Tại Quảng Nam hiện có nhiều đơn vị, doang nghiệp (DN) chậm đóng BHXH, BHYT hàng tỷ đồng, thậm chí có DN nợ cả chục tỷ đồng, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của hàng nghìn NLĐ.

Các cơ quan chức năng tiếp tục triển khai nhiều giải pháp nhằm bảo đảm quyền lợi về BHXH cho người lao động (Ảnh minh họa).

Đơn cử như Công ty TNHH May Minh Hoàng 2 (Lô 12, KCN Điện Nam - Điện Ngọc, phường Điện Ngọc, Điện Bàn) nhiều năm qua chậm đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp của 248 lao động, đến nay tổng số tiền là hơn 10 tỷ đồng, dù các cơ quan chức năng nhiều lần đôn đốc, nhắc nhở, thanh tra, xử phạt song công ty vẫn chây ỳ.

Trước Tết Nguyên đán 2025, 251 NLĐ của công ty này ngừng việc tập thể vì không được chi trả lương thưởng. Đến nay, công nhân làm đơn xin nghỉ việc nhưng chưa nhận được các chế độ BHXH liên quan, do công ty này còn chậm đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp của NLĐ. 

Hay vụ Công ty CP Tập đoàn Royal Capital (số 39, Đào Duy Từ, phường Cẩm Phô, TP.Hội An) chậm đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp của 183 NLĐ với tổng số tiền hơn 7,3 tỷ đồng. UBND tỉnh Quảng Nam đã ra quyết định xử phạt 150 triệu đồng và yêu cầu công ty khắc phục. Tuy nhiên đến nay công ty này vẫn không thực hiện…

Theo BHXH tỉnh Quảng Nam, tính đến hết năm 2024, tổng số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (BHTNLĐ-BNN) toàn tỉnh là 205,570 tỷ đồng.

Trong tổng số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, BHTNLĐ-BNN, có 953 đơn vị chậm đóng từ 3 tháng trở lên với số tiền hơn 147,649 tỷ đồng... Đối với những đơn vị, DN đang hoạt động có số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, BHTNLĐ-BNN từ 100 triệu đồng hoặc số tháng chậm đóng từ 12 tháng trở lên là 104,210 tỷ đồng…

Tại Cao Bằng, tính đến hết tháng 1/2025, toàn tỉnh có 70 đơn vị, doanh nghiệp nợ BHXH, BHYT từ 3 tháng trở lên, với tổng số tiền trên 9,5 tỷ đồng. Dù số đơn vị nợ đã giảm 9 đơn vị so với tháng 12/2024, nhưng con số này vẫn là một cảnh báo đáng lo ngại. Đặc biệt, trong số này, 26 đơn vị thuộc nhóm “khó thu” với tổng số tiền lên tới 7,3 tỷ đồng.

Một số doanh nghiệp nợ với số tiền lớn, gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ. Điển hình là Chi nhánh Công ty CP Khoáng sản và Luyện kim Việt Nam tại Cao Bằng đang nợ hơn 5,9 tỷ đồng.

Các doanh nghiệp khác như Công ty Than cốc và Khoáng sản Việt Trung nợ 422,7 triệu đồng, Công ty TNHH Trần Hùng Cao Bằng nợ 170,4 triệu đồng, Công ty CP Đầu tư phát triển miền núi Chi nhánh Cao Bằng nợ 136,7 triệu đồng... Những khoản nợ này không chỉ khiến NLĐ bị ảnh hưởng, mà còn tạo ra tiền lệ xấu trong việc thực thi chính sách.

Việc doanh nghiệp nợ BHXH khiến NLĐ rơi vào tình cảnh bấp bênh, mất đi các quyền lợi thiết yếu. Khi DN không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng BHXH, NLĐ có nguy cơ không được hưởng lương hưu, chế độ thai sản, ốm đau, TNLĐ, thậm chí không được cấp thẻ BHYT để khám chữa bệnh.

Với những NLĐ bị mất việc, nếu BH thất nghiệp không được đóng đủ, họ cũng mất luôn cơ hội nhận trợ cấp trong giai đoạn khó khăn. Hệ quả là một bộ phận lao động rơi vào tình trạng không có sự bảo vệ từ hệ thống an sinh xã hội, đối diện với nhiều rủi ro trong cuộc sống.

Để giải quyết tình trạng này, cần có sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng. Theo đó, BHXH tỉnh cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các đơn vị cố tình chậm đóng BHXH, thậm chí có thể đề xuất các biện pháp mạnh như phong tỏa tài khoản doanh nghiệp hoặc truy tố theo quy định pháp luật nếu vi phạm kéo dài.

Đồng thời, các doanh nghiệp cần nhận thức rõ trách nhiệm của mình, thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ đóng BHXH để bảo vệ quyền lợi chính đáng của NLĐ và bảo đảm môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch.

Theo BHXH Việt Nam, tình trạng DN nợ BHXH luôn là vấn đề nhức nhối. Thời gian qua, tại các tỉnh, thành phố đã thành lập được Ban chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BH thất nghiệp, BHYT trên địa bàn, do Phó chủ tịch hoặc Chủ tịch UBND tỉnh làm trưởng ban chỉ đạo.

Cơ quan BHXH cũng đã tập trung một số giải pháp quan trọng như: Công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng danh sách doanh nghiệp chậm đóng, với thời gian kéo dài và số tiền lớn; tiến hành thanh tra, kiểm tra đột xuất các doanh nghiệp.

Đồng thời, chuyển sang cơ quan điều tra xem xét, khởi tố đối với các trường hợp có thời gian nợ kéo dài với số tiền lớn, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của nhiều NLĐ.

Đặc biệt, Luật BHXH (sửa đổi) năm 2024 đã sửa đổi, bổ sung nhiều biện pháp, chế tài xử lý tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH. Cụ thể: Quy định nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền BHXH, BHTN chậm đóng và số ngày chậm đóng vào quỹ BHXH, quỹ BHTN.

Quy định nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền BHXH, BHTN trốn đóng và số ngày trốn đóng vào quỹ BHXH, quỹ BHTN. Xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật đối với trốn đóng BHXH và xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật đối với chậm đóng.

Ngoài ra, để đảm bảo quyền lợi của NLĐ, luật đã bổ sung trách nhiệm của người sử dụng lao động phải bồi thường cho NLĐ nếu không tham gia hoặc tham gia BHXH bắt buộc không đầy đủ, kịp thời mà gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của NLĐ.