TS.BS Nguyễn Đức Hòa, Phó Giám đốc BHXH Việt Nam

PV: Thưa ông, trước thềm năm học mới 2025-2026, công tác BHYT HSSV đang nhận được sự quan tâm đặc biệt. Ông có thể khái quát những kết quả nổi bật hệ thống BHXH Việt Nam đã đạt được trong việc triển khai công tác này thời gian qua?

TS.BS Nguyễn Đức Hòa: Cả nước hiện có gần 21 triệu HSSV, các em là lực lượng trẻ, là nhóm ưu tiên trong chiến lược phát triển bền vững của đất nước. Qua nhiều giai đoạn phát triển của chính sách BHYT, khung pháp lý về BHYT HSSV luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm hoàn thiện. Từ năm học 1994-1995, chính sách này bắt đầu được triển khai thí điểm theo Thông tư liên tịch số 14/TTLB ngày 19/9/1994 của liên Bộ Y tế và Bộ Giáo dục và Đào tạo. Sau hơn ba thập kỷ triển khai thực hiện, HSSV đã trở thành nhóm bắt buộc tham gia BHYT theo quy định của Luật BHYT; chính sách BHYT đã và đang trở thành “tấm lá chắn” giúp hàng triệu HSSV vượt qua những thời điểm khó khăn khi gặp vấn đề về sức khỏe.

Thời gian qua, với sự đồng hành của ngành Giáo dục, cùng sự tin tưởng của các bậc cha mẹ HSSV, BHXH Việt Nam đã luôn nỗ lực, trách nhiệm đảm bảo tổ chức thực hiện chính sách BHYT HSSV một cách hiệu quả nhất. Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp, tỷ lệ HSSV tham gia BHYT luôn tăng qua các năm; nhiều trường hợp HSSV mắc bệnh mạn tính, bệnh hiểm nghèo được hỗ trợ hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng để khám, chữa bệnh (KCB), giúp giảm gánh nặng tài chính cho gia đình, duy trì, bảo đảm sức khỏe để các em tiếp tục được học tập và phát triển. Tính đến ngày 30/6/2025, toàn quốc đã có khoảng 20,8 triệu HSSV tham gia BHYT, đạt tỷ lệ 98,4% tổng số HSSV. Trong đó, 10 tỉnh, thành phố có độ bao phủ BHYT HSSV cao gồm: Hưng Yên, Cao Bằng, Tuyên Quang có tỷ lệ bao phủ 100%; Quảng Ninh, Hải Phòng, Bắc Ninh, Lạng Sơn, Sơn La, Quảng Trị, Tây Ninh có tỷ lệ bao phủ 99,9%;…

Nhiều BHXH tỉnh, thành phố cũng đã tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền để chỉ đạo mạnh mẽ các giải pháp phát triển BHYT nói chung và BHYT HSSV nói riêng. Đáng chú ý, trong năm học 2024-2025, bên cạnh việc ngân sách Trung ương hỗ trợ 30% mức đóng BHYT HSSV (từ ngày 01/7/2025, ngân sách nhà nước hỗ trợ tối thiểu 50% mức đóng), nhiều địa phương đã cân đối từ ngân sách địa phương và huy động nguồn lực xã hội để hỗ trợ thêm mức đóng BHYT cho HSSV trên địa bàn, góp phần hiệu quả vào việc giảm gánh nặng chi phí vào đầu năm học cho gia đình các HSSV, để HSSV yên tâm tham gia và được chăm sóc sức khỏe kịp thời từ chính sách BHYT. Theo thống kê, có 20 tỉnh, thành phố trên cả nước sử dụng ngân sách địa phương để hỗ trợ thêm mức đóng BHYT cho HSSV, trong đó 10 địa phương có mức hỗ trợ lớn gồm: Hà Nội, Quảng Ngãi, Hà Giang (cũ), Lâm Đồng, Quảng Ninh, Đồng Tháp, Phú Thọ, Gia Lai, Kon Tum (cũ) và Tiền Giang (cũ). Điển hình, Hà Nội hỗ trợ 70% phần đóng còn lại cho HSSV thuộc hộ làm nông, lâm, ngư nghiệp có mức sống trung bình và thêm 30% cho HSSV là người dân tộc thiểu số. Quảng Ninh hỗ trợ 70% cho HSSV ở các xã vừa thoát diện khó khăn. Quảng Ngãi (cũ) hỗ trợ 20% cho HSSV thuộc gia đình đông con, khó khăn và 30% cho con thương binh, bệnh binh hoặc người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học suy giảm khả năng lao động từ 60% trở xuống,…

Không chỉ mở rộng phạm vi bao phủ, quyền lợi, chất lượng dịch vụ KCB BHYT dành cho HSSV ngày càng được mở rộng và không ngừng được nâng cao với các dịch vụ kỹ thuật hiện đại, thuốc điều trị mới, vật tư y tế cần thiết, giúp các em được tiếp cận dịch vụ y tế tiên tiến với thủ tục thuận tiện, minh bạch. Từ mạng lưới y tế trường học, các cơ sở y tế tuyến xã đến bệnh viện tuyến Trung ương đều tham gia cung cấp dịch vụ KCB BHYT cho HSSV, bảo đảm các em được tiếp cận các dịch vụ y tế kịp thời, tại mọi địa bàn.

Mỗi năm, hàng triệu lượt HSSV được thụ hưởng quyền lợi từ chính sách BHYT, nhiều trường hợp HSSV mắc bệnh nan y, mạn tính như suy thận, ung thư, tim mạch đã được quỹ BHYT chi trả chi phí KCB từ hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2025, đã có hơn 4,3 triệu lượt HSSV KCB BHYT (tăng 7,4% so với cùng kỳ năm 2024) với tổng số tiền đề nghị thanh toán từ quỹ BHYT là trên 2.075 tỷ đồng (tăng 17% so với cùng kỳ năm trước). Từ năm 2024 đến hết tháng 7 năm 2025, có khoảng 2.276 HSSV được quỹ BHYT chi trả từ 100 triệu đồng trở lên. Chính sách BHYT thực sự trở thành “tấm lá chắn” bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho HSSV, giúp lan tỏa tinh thần sẻ chia và trách nhiệm cộng đồng. Tham gia BHYT không chỉ để phòng khi đau ốm, bệnh tật mà còn góp phần chia sẻ rủi ro với những hoàn cảnh khó khăn, người già yếu, bệnh nặng. Mỗi tấm thẻ BHYT là một câu chuyện về sự sẻ chia của cộng đồng, là minh chứng cho tinh thần tương thân tương ái mà HSSV có thể thực hành ngay từ nhà trường.

PV: Luật BHYT năm 2024 và Nghị định số 188/2025/NĐ-CP của Chính phủ đã bổ sung, hoàn thiện nhiều quy định quan trọng về BHYT. Đáng chú ý, từ ngày 01/7/2025, mức hỗ trợ tối thiểu đóng BHYT từ ngân sách nhà nước cho HSSV được nâng từ 30% lên 50%. Xin ông cho biết ý nghĩa của quy định này và tác động đối với công tác BHYT HSSV trong thời gian tới?

Luật BHYT năm 2024, có hiệu lực từ ngày 01/7/2025 và Nghị định 188/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHYT đã bổ sung nhiều nội dung quan trọng, nhằm mở rộng quyền lợi, tăng mức hỗ trợ và đơn giản hóa thủ tục cho người tham gia BHYT, trong đó có nhóm HSSV. Một điểm nổi bật là quy định nâng mức hỗ trợ đóng BHYT tối thiểu từ ngân sách nhà nước cho HSSV từ 30% lên 50%, áp dụng đồng bộ trên toàn quốc từ ngày 01/7/2025. Theo đó, sau khi được ngân sách nhà nước hỗ trợ, số tiền HSSV đóng BHYT là 631.800 đồng/năm, giảm 252.720 đồng/năm so với trước đây. Đây là mức đóng hợp lý, góp phần giảm đáng kể gánh nặng tài chính cho các gia đình, nhất là những hộ có hoàn cảnh khó khăn hoặc đông con, đồng thời bảo đảm mọi HSSV đều có cơ hội tham gia BHYT và tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe công bằng.

Chính sách là bước tiến lớn quan trọng, thể hiện quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc chăm lo sức khỏe thế hệ trẻ, bảo đảm “không để HSSV nào bị bỏ lại phía sau” trên hành trình thực hiện mục tiêu chăm sóc sức khỏe toàn dân, góp phần tăng tỷ lệ bao phủ BHYT trong nhóm dân số trẻ.

Việc tăng hỗ trợ mức đóng BHYT tối thiểu 50% từ ngân sách Trung ương cho HSSV không chỉ mang lại lợi ích kinh tế trước mắt cho gia đình các em, mà còn tạo ra nhiều giá trị bền vững:

Thứ nhất, góp phần sớm hoàn thành mục tiêu 100% HSSV tham gia BHYT, để mọi HSSV được đảm bảo quyền lợi chăm sóc sức khỏe, giúp các em yên tâm học tập, rèn luyện thể chất mà không phải lo gánh nặng chi phí y tế khi chẳng may ốm đau, bệnh tật.

Thứ hai, góp phần nâng cao tính bền vững của quỹ BHYT, tính chia sẻ giữa thế hệ trẻ với người cao tuổi.

Thứ ba, là một khoản đầu tư trực tiếp cho tương lai của đất nước. Bởi một thế hệ trẻ khỏe mạnh về thể chất và tinh thần chính là nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới.

PV: Thưa ông, bên cạnh các kết quả tích cực, đâu sẽ là khó khăn trong việc triển khai BHYT HSSV thời gian tới?

TS.BS Nguyễn Đức Hòa: Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc triển khai BHYT HSSV vẫn còn một số khó khăn nhất định, tập trung ở cả khía cạnh cơ chế, chính sách và tổ chức thực hiện.

Về cơ chế, chính sách: Mặc dù Luật BHYT quy định HSSV là nhóm bắt buộc tham gia, nhưng hiện chưa có chế tài đối với trường hợp không tham gia. Điều này phần nào ảnh hưởng đến ý thức chấp hành của một bộ phận phụ huynh và HSSV, gây khó khăn trong công tác vận động tại các cơ sở giáo dục. Ngoài ra, chưa có quy định thu BHYT đối với HSSV là người nước ngoài đang theo học tại các trường ở Việt Nam.

Về tổ chức thực hiện: Mặc dù Luật BHYT đã quy định rõ trách nhiệm cùng triển khai chính sách BHYT HSSV của các cơ sở giáo dục, tuy nhiện, ở một số cơ sở giáo dục, việc phối hợp triển khai chính sách BHYT HSSV vẫn chưa được thực hiện thường xuyên, dẫn đến độ bao phủ BHYT HSSV còn chưa đạt kỳ vọng. Cạnh đó, nhận thức của một bộ phận phụ huynh và người giám hộ về quyền lợi, nghĩa vụ tham gia BHYT còn chưa đầy đủ; một số gia đình gặp khó khăn về kinh tế còn trông chờ vào chính sách hỗ trợ của Nhà nước, hoặc do cha mẹ đi làm xa nên việc tham gia BHYT cho con chưa được quan tâm đúng mức. Ở một số cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng, sinh viên từ năm thứ hai trở đi cũng chưa thực sự chủ động tham gia BHYT theo đúng quy định.

PV: Như vậy, để triển khai hiệu quả hơn nữa chính sách BHYT HSSV trong thời gian tới, về phía BHXH Việt Nam, những giải pháp nào sẽ tiếp tục được đẩy mạnh, thưa ông?

TS.BS Nguyễn Đức Hòa: Để đạt mục tiêu 100% HSSV tham gia BHYT ngay trong năm học mới 2025-2026, BHXH Việt Nam sẽ tiếp tục chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố chủ động tham mưu Ban Chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT các địa phương tiếp tục tăng cường chỉ đạo, phân công rõ trách nhiệm cho từng ngành, đơn vị liên quan trong việc tổ chức thực hiện BHYT HSSV. Chú trọng việc: giao chỉ tiêu tỷ lệ tham gia BHYT HSSV cho từng cơ sở giáo dục và đưa việc thực hiện chính sách này vào tiêu chí đánh giá, xếp loại tại mỗi cơ sở; nghiên cứu, đề xuất ngân sách địa phương hỗ trợ thêm mức đóng BHYT cho HSSV, đồng thời vận động các nhà hảo tâm chung tay trao tặng thẻ BHYT cho các em HSSV có hoàn cảnh khó khăn.

Một nhiệm vụ quan trọng là nâng cao nhận thức cộng đồng về BHYT HSSV. BHXH Việt Nam sẽ tăng cường truyền thông đa dạng, đa kênh; nhấn mạnh bản chất nhân văn của BHYT, hiệu quả KCB BHYT và những trường hợp được chi trả chi phí cao trong các nội dung truyền thông để phụ huynh và HSSV nắm rõ quyền lợi, nghĩa vụ tham gia BHYT HSSV một cách trực quan nhất.

Song song đó, BHXH Việt Nam sẽ tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và phối hợp chặt chẽ với ngành Y tế nhằm tạo thuận lợi tối đa cho HSSV trong việc tham gia và thụ hưởng các quyền lợi về BHYT.

BHXH các cấp sẽ phối hợp với ngành Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo tổ chức hội nghị sơ kết, phổ biến chính sách BHYT đến từng cơ sở giáo dục; ban hành hướng dẫn thu BHYT HSSV trong năm học mới; chỉ đạo các trường rà soát, lập danh sách HSSV tham gia, thực hiện thu đúng, đủ theo quy định. Cơ quan BHXH thực hiện kịp thời việc cấp, gia hạn thẻ BHYT cho HSSV và chuyển kinh phí chăm sóc sức khỏe ban đầu cho các cơ sở giáo dục.

PV: Thưa ông, trách nhiệm thực hiện chính sách BHYT HSSV không của riêng cơ quan BHXH mà cần sự vào cuộc của toàn hệ thống chính trị. Theo ông, thời gian tới, chúng ta cần những giải pháp gì để việc triển khai chính sách này đạt hiệu quả hơn nữa?

TS.BS Nguyễn Đức Hòa: Luật BHYT và các văn bản pháp luật đều quy định rõ trách nhiệm triển khai BHYT HSSV với từng bộ, ngành, đơn vị cụ thể, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Để 100% HSSV đều được tham gia và công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe thế hệ tương lai của đất nước được thực hiện hiệu quả BHXH Việt Nam mong muốn các bộ, ngành, đặc biệt là UBND các tỉnh, thành phố tiếp tục quan tâm, chỉ đạo thực hiện hiệu quả chính sách BHYT HSSV.

Với ngành Giáo dục và Đào tạo, BHXH Việt Nam đề nghị: các cơ sở giáo dục, các tổ chức hội, đoàn thể trong mỗi nhà trường tiếp tục quan tâm đẩy mạnh công tác phổ biến, tuyên truyền nâng cao nhận thức của HSSV về BHYT; Ban Giám hiệu, giáo viên các cơ sở giáo dục tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cơ quan BHXH trong việc lập danh sách, thu, cấp thẻ BHYT cho HSSV; quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, bố trí đầy đủ cán bộ y tế học đường nhằm bảo đảm quyền lợi KCB ban đầu, chăm sóc sức khỏe cho HSSV ngay tại trường.

Với ngành Y tế, BHXH Việt Nam đề nghị các cơ sở KCB BHYT quan tâm tạo điều kiện, nâng cao chất lượng KCB BHYT cho người có thẻ BHYT nói chung và cho nhóm HSSV nói riêng.

BHXH Việt Nam cũng xin được cảm ơn và tiếp tục kêu gọi, vận động các nhà hảo tâm, các đơn vị, tổ chức quan tâm đồng hành trong công tác trao tặng thẻ BHYT cho các em HSSV có hoàn cảnh khó khăn.

BHXH Việt Nam tin tưởng rằng, với sự đồng hành và vào cuộc trách nhiệm của các cấp, các ngành và sự nỗ lực của hệ thống BHXH, mục tiêu 100% HSSV tham gia BHYT sẽ sớm đạt được, góp phần chăm sóc sức khỏe toàn diện cho thế hệ trẻ của đất nước.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!