Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu đánh giá cao và biểu dương sự nỗ lực, phấn đấu vượt qua khó khăn chung của tập thể BHXH các tỉnh, thành phố trong thời gian qua. Nhấn mạnh những tồn tại, hạn chế trong một số lĩnh vực, Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu cho rằng, mỗi vấn đề xảy ra đều có nguyên nhân cụ thể, đòi hỏi người đứng đầu đơn vị cần có trách nhiệm, tầm nhìn, sự chủ động trong việc đưa ra hướng giải quyết. Vì vậy, Phó Tổng Giám đốc yêu cầu các Giám đốc BHXH các tỉnh, thành phố cần bám sát nội dung buổi làm việc để kịp thời đưa ra chỉ đạo tại địa phương mình một cách thống nhất.

Nhiều khó khăn, vướng mắc chung

Báo cáo về tình hình công tác thu, phát triển người tham gia BHXH, BHYT, Giám đốc BHXH tỉnh Quảng Ninh Vũ Xuân Hiển cho biết, thời gian qua, BHXH thành phố đã chủ trì phối hợp với các Sở, Ngành tham mưu để kiện toàn ban chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT của thành phố, qua đó công tác giải quyết chế độ BHXH, BHYT được đảm bảo. Ông Hiển cho biết, BHXH tỉnh đã chỉ đạo BHXH các huyện, thị xã, thành phố chủ động phối hợp với các phòng, ban tham mưu với UBND thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT huyện. Kết quả 13/13 UBND huyện, thị xã, thành phố đã ban hành Quyết định thành lập Ban Chỉ đạo để tổ chức triển khai thực hiện chế độ, chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn huyện, thị xã, thành phố.

Tính đến hết tháng 7/2022, toàn tỉnh có 249.207 người tham gia BHXH bắt buộc, tăng 4.586 người (1,9%) so với tháng 12/2021, đạt 39,5% lực lượng lao động; số người tham gia BHXH tự nguyện là 20.710 người, giảm 1.528 người (-6,9%) so với tháng 12/2021, đạt 3,3% lực lượng lao động, đạt 58,2% kế hoạch BHXH Việt Nam giao, số còn phải phát triển đến cuối năm để đạt chỉ tiêu giao 14.869 người. Số người tham gia BHYT là 1.260.912 người, tăng 11.071 người (0,9%) so với tháng 12/2021, đạt tỷ lệ 93,6% dân số, đạt 98,5% kế hoạch BHXH Việt Nam giao.

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu phát biểu chỉ đạo Hội nghị.

Theo ông Hiển, Quảng Ninh là tỉnh có địa bàn đồi núi, biển đảo phức tạp, với nền kinh tế đa dạng, ngoài sản xuất kinh doanh Than thì các ngành Du lịch, dịch vụ, tiểu thủ công nghiệp, công nghiệp chế biến, đánh bắt thủy sản cũng chiếm tỷ lệ lao động lớn, các loại hình này rất nhiều doanh nghiệp nhỏ lẻ, tự phát dẫn đến việc thực hiện chính sách BHXH, BHTN, BHYT gặp nhiều khó khăn.

Cùng với đó, một số doanh nghiệp trên địa bàn nợ BHXH với số tiền lớn nhưng không có khả năng thanh toán. Việc chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT của một bộ phận người lao động, người sử dụng lao động còn hạn chế, nên còn nhiều doanh nghiệp khu vực ngoài Nhà nước chưa tham gia BHXH, BHYT cho người lao động hoặc tham gia chưa đúng mức, chưa đầy đủ số lao động thuộc diện bắt buộc phải tham gia BHXH, BHYT theo quy định.

Số người tham gia BHXH tự nguyện có sự sụt giảm so với cùng kỳ năm 2021, theo đó giảm 1500 người, trong đó số người ra khỏi hệ thống khoảng 4000 người. Lý giải về vấn đề này, ông Hiển nêu một số lý do khách quan, đó là dó việc tăng tuổi nghỉ hưu gây ảnh hưởng đến thu nhập của người dân, người lao động, cùng với đó việc bị ảnh hưởng do dịch covid khiến công tác vận động người tham gia khó khăn hơn. Đồng thời, hệ thống chính quyền chưa thực sự vào cuộc, hệ thống đại lý đặc biệt là bưu điện chưa có sự phối hợp cao với cơ quan BHXH tỉnh dẫn đến số người tham gia BHXH tự nguyện giảm so với năm 2021.

Tại Thái Nguyên, với đặc thù của một địa bàn phát triển công nghiệp mạnh, quá trình tham gia BHXH, BHYT của người lao động tại Thái Nguyên vẫn tiềm ẩn yếu tố không ổn định, vẫn diễn ra xu hướng nhận BHXH một lần thay vì tiếp tục tham gia BHXH để nhận lương hưu sau này. Bên cạnh đó, vẫn chưa có biện pháp thực sự hiệu quả xử lý nợ đọng BHXH, BHYT và nhất là việc chủ doanh nghiệp bỏ trốn, ảnh hưởng không nhỏ tới an ninh trật tự trên địa bàn và quyền lợi BHXH, BHYT của người lao động. Số người tham gia BHXH tự nguyện tăng nhanh nhưng vẫn còn khoảng cách khá xa so với chỉ tiêu thực hiện năm cũng như chỉ tiêu được quán triệt tại Nghị quyết 28-NQ/TW. 

Khắc phục hạn chế trên, Giám đốc BHXH tỉnh Lò Thị Hoán cho biết, BHXH tỉnh đã chủ động triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó tập trung vào một số nhóm giải giáp trọng tâm. Cụ thể, giao dự toán thu, phát triể người tham gia BHXH, BHYT ngay từ đầu năm để các đơn vị liên quan chủ động xây dựng và triển khai kế hoạch. Tuy nhiên, còn một số vướng mắc về chi phí KCB BHYT của các năm trước đang được BHXH tỉnh và Sở Y tế nỗ lực phối hợp giải quyết. 

Bên cạnh kết quả đạt được, bà Hoán cũng chia sẻ về những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn. Trong đó có thay đổi chuẩn nghèo từ năm 2022 khiến mức đóng BHXH tự nguyện tối thiểu tăng cao nên khó khăn hơn trong tuyên truyền, vận động người tham gia; vướng mắc trong xử phạt vi phạm hành chính, xử lý hình sự các đơn vị vi phạm về BHXH, BHYT; vướng mắc trong thầu vật tư y tế; tình trạng rút BHXH một lần có chiều hướng gia tăng; số người tham gia BHXH tự nguyện tăng nhưng chưa bền vững.

Tại hội nghị, Phó Giám đốc Phụ trách BHXH tỉnh Vĩnh Phúc Lê Đình Tuấn cho biết, BHXH tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh thành lập và kiện toàn Ban chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT với 25 thành viên là Lãnh đạo các Ban Đảng, lãnh đạo các Sở, Ban, Ngành trên địa bàn tỉnh. Toàn tỉnh hiện có 100% cấp huyện, cấp xã đã thành lập Ban chỉ đạo thực hiện chính sách.

Tính đến 15/8/2022, toàn tỉnh có 17.894 người tham gia BHXH tự nguyện, đạt 59,86% kế hoạch, số còn phải phát riển đến cuối năm là 11.998 người; số người tham gia BHXH bắt buộc là 225.346 người, đạt 90,68% kế hoạch, số còn phát triển theo chỉ tiêu là 23.153 người. Toàn tỉnh vận động được 1.111.097 người tham gia BHYT, đat 98,4% kế hoạch giao. Tổng số thu tính đến hết tháng 7 là 3.225 tỷ đồng, đạt 55,1% kế hoạch giao. BHXH tỉnh thực hiện thanh tra, kiểm tra tại 187 đơn vị, thu hồi số tiền nợ 15,8 tỷ đồng, đạt 78% kế hoạch giao.

Các chỉ tiêu đều tăng so với cùng kỳ 2021, tuy nhiên, ông Tuấn cũng chia sẻ về một số những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn. Trong đó có thay đổi chuẩn nghèo từ năm 2022 khiến mức đóng BHXH tự nguyện tối thiểu tăng cao nên khó khăn hơn trong tuyên truyền, vận động người tham gia; vướng mắc trong xử phạt vi phạm hành chính, xử lý hình sự các đơn vị vi phạm về BHXH, BHYT; vướng mắc trong thầu vật tư y tế; tình trạng rút BHXH một lần có chiều hướng gia tăng; số người tham gia BHXH tự nguyện tăng nhưng chưa bền vững.

Cùng với đó, công tác rà soát dữ liệu thuế tham gia BHXH bắt buộc có những vướng mắc như dữ liệu Thuế năm 2022 trên phần mềm đến thời điểm hiện tại chưa có để rà soát, phương án lấy dữ liệu cũ năm 2020 kết hợp kiểm tra trên hệ thống để tra cứu và yêu cầu đơn vị giải trình nên hiệu quả rà soát chưa cao, vì vậy ông Tuấn đề nghị BHXH Việt Nam cho kết nối trực tiếp dữ liệu để BHXH tỉnh chủ động trao đổi, khai thác thông tin những đơn vị, lao động chưa tham gia BHXH, BHYT, BHTN.

Tại Lạng Sơn, tính đến 07 tháng đầu năm 2022, số người tham gia BHXH tự nguyện giảm có sự sụt giảm nhẹ so với cùng kỳ 2021. Lý giải về việc này, Giám đốc BHXH tỉnh Nông Thị Phương Thảo cho biết, hiện nay thu nhập của người dân trên địa bàn còn thấp và không ổn định, mức hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện từ nguồn ngân sách nhà nước chưa cao, thời gian đóng kéo dài nên chưa thu hút được người tham gia BHXH tự nguyện. Cùng với đó việc thay đổi mức đóng BHXH tự nguyện theo chuẩn nghèo ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý của người tham gia.

Về tỷ lệ bao phủ BHYT, toàn tỉnh Lạng Sơn có số người tham gia BHYT 85,7%, thấp hơn 5,8% so với cùng kỳ năm 2021; đến nay còn thiếu 58.182 người so với kế hoạch năm 2022. Trước những áp lực về chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao, BHXH tỉnh Lạng Sơn đã có sự chủ động trong công tác tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương. Đồng thời, phối hợp tốt với các ban ngành liên quan trong phát triển người tham gia BHXH, BHYT.

Tại hội nghị, lãnh đạo BHXH các tỉnh, thành phố cũng nêu ra một khó khăn chung, đó là từ năm 2020 đến nay, do ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19, các DN gặp nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, nên việc chuyển nộp tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN không kịp thời, dẫn đến nợ đọng. Bên cạnh đó, vẫn còn nhiều DN cố tình trốn đóng, thường xuyên nợ đọng, chiếm dụng tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN dẫn đến nợ kéo dài, số tiền nợ lớn.

Để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ được giao, BHXH các tỉnh, thành phố đã đề ra nhiều giải pháp phát triển người tham gia BHXH, BHYT. Trong công tác KCB BHYT, đại diện BHXH các địa phương cho biết, nhiều vấn đề vướng mắc thời gian qua đã được giải quyết khá tốt, trong đó có những tồn tại liên quan chi phí KCB BHYT của những năm trước đây, cũng như tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế… 

Nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ 5 tháng cuối năm

Sau khi nghe ý kiến đánh giá về những khó khăn, vướng mắc, lãnh đạo các vụ, ban nghiệp vụ đã đề nghị BHXH các tỉnh, thành phố tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm như: Tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp phát triển người tham gia; đôn đốc thu, giảm tiền chậm đóng BHXH, BHYT xuống mức thấp nhất; chủ động phối hợp với các sở, ngành liên quan báo cáo, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện, nhất là thực hiện Quyết định số 546/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc giao chỉ tiêu thực hiện bao phủ BHYT giai đoạn 2022-2025…

BHXH các tỉnh, thành phố triển khai đồng bộ các giải pháp, nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác thu, phát triển người tham gia BHXH, BHYT. Cụ thể hơn, với nhóm tham gia BHXH bắt buộc, cần thường cập nhật, hoàn thiện cơ sở dữ liệu đơn vị, số lao động chưa tham gia BHXH, BHYT bắt buộc để xây dựng kế hoạch khai thác, phát triển. Đồng thời, mở hội nghị tư vấn, đối thoại với đơn vị chưa đóng, chưa đóng đầy đủ BHXH, BHYT bắt buộc cho người lao động. Quán triệt, thông tin đến đơn vị sau 10 ngày kể từ ngày tham dự hội nghị nhưng cố tình không tham gia sẽ tiến hành thanh tra chuyên ngành đóng, hoặc kiến nghị cơ quan thẩm quyền thanh tra, kiểm tra việc chấp hành chính sách pháp luật về BHXH, BHYT, xử lý vi phạm, yêu cầu khắc phục hậu quả vi phạm.

Toàn cảnh Hội nghị 

Đồng thời, BHXH các tỉnh, thành phố cần tập trung khai thác triệt để dữ liệu từ cơ quan Thuế, hướng dẫn cán bộ khai thác tốt dữ liệu để đưa ra các giải pháp quản lý tối ưu nhằm phát triển số người tham gia BHXH bắt buộc. Tăng cường rà soát, kiểm tra, đối chiếu dữ liệu, xác định rõ số lượng doanh nghiệp và tình trạng doanh nghiệp trốn đóng, đóng không đủ số người thuộc diện phải tham gia BHXH; số doanh nghiệp đang hoạt động, tạm ngừng hoạt động, chờ giải thể, đã giải thể, chờ phá sản, đã phá sản. Xác định rõ số lượng lao động thuộc đối tượng phải tham gia, không thuộc đối tượng tham gia.

Đối với lĩnh vực BHYT, cần sử dụng quỹ KCB BHYT tiết kiệm, hiệu quả trên cơ sở nguồn dự toán được Thủ tướng Chính phủ giao. Đặc biệt, cần giám sát việc đảm bảo quyền lợi KCB BHYT cho người dân, tránh tình trạng yêu cầu người bệnh có thẻ BHYT phải mua ngoài, mua thêm những loại thuốc, vật tư y tế trong danh mục được quỹ BHYT thanh toán. Đồng thời, tạm ứng, thanh quyết toán chi phí KCB BHYT, đảm bảo nguồn kinh phí phục vụ công tác KCB, không để người bệnh tự chi trả chi phí KCB BHYT trong phạm vi quyền lợi được hưởng.

Ông Dương Tuấn Đức – Giám đốc Trung tâm Giám định BHYT và Thanh toán đa tuyến (BHXH Việt Nam) đề nghị BHXH các tỉnh, thành phố tích cực rà soát, kết nối liên thông dữ liệu KCB BHYT tại tất cả các cơ sở y tế từ tuyến xã đến Trung ương. Toàn bộ dữ liệu đề nghị thanh toán KCB BHYT của cơ sở KCB gửi lên hệ thống cần được mã hóa, quản lý chặt chẽ, đảm bảo an toàn, bí mật thông tin theo quy định. Dữ liệu đề nghị thanh toán được tự động giám định bằng bộ quy tắc dựa trên các quy định, quy trình kỹ thuật chuyên môn của BHXH Việt Nam, Bộ Y tế.

Về công tác truyền thông, phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BHXH các tỉnh, thành phố tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông chính sách BHXH, BHYT, BHTN , đẩy mạnh truyền thông sâu rộng về ý nghĩa, giá trị, lợi ích của việc tham gia và thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT, BHTN đặc biệt là công tác truyền thông phát triển người tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình, BHYT HSSV. Đồng thời biểu dương những đơn vị sử dụng lao động tiêu biểu, nêu tên những đơn vị nợ đọng, quản lý lao động chưa tốt. Cùng với đó, truyền thông kết quả thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính của các doanh nghiệp trên địa bàn.

Về công tác thanh tra, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra liên ngành, thanh tra chuyên ngành, thanh tra đột xuất tại các đơn vị, doanh nghiệp nợ đọng, có dấu hiệu lạm dụng, trục lợi BHXH, BHYT, BHTN; kịp thời xử lý, kiến nghị xử lý các hành vi vi phạm pháp luật BHXH, BHYT, BHTN. Tiếp tục bổ sung hoàn thiện các văn bản quy định, hướng dẫn thực hiện hoạt động thanh tra chuyên ngành và kiểm tra của BHXH Việt Nam; tăng cường hoàn thiện các phương pháp thực hiện thanh tra, kiểm tra; xây dựng phần mềm hỗ trợ hoạt động thanh tra kiểm tra, rút ngắn thời gian thanh tra, kiểm tra trực tiếp.

Trên cơ sở các ý kiến góp ý và thảo luận, kết luận Hội nghị, Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu yêu cầu, trong thời gian còn lại của năm 2022, BHXH các địa phương cần quyết tâm triển khai nước rút, toàn hệ thống dồn hết lực để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Bên cạnh đó, cần phân tích cụ thể, nhận diện rõ dư địa để phát triển người tham gia BHXH, BHYT một cách bền vững. .

Phó Tổng Giám đốc yêu cầu BHXH các tỉnh, thành phố khẩn trương thành lập, kiện toàn Ban Chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT; làm rõ thêm các nội dung, điểm cốt lõi trong các văn bản chỉ đạo, quy định mới về thu, phát triển người tham gia BHXH, BHYT. Xây dựng, kiện toàn hệ thống tổ chức dịch vụ thu; tập trung đào tạo, tập huấn nhân viên thu; bàn giao dữ liệu để các tổ chức dịch vụ thu có cơ sở tiếp cận, vận động, tuyên truyền hiệu quả; cũng như đẩy mạnh tổ chức các hội nghị tư vấn, đối thoại với DN.

Đồng thời, cần có những giải pháp cụ thể thu hút lực lượng lao động tham gia mới, để đến cuối năm 2022 phải đạt được chỉ tiêu phát triển người tham gia BHXH bắt buộc. Riêng BHXH tự nguyện còn nhiều dư địa, nhưng kết quả đạt chưa cao thì cũng cần theo dõi, thống kê để đánh giá cụ thể và có phương án phù hợp, Phó Tổng Giám đốc lưu ý.

Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành trên địa bàn nhằm tháo gỡ khó khăn trong thực thi công việc; hoàn thiện các quy trình như quy trình giám định, quy trình hạch toán quỹ; đánh giá toàn diện về việc sử dụng vật tư y tế;... Đồng thời, phối hợp cấp uỷ, chính quyền địa phương trong thực hiện chính sách BHXH, BHYT.

Đặc biệt, Phó Tổng Giám đốc yêu cầu BHXH các địa phương đẩy mạnh rà soát chi phí KCB BHYT đảm bảo quyết liệt, rõ ràng. Trong đó, phối hợp với các cơ sở KCB tiếp tục rà soát các chi phí KCB BHYT chưa được thanh toán trước năm 2021 để dứt điểm, không kéo dài. Thực hiện tạm ứng, quyết toán đúng quy định, đảm bảo tiến độ.

Về công tác thanh tra, kiểm tra, Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu đề nghị các địa phương tiếp tục công tác thanh tra đột xuất tại các đơn vị, doanh nghiệp nợ đọng, có dấu hiệu lạm dụng, trục lợi BHXH, BHYT, BHTN; kịp thời xử lý, kiến nghị xử lý các hành vi vi phạm pháp luật BHXH, BHYT, BHTN . Đồng thời, hằng tháng báo cáo BHXH Việt Nam, cấp uỷ, chính quyền địa phương về tình hình nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN của các đơn vị sử dụng lao động, kiến nghị, đề xuất các biện pháp xử lý; tập trung đẩy mạnh thanh tra đột xuất đối với những đơn vị nợ thời gian dài, đặc biệt tại các đơn vị có số nợ lớn, kiên quyết phối hợp xử lý, chấn chỉnh các cá nhân, đơn vị vi phạm chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT.

Chủ động hơn nữa trong công tác truyền thông, tiếp tục phát huy hiệu quả, triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp, đưa chính sách BHXH, BHYT đi sâu vào cuộc sống./.