Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi; Phó Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam, thành viên Hội đồng quản lý BHXH Việt Nam Nguyễn Hồng Lý; và Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn chủ trì Hội thảo.

Tỷ lệ tham gia còn thấp

Phó Trưởng Ban Thu (BHXH Việt Nam) Mai Đức Thắng trình bày tham luận tại Hội thảo.

Thông tin về tình hình thực hiện chính sách BHYT, BHXH tự nguyện của 13 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL tại Hội thảo, Phó Trưởng Ban Thu (BHXH Việt Nam) Mai Đức Thắng cho biết: Tính đến ngày 31/8/2017, số đối tượng tham gia BHYT của 13 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL là 14.299.918 người, đạt tỷ lệ bao phủ BHYT là 79,9% so với dân số vùng. Trong đó, có 07 tỉnh hoàn thành chỉ tiêu bao phủ BHYT gồm: Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Long An, Kiên Giang và Tiền Giang. Nhìn chung, tỷ lệ người dân tham gia BHYT của vùng còn thấp, đa phần số đối tượng tham gia tập trung vào nhóm đối tượng hộ gia đình, đối tượng được ngân sách Nhà nước hỗ trợ mức đóng, NLĐ trong các DN.

Cũng trong 8 tháng đầu năm 2017, số đối tượng tham gia BHXH tự nguyện của 13 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL là 21.794 người, tăng 2% so với năm 2016. Tuy nhiên, số đối tượng tham gia BHXH tự nguyện còn quá thấp so với số đối tượng tiềm năng của vùng ĐBSCL.

Công tác tuyên truyền chính sách BHYT, BHXH tự nguyện chưa phù hợp với đặc thù vùng miền nên chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng; tại một số tỉnh chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong việc tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT; do đặc điểm tích cách phóng khoáng trong lối sống của cư dân vùng ĐBSCL, làm cho phần lớn người dân không có thói quen căn cơ, tích cóp chuẩn bị cho bản thân khi tuổi già, khi ốm đau, bệnh tật;.... Đây là những nguyên nhân khiến việc mở rộng đối tượng tham gia BHYT, BHXH tự nguyện vùng ĐBSCL còn thấp so với tiềm năng của vùng, đã được ông Mai Đức Thắng nêu ra tại Hội thảo.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi cho rằng: "Chúng ta phải tuyên truyền để người dân hiểu chính sách BHXH, BHYT sẽ là “lưới đỡ” cho người già khi không còn sức lao động, cho người bệnh khi không may bị ốm đau".

Cùng nhận định về những khó khăn trong công tác phát triển đối tượng tham gia BHYT, BHXH tự nguyện của vùng ĐBSCL, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi cho rằng: “Nguyên nhân ở đây có lẽ do chính chúng ta đã không làm chuyển biến được nhận thức của người dân, để người dân thấy được hệ thống an sinh xã hội của nước ta, mà cụ thể ở đây là chính sách BHXH, BHYT sẽ là “lưới đỡ” cho người già khi không còn sức lao động, cho người bệnh khi không may bị ốm đau”.

Song song với đó, Phó Chủ nhiệm Bùi Sỹ Lợi cũng nhấn mạnh, để mở rộng đối tượng tham gia BHYT, BHXH tự nguyện vùng ĐBSCL phải có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo tích cực của các cấp uỷ, chính quyền địa phương trong công tác tổ chức thực hiện. Đặc biệt, cơ quan BHXH các cấp, các cơ sở KCB phải tăng cường hơn nữa công tác cải cách thủ tục hành chính, cũng như thái độ phục vụ người dân, người tham gia.

Để tăng tính hấp dẫn của chính sách BHYT, Phó Chủ nhiệm Bùi Sỹ Lợi yêu cầu Bộ Y tế, trong năm nay phải xây dựng và đưa ra được “Gói dịch vụ y tế cơ bản” được chi trả từ quỹ BHYT cho người dân. Theo đó, người dân sẽ được chính Trạm Y tế cấp xã, phường cung cấp Gói dịch vụ y tế này. “Đây cũng là biện pháp đẩy mạnh sự phát triển của y tế cơ sở, tạo thuận lợi cho người dân trong quá trình chăm sóc sức khoẻ”, Phó Chủ nhiệm Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh.

Chia sẻ về những khó khăn trong công tác tổ chức thực hiện BHYT, BHXH tự nguyện tại Vĩnh Long, đại diện BHXH tỉnh cho biết, với điểm xuất phát độ bao phủ BHYT, BHXH tự nguyện thấp, BHXH tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, đoàn thể và các cơ quan thông tấn báo chí triển khai nhiều hình thức tuyên truyền đa dạng, phong phú. Ngoài các hình thức tuyên truyền truyền thống, BHXH tỉnh đã đặc biệt đẩy mạnh hình thức tuyên truyền đối thoại chính sách BHYT tự nguyện, BHXH trực tiếp tới NLĐ tại các DN và người dân tại các xã có độ bao phủ thấp, các xã nông thôn mới; song song đó, bên cạnh việc tuyên truyền qua các phương tiện thông tin đại chúng, BHXH tỉnh còn phối hợp với các đơn vị cung cấp dịch vụ viễn thông để thực hiện việc nhắn tin đến đối tượng tham gia BHYT khi thẻ BHYT sắp hết hạn sử dụng, để người tham gia chủ động nối tiếp thời hạn sử dụng thẻ; cũng như thông tin về những thay đổi cơ bản, quyền và nghĩa vụ của người tham gia BHXH, BHYT để kịp thời thông tin nhằm vận động người dân tham gia.

Theo đó, tính đến ngày 31/8/2017, tỷ lệ bao phủ BHYT của tỉnh đạt 74,57% dân số, trong đó, số hộ gia đình tham gia đạt 256.677 người, tăng 50,8% so với cùng kỳ năm 2016. Tuy nhiên, đối với chính sách BHXH tự nguyện, người dân vẫn chưa thực sự mặn mà. Đại diện BHXH tỉnh này cũng nêu rõ, nguyên nhân tỷ lệ tham gia còn ít là do đa phần người dân đều là lao động tự do, với thu nhập bấp bênh; cạnh đó, còn do chính sách BHXH tự nguyện chưa thực sự đủ hấp dẫn người dân khi chỉ áp dụng với hai chế độ hưu trí và tử tuất, trong khi đó, quyền lợi mà hầu hết người dân mong muốn là được áp dụng cả chế độ thai sản và ốm đau như với chính sách BHXH bắt buộc.

Toàn cảnh Hội thảo.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã chỉ rõ những nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình còn thấp, cùng những khó khăn, tồn tại trong công tác phát triển đối tượng tham gia vùng ĐBSCL; chia sẻ những cách làm hay, những mô hình có hiệu quả, đề xuất những giải pháp phối hợp tổ chức thực hiện hiệu quả chính sách BHXH tự nguyện, BHYT trong thời gian tới; đồng thời, đề xuất đổi mới các nội dung và phương thức phối hợp tuyên truyền, vận động nhằm phát huy sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, đặc biệt trên địa bàn 13 tỉnh, thành phố khu vực ĐBSCL trong việc đảm bảo ASXH cho người dân, NLĐ.

Giải pháp quan trọng

Mục tiêu mà Nghị quyết số 21 của Bộ Chính trị đề ra, là phấn đấu đến năm 2020 có 50% số NLĐ tham gia BHXH; 35% số NLĐ tham gia BH thất nghiệp; và mới đây nhất là chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về tăng độ bao phủ BHYT đến năm 2020 phải đạt 90% dân số. Đây là một thách thức lớn trong công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT.

Phó Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Nguyễn Hồng Lý phát biểu tại Hội thảo.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Chủ tịch Hội Nông dânViệt Nam Nguyễn Hồng Lý khẳng định, riêng đối với Hội Nông dân 13 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL, để hoàn thành mục tiêu Nghị quyết số 21 đề ra, cần phấn đấu bình quân mỗi năm vận động thêm 2-3% hội viên, nông dân tham gia BHYT; đồng thời, phấn đấu mỗi năm vận động được 2-3% lao động nông thôn tham gia BHXH tự nguyện.

Phó Chủ tịch Nguyễn Hồng Lý nhấn mạnh, với mạng lưới tổ chức Hội Nông dân ở 13 tỉnh, thành miền Tây Nam bộ có đến 1.579 cơ sở Hội, 10.334 chi Hội và 63.679 tổ Hội; hiện có 2.625.767 hộ gia đình nông dân tương đương với khoảng hơn 10 triệu nông dân;… thì đây chính là một trách nhiệm lớn, đòi hỏi Hội Nông dân các cấp cần phối hợp với cơ quan BHXH các cấp phát huy vai trò, trách nhiệm của mình để đưa chính sách BHXH tự nguyện, BHYT đến với hội viên, nông dân, góp phần hoàn thành mục tiêu Nghị quyết số 21 đề ra.

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn phát biểu kết luận Hội thảo.

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn nhấn mạnh, để đạt được các mục tiêu về tăng cường phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình tại khu vực ĐBSCL đảm bảo hoàn thành mục tiêu chung về BHXH, BHYT được Bộ Chính trị đặt ra tại Nghị quyết số 21, trong thời gian tới chúng ta cần tập trung triển khai một số giải pháp sau đây:

Một là, các cấp ủy Đảng, chính quyền cần tăng cường hơn nữa việc tiếp tục chỉ đạo thực hiện Nghị quyết số 21 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012-2020. Đồng thời, ngay trong cuối năm nay, BHXH các địa phương phải chủ động, kịp thời tham mưu, đề xuất với HĐND các cấp, đưa chỉ số phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình vào chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2018 của địa phương. Và kiến nghị để cấp ủy Đảng các cấp coi nội dung này là tiêu chí để đánh giá mức độ hoàn thành việc thực hiện Nghị quyết số 21 của Bộ Chính trị tại địa phương.

Hai là, BHXH các địa phương phải chủ động hơn nữa trong việc phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình, ngay tại cơ sở và ở từng địa bàn, từng cụm dân cư; tiếp tục phát huy vai trò, uy tín, kinh nghiệm của Hội Nông dân các cấp cũng như vai trò của các Đại lý thu BHXH trong công tác tuyên truyền, phổ biến, tư vấn chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT đối với từng gia đình Hội viên, đoàn viên các cơ quan đoàn thể.

Ba là, chủ động hơn nữa trong việc trang bị kiến thức, bồi dưỡng kỹ năng, phương pháp tuyên truyền, vận động, tư vấn về chính sách, pháp luật BHXH, BHYT cho đội ngũ cán bộ tuyên truyền, các cộng tác viên, cán bộ chủ chốt tại cơ sở của các đoàn thể, các Đại lý thu BHXH tại các địa phương, đơn vị.

Bốn là, BHXH Việt Nam phối hợp với Bộ Y tế, Bộ LĐ-TB&XH tiếp tục nghiên cứu đề xuất hoàn thiện cơ chế, chính sách về BHXH, BHYT, nhất là ban hành những quy định để đảm bảo việc thực hiện ngày càng tốt hơn những quyền lợi mà người tham gia BHXH, BHYT được thụ hưởng. Kịp thời xem xét, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT để củng cố, bồi đắp niềm tin của nhân dân vào chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước ta về chính sách BHXH, BHYT- hai chính sách trụ cột trong hệ thộng an sinh xã hội của đất nước./.