Lễ cấp sổ BHXH cho người lao động (đợt 1 - tháng 10/1995)

Ngay sau khi thành lập, dù việc nhận bàn giao còn dang dở nhưng BHXH Việt Nam đã khẩn trương triển khai nhiệm vụ thu BHXH từ ngày 01/07/1995 theo hướng dẫn tại Thông tư số 58-TC/HCSN của Bộ Tài chính. Công tác thu BHXH thời kỳ này hết sức khó khăn do người lao động và chủ sử dụng lao động đang quen với cơ chế bao cấp, nay chuyển sang thực hiện chế độ, chính sách BHXH theo nguyên tắc đóng - hưởng. Mặt khác, việc nâng tỷ lệ đóng BHXH từ 13% lên 20%, giảm tỷ lệ hưởng lương hưu từ 95% xuống còn 75% nhằm đảm bảo công bằng giữa mức đóng và mức hưởng đã gặp phải nhiều ý kiến trái chiều từ dư luận. Với quyết tâm thực hiện thành công công cuộc đổi mới chính sách xã hội của Đảng và Nhà nước, trong đó đổi mới chính sách BHXH đi tiên phong, toàn Ngành đã khắc phục mọi khó khăn, tính đến ngày 31/12/1995, toàn hệ thống BHXH đã thu vào Quỹ BHXH 696.866 triệu đồng, đạt 78,81% so với kế hoạch thu 06 tháng cuối năm 1995 được Bộ Tài chính giao cho các địa phương, đạt 49,02% kế hoạch năm 1995. Trong 53 BHXH tỉnh, thành phố có 32 đơn vị thu đạt tỷ lệ từ 100% trở lên so với kế hoạch. Đặc biệt, có 12 đơn vị thu đạt trên 150% kế hoạch như BHXH các tỉnh, Hà Nội, Nam Hà, Quảng Nam, Đà Nẵng, Phú Yên, Hải Hưng (nay là Hải Dương và Hưng Yên), Gia Lai, Kon Tum, Đồng Nai, Tiền Giang, Trà Vinh, Tây Ninh, Bà Rịa-Vũng Tàu, Sóc Trăng. Tuy nhiên, cũng còn 21 tỉnh, thành phố đạt kết quả chưa tới 50%.

Một số BHXH tỉnh, thành phố tổ chức tốt việc quản lý, đôn đốc thu nộp đối với các đơn vị, tổ chức kinh tế liên doanh, liên kết, đầu tư nước ngoài và các đơn vị ngoài quốc doanh, đã đạt được những kết quả tốt như Hà Nội, Khánh Hòa, TP.HCM, Sông Bé (nay là Bình Dương và Bình Phước), Bà Rịa-Vũng Tàu, Lâm Đồng.

Sau khi ổn định tổ chức bộ máy, từ ngày 01/10/1995, BHXH Việt Nam đã xây dựng, hình thành và từng bước hoàn thiện cơ chế xét hưởng các chế độ BHXH theo nguyên tắc tập trung, chỉ BHXH cấp tỉnh mới có quyền thẩm định, xét duyệt hồ sơ hưởng chế độ BHXH theo đúng quy định của pháp luật, BHXH Việt Nam thẩm định lại việc xét hưởng các chế độ BHXH hàng tháng. Để thực hiện được quy định này, BHXH Việt Nam đã ban hành các văn bản hướng dẫn về thủ tục lập hồ sơ, quy trình xét duyệt, thành lập Phòng Quản lý Chế độ Chính sách (nay là Phòng Chính sách BHXH) ở BHXH cấp tỉnh.

Xét duyệt hồ sơ hưởng BHXH cho người lao động

Thực hiện cơ chế mới về quản lý các chế độ, chính sách BHXH đã đem lại một số kết quả nhất định. Theo báo cáo của BHXH các tỉnh, thành phố đã điều chỉnh từ hưởng lương hưu xuống hưởng mất sức lao động 154 người do khai man thời gian công tác, cắt tiền trợ cấp tuất hàng tháng của các đối tượng hưởng quá tuổi quy định. Chỉ riêng BHXH tỉnh Vĩnh Phú (nay là Phú Thọ và Vĩnh Phúc) trong tháng 12/1995 đã quyết định dừng trợ cấp mất sức lao động của 119 người hưởng quá thời hạn từ 02 đến 03 năm ở huyện Mê Linh, thu hồi số tiền là 133 triệu đồng. BHXH tỉnh Ninh Bình quyết định thôi hưởng chế độ mất sức lao động hàng tháng do quá thời hạn 201 người. BHXH tỉnh Bình Thuận cắt hưởng 56 trường hợp tương tự...

Trong Quý IV/1995, 32 BHXH tỉnh, thành phố đã giải quyết kịp thời các chế độ BHXH cho 15.775 người, trong đó 3.897 hưu viên chức; 54 hưu lực lượng vũ trang; 770 trường hợp hưởng tuất một lần; 7.844 trường hợp hưởng trợ cấp một lần; 2.975 người hưởng trợ cấp tuất hàng tháng; 231 người hưởng trợ cấp tai nạn lao động hàng tháng; 04 người hưởng trợ cấp bệnh nghề nghiệp. Nhìn chung, công tác xét duyệt chế độ BHXH được thực hiện đúng quy định, giữ ổn định, đảm bảo tính liên tục và quyền lợi cho đối tượng trong quá trình chuyển giao và đổi mới tổ chức bộ máy thực hiện BHXH.   

Ngay từ rất sớm, công tác kiểm tra, pháp chế đã được BHXH Việt Nam hết sức coi trọng. Ban Kiểm tra-Pháp chế của BHXH Việt Nam và bộ phận kiểm tra của BHXH các tỉnh, thành phố đã từng bước triển khai hoạt động và đạt được những kết quả nhất định. Chỉ trong 03 tháng cuối năm 1995, BHXH các tỉnh, thành phố đã xây dựng và triển khai khá hiệu quả kế hoạch công tác kiểm tra việc tiếp nhận, thụ lý, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân về BHXH. BHXH TP.HCM phát hiện 02 trường hợp khai man thời gian công tác hưởng BHXH, thu hồi trên 16 triệu đồng; BHXH tỉnh Quảng Bình phát hiện 245 trường hợp khai man thời gian công tác hưởng BHXH, giảm chi cho ngân sách 15,5 triệu đồng/tháng.

Xác định công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách BHXH có ý nghĩa quan trọng đối với việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị của Ngành, ngay từ những ngày đầu thành lập, BHXH Việt Nam đã hết sức chú trọng đến công tác đặc biệt này. Ngay trong 03 tháng cuối năm 1995, mặc dù còn bộn bề công việc, Tổng Giám đốc Nguyễn Văn Châu đã chỉ đạo Phó Tổng Giám đốc Phạm Thành chủ trì các Ban nghiệp vụ biên soạn, in và phát hành tài liệu “Hệ thống các văn bản pháp quy về BHXH” để giới thiệu những văn bản mới nhất của Nhà nước, các bộ và BHXH Việt Nam về chế độ, chính sách BHXH, bộ máy tổ chức BHXH và hướng dẫn nghiệp vụ thực hiện các chế độ BHXH cho hệ thống và toàn xã hội.

Chi trả lương hưu trực tiếp cho đối tượng

Từ tháng 01/1996, BHXH Việt Nam đã cho ra mắt ấn phẩm Bản tin BHXH (sau này phát triển thành Thông tin BHXH và đến ngày 23/12/1998, chính thức được cấp phép xuất bản Tạp chí BHXH), phục vụ công tác tuyên truyền, phổ biến chế độ, chính sách BHXH và các hoạt động của hệ thống BHXH trong cả nước. Phó Tổng Giám đốc Phạm Thành được bổ nhiệm kiêm nhiệm giữ chức Tổng Biên tập.

Cùng với việc phát hành ấn phẩm tuyên truyền của Ngành, BHXH Việt Nam trực tiếp phối hợp với các cơ quan báo chí Trung ương và chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố phối hợp với các cơ quan báo chí địa phương tuyên truyền sâu rộng về chính sách BHXH và hoạt động của Ngành.

Nhằm tăng cường quan hệ hợp tác và trao đổi kinh nghiệm với các cơ quan BHXH của các nước và các tổ chức quốc tế, mặc dù vừa mới thành lập và còn không ít khó khăn, bỡ ngỡ trong một lĩnh vực công tác hết sức mới mẻ, BHXH Việt Nam đã có nhiều cuộc trao đổi, làm việc với Quỹ tiền tệ Quốc tế, Ngân hàng Thế giới, Tạp chí Viện hàn lâm khoa học của Thụy Điển, Cố vấn trưởng Dự án BHXH ở Việt Nam của Tổ chức Lao động Quốc tế; đặc biệt, BHXH Việt Nam đã ký kết “Thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực quản lý những người đang hưởng các chế độ BHXH” với Cơ quan Tổng hợp liên nghề về hưu trí của người làm công (IGIRS).

Ngày 01/12/1995, Hội đồng Quản lý BHXH Việt Nam họp phiên thứ 05 dưới sự chủ trì của Chủ tịch Hội đồng quản lý, Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Trần Đình Hoan. Sau khi nghe Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam trình bày về tình hình hoạt động của BHXH Việt Nam trong Quý IV/1995 và những vấn đề trình Hội đồng Quản lý (HĐQL) cho ý kiến chỉ đạo, Hội đồng quản lý đã thống nhất những nội dung sau: HĐQL đánh giá cao những cố gắng, nỗ lực của toàn hệ thống BHXH Việt Nam trong thời gian qua, đặc biệt trong điều kiện còn nhiều khó khăn ban đầu của một cơ quan mới được thành lập. Hệ thống BHXH Việt Nam đã dần dần thực hiện cơ chế quản lý sự nghiệp BHXH trong tình hình mới, từng bước hình thành Quỹ BHXH tập trung; đổi mới cơ chế quản lý thu BHXH, xét duyệt hồ sơ chính sách BHXH theo hướng tập trung, mở rộng dần đối tượng người lao động tham gia BHXH trong các thành phần kinh tế. HĐQL thông qua kế hoạch thu-chi BHXH năm 1996. Thông qua phương án về bảo toàn và phát triển quỹ BHXH để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét. Đề nghị Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội quyết định về mẫu sổ BHXH để BHXH Việt Nam kịp in và phát hành sổ BHXH trong Quý I/1996. Đồng ý để BHXH Việt Nam nghiên cứu và thay đổi một số mẫu biểu, thủ tục và quy trình xét duyệt hồ sơ hưởng các chế độ BHXH cho phù hợp với tình hình mới. Đề nghị ngân sách nhà nước bảo đảm nguồn chi trả cho các đối tượng đang hưởng chế độ BHXH trước ngày 30/09/1995 và từ 01/10/1995 các chế độ BHXH do Quỹ BHXH chi trả. Thống nhất quy trình trong giải quyết các vấn đề bất hợp lý khi thực hiện chế độ BHXH. Thống nhất ý kiến về quản lý thu-chi và thực hiện các chế độ BHXH đối với các đối tượng tham gia BHXH của Bộ Quốc phòng. Cũng tại phiên họp này, HĐQL cho ý kiến về phương án trụ sở làm việc của BHXH Việt Nam. Đồng ý phê duyệt bản thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực quản lý những người đang hưởng chế độ BHXH giữa BHXH Việt Nam và cơ quan Tổng hợp liên nghề về hưu trí của người làm công (IGIRS) của Cộng hòa Pháp./.