Ảnh minh hoạ, nguồn Internet

Theo thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trong 6 tháng vừa qua cho thấy số người nhận bảo hiểm xã hội một lần giảm 17.000 người so với thời điểm tháng 12/2023. Đây là tín hiệu rất đáng mừng. Khi Luật Bảo hiểm xã hội 2024 được thông qua, điều kiện về hưởng bảo hiểm xã hội một lần đã rõ ràng, và có những chính sách khuyến khích người lao động ở lại hệ thống để có cơ hội hưởng lương hưu, tạo sự yên tâm cho người lao động mặc dù ngày 1/7/2025 Luật mới chính thức có hiệu lực.

Ông Phạm Trường Giang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết, phương án rút bảo hiểm xã hội một lần là nội dung có nhiều ý kiến khác nhau nhất trong quá trình xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội 2024.

Luật mới lần này đã bổ sung theo hướng gia tăng quyền lợi, khuyến khích người lao động ở lại với hệ thống. Theo đó, người lao động đã chấm dứt hợp đồng lao động để đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần thuộc một trong 6 trường hợp sẽ được hưởng.

Những người đang tham gia bảo hiểm xã hội trước ngày 1/7/2025 quyền lợi bảo hiểm xã hội một lần vẫn được đảm bảo. Với những người tham gia sau ngày này, sẽ giới hạn trường hợp hưởng với những điều kiện hạn chế hơn, chứ không phải không có cơ hội để được hưởng bảo hiểm một lần.

“Khi ở lại hệ thống, người lao động sẽ được hưởng các quyền lợi bổ sung thêm. Ví dụ, quyền lợi về hỗ trợ tín dụng, trợ cấp hằng tháng, trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng được hưởng bảo hiểm y tế do ngân sách Nhà nước mua”, ông Giang thông tin.

Theo ông Giang, trước đây, khi chưa có những chính sách này, tình trạng rút bảo hiểm xã hội một lần gia tăng, nhất là vào thời điểm cuối năm. “Có người lao động xếp hàng chờ đợi từ 3 - 4h sáng để chờ rút bảo hiểm xã hội một lần tại TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương..., song năm nay hiện tượng này cơ bản đã giảm”, ông Giang cho hay.

Chị Nguyễn Thị Thanh Huyền năm nay đã 40 tuổi, làm công nhân trong khu công nghiệp Thăng Long (huyện Đông Anh, Hà Nội). Chị cùng chồng và 4 người con thuê trọ tại thôn Nhuế, xã Kim Chung, huyện Đông Anh, Hà Nội.

Sau 13-14 năm làm việc, lương cơ bản của chị là 8 triệu đồng/tháng. Chồng chị cũng làm công nhân, tổng thu nhập của cả 2 được 20 triệu đồng/tháng. Với mức thu nhập này, vợ chồng chị gần như không thể dành dụm bởi phải trang trải rất nhiều khoản nơi đất khách quê người.

Nữ công nhân cho biết, trước mắt chị muốn tiếp tục làm việc tại Hà Nội, bởi nếu chuyển việc, chị phải bắt đầu lại với mức lương cơ bản khởi điểm khoảng 5 triệu đồng/tháng.

Chị Huyền cho hay, nếu phải nghỉ việc, hoặc chuyển về quê, chị sẽ không rút BHXH 1 lần. “Rút BHXH 1 lần thì chỉ được khoảng 100 triệu đồng, tiêu rồi sẽ hết. Trong khi đó, trong trường hợp nghỉ việc mà không rút BHXH 1 lần, bảo lưu để sau đó tiếp tục tham gia BHXH thì với quy định trong Luật BHXH 2024 sắp có hiệu lực, tôi sẽ được hưởng nhiều quyền lợi bổ sung như: Hỗ trợ tín dụng, cơ hội hưởng trợ cấp hằng tháng… và sau này về già sẽ có cơ hội để được hưởng lương hưu, đảm bảo cuộc sống tuổi già”, nữ công nhân chia sẻ.

Nhận định về tính trạng rút BHXH 1 lần, ông Lê Đình Quảng - Phó trưởng ban Chính sách pháp luật và Quan hệ lao động (Tổng LĐLĐVN) cho biết, thời gian vừa qua, hiệu quả từ công tác truyền thông, phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN đã giúp người dân, người lao động hiểu rõ chính sách an sinh xã hội, nhất là chế độ hưu trí trong Luật BHXH 2024, từ đó giúp giảm tình trạng rút BHXH 1 lần. Đặc biệt, quá trình thảo luận chính sách rõ ràng, minh bạch giúp NLĐ hiểu được quy định của luật không ảnh hưởng, tác động đến người tham gia BHXH trước ngày 1/7/2025. Bên cạnh đó, thị trường việc làm hiện nay đã tốt hơn, thậm chí còn thiếu lao động…

Theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, người lao động đã chấm dứt tham gia bảo hiểm xã hội mà có đề nghị thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây: (i) Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội; (ii) Ra nước ngoài để định cư; (iii) Người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS; (iv) Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng.

(v) Người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội trước ngày 1/7/2025, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, mà cũng không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và có thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ 20 năm.

(vi) Đối tượng thuộc lực lượng vũ trang khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, mà cũng không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.

Người lao động không hưởng bảo hiểm xã hội một lần mà bảo lưu thời gian đóng để tiếp tục tham gia, thì có cơ hội được thụ hưởng các quyền lợi cao hơn như: Khi tiếp tục tham gia được hưởng các chế độ với mức hưởng cao hơn, do các chế độ đều tính theo thời gian đóng (ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp,..).

Họ cũng được hưởng lương hưu với điều kiện dễ dàng hơn. Trong thời gian hưởng lương hưu được Quỹ Bảo hiểm xã hội đóng bảo hiểm y tế; được hưởng trợ cấp hàng tháng khi không đủ điều kiện hưởng lương hưu, và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.Trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng thì được ngân sách Nhà nước đóng bảo hiểm y tế. Ngoài ra, người lao động còn có cơ hội được hưởng chính sách hỗ trợ về tín dụng cho người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội mà bị mất việc làm.