Trong thời gian qua, các chính sách an sinh xã hội được thực hiện đầy đủ, kịp thời, đem lại những hiệu quả lớn, ảnh minh hoạ (nguồn: Internet).

Bảo đảm an sinh xã hội toàn diện

Theo Chính phủ, việc xây dựng một Chương trình mục tiêu quốc gia tổng thể cho giai đoạn 2026 - 2035 là yêu cầu tất yếu trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, với những yêu cầu cao hơn về chất lượng tăng trưởng, phát triển bao trùm và bảo đảm an sinh xã hội lâu dài. Ba chương trình mục tiêu quốc gia trong giai đoạn vừa qua đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn, giảm tỷ lệ hộ nghèo và cải thiện đáng kể đời sống đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai cũng cho thấy không ít khó khăn, vướng mắc về cơ chế điều hành, phân bổ nguồn lực và tổ chức thực hiện.

Việc tích hợp các chương trình không làm gián đoạn hay bỏ sót chính sách, mà trái lại, giúp tập trung nguồn lực, tăng tính đồng bộ, thống nhất, nâng cao hiệu quả quản lý và tổ chức thực hiện. Chính phủ khẳng định, trong chương trình mới, ưu tiên cao nhất tiếp tục dành cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, khu vực được xác định là “vùng lõi nghèo” của cả nước, nơi người dân còn gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản, việc làm, sinh kế và an sinh xã hội.

Một trong những nội dung được Quốc hội và các đại biểu đặc biệt quan tâm là nguồn lực thực hiện chương trình. Theo phương án được thông qua, tổng nguồn lực huy động thực hiện Chương trình trong giai đoạn I (2026–2030) dự kiến tối thiểu khoảng 1,23 triệu tỷ đồng. Giai đoạn II (2031–2035), trên cơ sở đánh giá kết quả thực hiện giai đoạn trước, Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét, quyết định nguồn lực phù hợp.

Quy mô nguồn lực lớn cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của Nhà nước trong việc đầu tư cho phát triển nông thôn, giảm nghèo và an sinh xã hội. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cũng nhấn mạnh yêu cầu phân bổ vốn phải thực sự tập trung, có trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên các địa bàn đặc biệt khó khăn, tránh dàn trải, hình thức. Đặc biệt, cần tính toán hợp lý tỷ lệ vốn đối ứng của địa phương, phù hợp với điều kiện thực tế của các tỉnh nghèo, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026–2035 được xây dựng với mục tiêu tổng quát là xây dựng nông thôn mới hiện đại, giàu bản sắc, phát triển bền vững; phát triển toàn diện vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; thực hiện giảm nghèo đa chiều, bao trùm và bền vững. Đây là sự kế thừa và phát triển tư duy giảm nghèo từ đơn chiều sang đa chiều, từ hỗ trợ trước mắt sang tạo sinh kế lâu dài, từ trợ cấp sang trao cơ hội.

Giảm nghèo đa chiều không chỉ là giảm thu nhập nghèo, mà còn là bảo đảm người dân được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch, thông tin, việc làm và BHXH, BHYT. Trong đó, chính sách BHYT, BHXH tiếp tục giữ vai trò then chốt trong việc bảo vệ người dân trước rủi ro, giúp ổn định đời sống và tạo nền tảng cho phát triển bền vững.

Huy động và phân bổ nguồn lực cho giảm nghèo đa chiều, bền vững

Các ý kiến tại Quốc hội đều thống nhất cho rằng, muốn tạo “cú hích” phát triển và giảm nghèo bền vững thì cần bắt đầu từ vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Đây là khu vực còn nhiều khó khăn về hạ tầng, điều kiện sản xuất, sinh kế, dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu, thiên tai và rủi ro xã hội.

Chương trình mới dành riêng một hợp phần đặc thù cho phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, tập trung vào các nội dung then chốt như: ổn định dân cư, đầu tư hạ tầng thiết yếu, phát triển sinh kế bền vững, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm quốc phòng – an ninh vùng biên giới, hải đảo.

Việc kéo dài thời gian thực hiện chương trình đến năm 2035 thay vì kết thúc vào năm 2030 như trước đây cũng được đánh giá là quyết định hợp lý, tạo điều kiện cho các chính sách phát huy hiệu quả dài hạn, tránh tình trạng “đứt gãy” trong đầu tư và hỗ trợ người dân.

Một điểm mới quan trọng của chương trình là tăng cường phân quyền cho địa phương, gắn với trách nhiệm giải trình và giám sát chặt chẽ. Chính phủ nhấn mạnh nguyên tắc “rõ đầu mối, rõ trách nhiệm”, đồng thời cho phép áp dụng các cơ chế linh hoạt, đặc thù phù hợp với điều kiện từng vùng miền.

Trong bước lập báo cáo nghiên cứu khả thi, cơ quan chủ trì từng hợp phần, từng nội dung cụ thể sẽ được xác định rõ, nhằm tránh chồng chéo, nâng cao hiệu quả phối hợp. Đây là điều kiện quan trọng để các chính sách an sinh xã hội, giảm nghèo, hỗ trợ sinh kế được triển khai kịp thời, sát thực tiễn và đến đúng đối tượng.

Hiện thực hoá mục tiêu “Không ai bị bỏ lại phía sau”

Các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, giảm nghèo bền vững không thể tách rời việc củng cố và mở rộng hệ thống an sinh xã hội. Trong đó, BHXH, BHYT, trợ giúp xã hội là những trụ cột quan trọng giúp người dân phòng ngừa rủi ro, ổn định thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Chăm lo, nâng cao sức khoẻ cho Nhân dân "không ai bị bỏ lại phía sau", ảnh minh hoạ (nguồn: Internet)

Việc lồng ghép các mục tiêu an sinh xã hội trong Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026–2035 sẽ tạo điều kiện để chính sách BHYT, BHXH tiếp cận tốt hơn tới người nghèo, cận nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, người sống ở vùng sâu, vùng xa - những nhóm dễ bị tổn thương nhất trước biến động kinh tế - xã hội.

Với quy mô lớn, thời gian dài và cách tiếp cận toàn diện, Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026–2035 được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng vững chắc cho giảm nghèo đa chiều, bao trùm và bền vững, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân.

Việc Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư chương trình không chỉ là quyết định về phân bổ nguồn lực, mà còn là thông điệp mạnh mẽ về cam kết của Đảng, Nhà nước trong bảo đảm an sinh xã hội, chăm lo cho người nghèo, người yếu thế và đồng bào vùng khó khăn. Khi các chính sách được triển khai đồng bộ, hiệu quả và đặt người dân làm trung tâm, mục tiêu “không ai bị bỏ lại phía sau” sẽ từng bước được hiện thực hóa, qua đó góp phần củng cố nền an sinh xã hội vững chắc và thúc đẩy phát triển bền vững đất nước trong giai đoạn tới./.