân số của một xã lớn hơn, địa bàn rộng, việc rà soát, xử lý phân loại dữ liệu phức tạp hơn… tuy nhiên, ông Nguyễn Quang Thuận, Giám đốc BHXH cơ sở Quảng Ninh tin tưởng từ những kết quả, kinh nghiệm đã đạt được, việc triển khai mô hình thời gian tới sẽ tiếp tục đạt được kết quả tốt.

Hiện nay, với mục tiêu lấy người dân làm trung tâm phục vụ, ngay sau khi mô hình chính quyền 2 cấp đi vào hoạt động, BHXH cơ sở Quảng Ninh đã thành lập Tổ công tác hỗ trợ, thiết lập các đường dây nóng, công khai tại Trung tâm hành chính công ở 4 xã trên địa bàn quản lý và trên các nền tảng mạng xã hội; Thành lập nhóm trao đổi trực tuyến giữa lãnh đạo xã và lãnh đạo BHXH cơ sở Quảng Ninh để tương tác, chuyển tải các thông tin chỉ đạo, điều hành về chính sách BHXH, BHYT nhanh chóng, kịp thời. Tất cả các giải pháp đều mang tính đồng bộ, đồng hành, hỗ trợ các khó khăn, vướng mắc cho cấp ủy, chính quyền địa phương xã mới, đảm bảo tối đa quyền lợi người tham gia và thụ hưởng BHXH, BHYT một cách nhanh nhất, tốt nhất.

Trong thời gian tới, để triển khai hiệu quả các chính sách BHXH, BHYT, lan tỏa sâu rộng, đảm bảo tối đa quyền lợi tham gia, thụ hưởng của nhân dân, BHXH cơ sở Quảng Ninh sẽ tiếp tục tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đồng hành cùng chính quyền cơ sở, tập trung nắm bắt đầy đủ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT, từ đó kịp thời tham mưu giải pháp tháo gỡ hiệu quả. Hướng dẫn, hỗ trợ người dân đẩy mạnh sử dụng dịch vụ công trực tuyến trong giao dịch với cơ quan BHXH, góp phần xây dựng nền hành chính hiện đại, minh bạch, tiện lợi. Thống nhất thành lập Ban Chỉ đạo phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BHTN cấp xã, đồng thời xây dựng Tổ Công tác triển khai mô hình “Xã kiểu mẫu có 100% người dân tham gia BHYT", tranh thủ sự vào cuộc mạnh mẽ của cấp ủy, chính quyền địa phương. Trong đó,  xác định vai trò nòng cốt của đội ngũ Bí thư Chi bộ thôn, Trưởng thôn, Trưởng ban Công tác Mặt trận thôn và Nhân viên thu chính là cánh tay nối dài trong thực thi chính sách BHXH, BHYT đến từng thôn, xóm, góp phần lan tỏa nhận thức, củng cố niềm tin và đảm bảo an sinh xã hội tại cơ sở.

“100% người dân tham gia BHYT là mục tiêu hướng tới, BHXH cơ sở Quảng Ninh sẽ quyết tâm thực hiện, nâng cao tỷ lệ bao phủ BHYT, đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn quản lý” - ông Thuận chia sẻ.

PHỤ LỤC

Để triển khai thành công mô hình “Xã kiểu mẫu có 100% người dân tham gia BHYT” phải đảm bảo giải quyết được 2 vấn đề cơ bản:

Thứ nhất, sàng lọc được danh sách người chưa thực sự tham gia BHYT đang sinh sống tại địa phương thông qua việc đối soát giữa Cơ sở dữ liệu Quốc gia về Dân cư và Bảo hiểm; rà soát chính xác người không thuộc diện tham gia BHYT tại địa phương.

Thứ hai, làm thế nào để cấp ủy, chính quyền địa phương thực sự quan tâm, vào cuộc, chung tay với cơ quan BHXH thực hiện chính sách BHXH, BHYT chứ không phải chỉ trên văn bản, giấy tờ.

Để đạt mục tiêu đó, các giải pháp BHXH huyện Quảng Ninh triển khai thực hiện như sau:

1. Tham mưu UBND huyện ban hành văn bản chỉ đạo triển khai mô hình “Xã kiểu mẫu có 100% người dân tham gia BHYT” tại một xã cụ thể.

2. Tham mưu UBND huyện tổ chức cuộc họp tại UBND xã do Phó Chủ tịch UBND huyện chủ trì. Thành phần cuộc họp gồm: Văn phòng UBND huyện, BHXH huyện, Phòng Lao động TB & XH, Phòng Y tế, Phòng Giáo dục & Đào tạo, Ủy ban mặt trận tổ quốc huyện, Trung tâm y tế và Bệnh viện đa khoa huyện, toàn bộ cán bộ UBND xã và Bí thư, Trưởng thôn, Trưởng ban Công tác mặt trận các thôn để họp bàn, hỗ trợ xã xây dựng và ban hành Kế hoạch triển khai mô hình “Xã kiểu mẫu có 100% người dân tham gia BHYT”.

3. Phối hợp với Công an huyện trích xuất Danh sách nhân khẩu thường trú toàn xã theo từng thôn và đối soát với Cơ sở dữ liệu người tham gia BHYT trên phần mềm quản lý thu, sổ thẻ để trích xuất Danh sách người chưa tham gia BHYT.

4. BHXH huyện phối hợp với UBND xã tổ chức cuộc họp gồm: cán bộ Chính sách và cán bộ Văn hóa – xã hội của xã, Hội Nông dân xã, Hội Phụ nữ xã, Đoàn thanh niên xã, Bí thư thôn, Trưởng thôn, Trưởng ban công tác mặt trận thôn và Nhân viên thu trên địa bàn toàn xã để rà soát các đối tượng không thuộc trách nhiệm phát triển BHYT của xã (bao gồm: Lực lượng vũ trang; thân nhân quân đội; đi khỏi địa phương như đi nước ngoài, đi ngoại tỉnh, đi ngoại huyện; chấp hành án; chết) để lập Danh sách người dân sinh sống trên địa bàn từng thôn chưa tham gia BHYT.

5. Chuyển giao Danh sách người dân sinh sống trên địa bàn từng thôn chưa tham gia BHYT cho UBND xã rà soát, phân loại đối tượng, phân công trách nhiệm cho các tổ chức đoàn thể trực thuộc, cán bộ xã và nhân viên thu phối hợp với cán bộ BHXH huyện tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHYT.

6. BHXH huyện thường xuyên liên hệ với UBND xã để trao đổi các khó khăn, vướng mắc, tiến độ thực hiện, các giải pháp tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHYT.

7. Thường xuyên họp nội bộ BHXH huyện để đánh giá tiến độ thực hiện, các khó khăn vướng mắc, đưa ra các giải pháp tháo gỡ nhằm tuyên truyền, vận động được người dân tham gia BHYT 100%.

8. Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, cung cấp thông tin trên hệ thống loa phát thanh của xã, trên mạng xã hội, trên nhóm Zalo của thôn cho người dân hiểu về chính sách BHYT và tự giác tham gia. Thực hiện làm cuốn chiếu, thôn nào đạt tỷ lệ 100% người dân tham gia BHYT thì thực hiện khen thưởng và gắn biển: Công nhận thôn đạt tỷ lệ 100% người dân tham gia BHYT trên tuyến đường liên thôn, liên xã để vinh danh người dân trong thôn đó, đồng thời làm gương cho người dân thôn khác chưa đạt tỷ lệ 100% noi gương và tham gia.

Về nhiệm vụ cụ thể của từng đơn vị, BHXH huyện Quảng Ninh đã tham mưu UBND huyện giao:

BHXH huyện:

- Chủ trì, phối hợp với Công an huyện, UBND xã rà soát, tổng hợp danh sách người chưa tham gia BHYT.

- Tham mưu văn bản giao nhiệm vụ cho xã, phối hợp hướng dẫn xã xây dựng kế hoạch triển khai.

- Xác định giải pháp phát triển theo nhóm đối tượng: Người lao động và người sử dụng lao động đóng; Nhóm do ngân sách nhà nước hỗ trợ; Nhóm tự đóng.

- Xác định rõ mục tiêu phấn đấu từng thời điểm.

- Đề xuất BHXH tỉnh hỗ trợ chuyên môn, nguồn lực.

UBND xã, phường:

- Báo cáo Đảng ủy, phối hợp Mặt trận - đoàn thể triển khai mô hình.

- Huy động nguồn xã hội hóa hỗ trợ người khó khăn tham gia BHYT.

- Phối hợp BHXH huyện đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân.

- Xây dựng kế hoạch cụ thể, phân công nhiệm vụ cho thôn/xóm/ngành đoàn thể.

Hội nông dân - Hội Liên hiệp phụ nữ:

- Phối hợp tuyên truyền, vận động hội viên tham gia BHYT.

- Phát động mô hình tiết kiệm mua thẻ BHYT.

- Kêu gọi hỗ trợ người khó khăn.

Công an huyện:

- Cung cấp định kỳ danh sách nhân khẩu thường trú cho UBND xã và BHXH huyện.

- Hỗ trợ đồng bộ dữ liệu định danh vào CSDL quốc gia về dân cư.

Phòng Giáo dục và Đào tạo: Chỉ đạo trường học trên địa bàn xã tuyên truyền, vận động học sinh và phụ huynh tham gia BHYT đạt 100%.

Nhiệm vụ cụ thể cho từng tổ chức, cá nhân cấp xã, BHXH huyện Quảng Ninh đã hỗ trợ UBND cấp xã ban hành các văn bản giao:

Công chức Chính sách - Xã hội:

- Tham mưu UBND xã triển khai mô hình.

- Rà soát danh sách chưa tham gia BHYT, phân loại theo điều kiện kinh tế.

- Phối hợp tổ chức hội nghị tuyên truyền chính sách BHYT.

- Huy động nguồn hỗ trợ người dân khó khăn tham gia BHYT.

Công chức Tư pháp - Hộ tịch:

- Đăng ký khai sinh, thường trú; cấp thẻ BHYT cho trẻ <6 tuổi.

- Giải quyết thủ tục khai tử, xóa thường trú, hỗ trợ mai táng phí.

Công chức Văn phòng UBND xã:

- Tham mưu Kế hoạch thực hiện mô hình “100% BHYT”.

- Phát động thi đua các thôn. Đưa tiêu chí tham gia BHYT vào xếp loại, khen thưởng thôn.

Nhân viên thu BHXH, BHYT xã:

- Tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHYT.

- Phối hợp tổ chức hội nghị tuyên truyền cùng UBND xã, BHXH và các thôn.

Cấp ủy Đảng, Ban Chủ tịch Mặt trận thôn:

- Rà soát, vận động người dân tham gia BHYT.

- Huy động sự hỗ trợ từ tổ chức, cá nhân giúp đỡ hộ khó khăn./.