Xây dựng chính sách thuốc hiếm nhằm tăng tiếp cận thuốc

Tại Hội thảo xin ý kiến nguyên tắc, tiêu chí xây dựng Danh mục thuốc thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia Bảo hiểm y tế đối với một số nhóm thuốc đặc thù (thuốc hiếm, thuốc phối hợp…) diễn ra ngày 18/9, Tiến sỹ Nguyễn Khánh Phương, Phó Viện trưởng Viện chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế) cho biết Việt Nam hiện chưa có văn bản quy phạm pháp luật về bệnh hiếm. Vì vậy, ngành Y tế cần xây dựng chính sách thuốc hiếm nhằm tăng tiếp cận thuốc.

Theo bà Phương, thuốc hiếm có tính chất đặc biệt và cho nhóm bệnh nhân đặc biệt nên tiêu chí phê duyệt thuốc hiếm trong chương trình thanh toán của Chính phủ hoặc bBHYT cũng cần đặc biệt hơn so với thuốc thông thường.

Bà Trần Thị Trang, Quyền Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) chia sẻ tại Hội thảo. Ảnh: ĐT

Cụ thể, tiêu chí đạt ngưỡng chi phí - hiệu quả không nên xem là tiêu chí bắt buộc mà chỉ coi là một trong các tiêu chí xem xét đồng thời cần nghiên cứu áp dụng thí điểm cơ chế, sáng kiến tài chính mới để mở ra cơ hội tăng cường tiếp cận thuốc hiếm, chi phí cao.

Theo bà Trần Thị Trang, Quyền Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế) thuốc là cấu phần quan trọng và luôn chiếm tỷ trọng chi lớn nhất trong tổng chi khám chữa bệnh cũng như thanh toán BHYT. Do đó, làm sao để có cơ cấu chi hợp lý là bài toán kinh tế không chỉ của Việt Nam mà nhiều quốc gia.

Việt Nam là quốc gia có danh mục thuốc thuộc phạm vi chi trả của quỹ BHYT tương đối đầy đủ và rộng so mức đóng trung bình của người tham gia BHYT. Danh mục thuốc bảo hiểm y tế tại Việt Nam có tổng số 1.037 hoạt chất và dạng phối hợp, trong khi đó, mức đóng trung bình một thẻ BHYT chỉ là khoảng gần 1 triệu đồng. Quyền lợi chi trả bảo hiểm y tế ở nước ta khá rộng.

Thống kê trong năm 2022 và 6 tháng đầu năm 2023, có 94 người bệnh tham gia bảo hiểm y tế được quỹ BHYT chi trả hơn 1 tỷ đồng/năm, trường hợp được chi trả ở mức cao nhất là gần 4,7 tỷ đồng (mắc rối loạn chuyển hóa carbohydrate).

Tỷ trọng chi cho thuốc được bảo đảm ở mức cân đối, hợp lý sẽ góp phần bảo vệ quyền lợi của người tham gia BHYT, cân đối quỹ, tính khoa học hợp lý trong chỉ định khám, chữa bệnh.

Mặc dù Thông tư 20/2022/TT-BYT ban hành danh mục và tỷ lệ, điều kiện thanh toán đối với thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT đã bổ sung tương đối đầy đủ các hướng dẫn thanh toán về thuốc, tuy danh mục thuốc ban hành theo Thông tư 20 chưa được rà soát sửa đổi, bổ sung một cách đầy đủ toàn diện.

Hiện nay, đã nhiều thuốc mới được phát minh và đăng ký lưu hành tại Việt Nam có tính hiệu quả, an toàn và chi phí phù hợp nhưng chưa được cập nhật vào danh mục thuốc được quỹ BHYT thanh toán.

Nghiên cứu đề xuất đa dạng nguồn kinh phí BHYT, kể cả xã hội

Theo đánh giá của Bộ Y tế, Việt Nam được coi là quốc gia có danh mục thuốc thuộc phạm vi chi trả của quỹ BHYT tương đối đầy đủ và rộng so với mức đóng trung bình của người tham gia bảo hiểm y tế. Nếu so với các nước trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Philippines - quốc gia mà số lượng thuốc có trong Danh mục bảo BHYT chỉ từ 600-700 thuốc, hiện nay Danh mục thuốc BHYT tại Việt Nam có tổng số 1.037 hoạt chất và dạng phối hợp. 

Thực tế tại Việt Nam những năm qua cho thấy hiện đã có nhiều thuốc mới được phát minh và đăng ký lưu hành tại Việt Nam có tính hiệu quả, an toàn và chi phí phù hợp nhưng chưa được cập nhật vào Danh mục thuốc được quỹ BHYT thanh toán.

Bà Trang thông tin, nhằm rà soát và lựa chọn danh mục thuốc an toàn, hiệu quả và kinh tế, Bộ Y tế đã ban hành quyết định thành lập Ban soạn thảo, Tổ biên tập và các tiểu ban tư vấn chuyên môn để rà soát, sửa đổi, bổ sung Danh mục thuốc ban hành kèm theo Thông tư số 20/2022/TT-BYT.

Một loại thuốc hiếm chuyên dụng để giải độc. Ảnh: TL 

Một trong những nội dung quan trọng được nhiều bên quan tâm đó là bộ tiêu chí bổ sung thuốc mới vào danh mục. Thế nhưng việc cập nhật danh mục như thế nào, chi trả như thế nào là một trong những nội dung cần đánh giá để đưa ra nguyên tắc, tiêu chí, đảm bảo khoa học thực tiễn.

Hiện, Bộ Y tế đang nghiên cứu đề xuất đa dạng nguồn kinh phí bảo hiểm y tế, kể cả xã hội, nhằm cố gắng mở rộng tối đa quyền lợi cho người tham gia BHYT, bổ sung thêm các phương pháp thanh toán…

Cùng đó, Bộ Y tế cũng xây dựng dự thảo tiêu chí bổ sung thuốc mới vào danh mục thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT.

Đại diện ngành Y tế cũng cho hay thực tế đã 4 năm Việt Nam chưa cập nhật danh mục thuốc được BHYT chi trả theo yêu cầu thực tiễn do nhiều điều kiện và nguyên nhân khác nhau./.