Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì cuộc họp phòng chống dịch Covid-19 - Ảnh: VGP

Theo báo cáo của Bộ Y tế (tính đến 10h ngày 1/12/2020), sau 88 ngày không ghi nhận trường hợp mắc tại cộng đồng, ngày 30/11/2020, Bộ Y tế ghi nhận trường hợp bệnh nhân COVID-19 (BN1347) có tiền sử tiếp xúc với tiếp viên hàng không trong thời gian cách ly tại nhà và sau đó được xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 (BN1342). Đây là trường hợp COVID-19 lây nhiễm thứ phát từ trường hợp về từ vùng dịch đã được ngành y tế TPHCM điều tra và xử lý kịp thời.

Sau khi xét nghiệm 2 lần cho kết quả âm tính (ngày 15 và 18/11/2020), tiếp viên hàng không được về cách ly tại nhà trọ (P305, lầu 3, số 50 Bạch Đằng, phường 2, quận Tân Bình, TPHCM). Trong quá trình cách ly, tiếp viên này có tiếp xúc trực tiếp với 3 người, gồm mẹ đẻ và hai người bạn (một nam, một nữ). Ngày 28/11, tiếp viên được lấy mẫu xét nghiệm lần 3, cho kết quả dương tính với SARS-CoV-2 (BN1342, thông báo ngày 29/11/2020). Trước đó, trong khoảng thời gian từ ngày 14 đến ngày 18/11/2020 BN1342 có tiếp xúc với đồng nghiệp trên chuyến bay khác và sau đó xét nghiệm dương tính là BN1325 (thông báo ngày 26/11/2020).

Ngay khi nhận được kết quả xét nghiệm dương tính của BN1342, Sở Y tế TPHCM đã tổ chức điều tra ổ dịch, cách ly và lấy mẫu xét nghiệm các trường hợp có tiếp xúc gần với bệnh nhân, kết quả ngày 30/11/2020 có một mẫu dương tính là bạn nam (BN1347). Theo kết quả điều tra dịch tễ ban đầu của BN1347 cho thấy, trong thời gian từ ngày 18 đến ngày 25/11, BN1347 đã đi dạy tại Trung tâm Anh ngữ KEY English (59 Nguyễn Bá Tuyển, phường 12, quận Tân Bình) và chi nhánh khác ở quận 10; tới quán cà phê và quán karaoke.

Một trường hợp lây nhiễm từ người cách ly (bệnh nhân 1347) là bệnh nhi nam, 1 tuổi, ở Quận 6, TPHCM. Bệnh nhi có tiền sử tiếp xúc gần với BN1347 ngày 22, 23, 25, 27/11 (Bố mẹ bệnh nhi có gửi bé qua nhờ BN1347 trông hộ). Ngày 30/11/2020, sau khi biết thông tin BN1347 dương tính với COVID-19, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật TP.HCM đã điều tra và đưa bé cùng mẹ bé đi cách ly tập trung tại Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM, bố bé và các thành viên trong gia đình được cách ly tại nhà. Bé được lấy mẫu, xét nghiệm có kết quả dương tính với SARS-CoV-2 đêm ngày 30/11.

Tổng số tiếp xúc đang được điều tra là 513 người, trong đó tiếp xúc gần (F1) theo điều tra ban đầu là 99 (đã cách ly, lấy mẫu xét nghiệm toàn bộ, có 81 trường hợp âm tính, 18 trường hợp đang chờ kết quả); trường hợp tiếp xúc với người tiếp xúc gần (F2) là 414 (cách ly tại nhà, đã lấy mẫu xét nghiệm 337 trường hợp, 123 trường hợp âm tính, còn lại đang chờ kết quả xét nghiệm).

Đến 6h00 ngày 1/12/2020, số trường hợp xác định liên quan đến ổ dịch nêu trên là 2 trường hợp, 204 trường hợp tiếp xúc có kết quả âm tính, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM tiếp tục điều tra, lấy mẫu xét nghiệm, cách ly 506 trường hợp, trong đó cách ly tập trung 111 trường hợp, cách ly tại nhà 395 trường hợp; đồng thời phong tỏa các địa điểm mà 2 trường hợp này từng đến.

Theo Bộ Y tế, đến nay, trên cả nước hiện đang cách ly 16.756 người, trong đó cách ly tại cơ sở y tế: 175, tại khu cách ly tập trung: 15.741 và tại nhà/nơi lưu trú 840 người.

Các cơ sở cách ly do quân đội quản lý hiện đang cách ly 5.228 người tại 56 điểm cách ly, tổng số đã thực hiện cách ly là 145.451 người, trong đó hết cách ly là 140.223 người.

Báo cáo tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, việc điều tra dịch tễ xác định, Vietnam Airlines và bệnh nhân 1342, tức tiếp viên hàng không của hãng này, đều đã vi phạm nghiêm trọng quy định về cách ly. Cụ thể, kết quả xác minh cho thấy, bệnh nhân 1342 lây trong cơ sở cách ly tập trung từ bệnh nhân 1325 do không tuân thủ quy định cách ly, tiếp xúc với người khác trong cơ sở cách ly tập trung. Trường hợp bệnh nhân 1347 bị lây nhiễm do bệnh nhân 1342 không tuân thủ các quy định cách ly tại nhà.

Theo Bộ trưởng, xác định trách nhiệm cá nhân, tổ chức liên quan, căn cứ Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm, các văn bản  hướng dẫn thi hành luật, văn bản phòng, chống COVID-19 thì có thể khẳng định, bệnh nhân 1342 đã vi phạm nghiêm trọng quy định về phòng, chống COVID-19 và quy định cách ly tại khu cách ly tập trung của tổ bay và cách ly tổ bay tại nhà. Có 2 hành vi vi phạm nghiêm trọng, là ngay trong khu cách ly tập trung đã vi phạm tiếp xúc với bệnh nhân khác và lây; đồng thời, trong thời gian cách ly tại nhà bệnh nhân này vẫn lại tiếp xúc với người khác. Khu cách ly do Vietnam Airlines quản lý cũng không tuân thủ các quy định về cách ly y tế, phòng, chống COVID-19 tại cơ sở cách ly tập trung. Theo quy định của Bộ Y tế, khi phát hiện bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2 thì ngay lập tức phải đưa các đối tượng tiếp xúc cách ly tập trung 14 ngày, nhưng trên thực tế đối tượng lại được về cách ly tại nhà.  Cùng với đó, khu quản lý nhà trọ ở Phường 2, quận Tân Bình cũng không thực hiện đúng quy định về các biện pháp cách ly tại nhà.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long thông tin về tình hình dịch và ca nhiễm cộng đồng - Ảnh: VGP

Chỉ đạo tại phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân vi phạm các quy định phòng, chống dịch, đồng thời chỉ đạo phải xử lý nghiêm cả tổ chức và cá nhân vi phạm theo quy định để làm gương.

Trước diễn biến mới về tình hình dịch bệnh ở TP.HCM, Thủ tướng yêu cầu cần bình tĩnh, nêu cao tinh thần cảnh giác, thực hiện nghiêm túc biện pháp 5K; trước hết là 2K gồm: đeo khẩu trang và khử khuẩn. Thủ tướng nêu rõ, đây là biện pháp đơn giản, dễ làm nhưng hết sức hiệu quả, bởi một số nước thất bại chính là do không tuân thủ đeo khẩu trang. Thủ tướng cũng lưu ý rằng ở nước ta, nhiều trường học, bệnh viện, siêu thị chưa làm tốt các biện pháp này. Các thành phố phố lớn, đô thị như Đà Nẵng, Cần Thơ, Hải Phòng và các nơi có nguy cơ dịch bệnh đều phải thực hiện tốt biện pháp này. 

Từ kinh nghiệm của hai đợt dịch trước, Thủ tướng nhấn mạnh, cần tiếp tục thực hiện  kiểm soát chặt chẽ dịch COVID-19 từ bên ngoài, khoanh vùng dập dịch từ bên trong và chữa trị kịp thời, nhanh chóng cho người bệnh. Nhất là hiện nay, nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh từ bên ngoài vào trong nước là rất cao bởi có số lượng lớn người Việt Nam về nước.

Thủ tướng yêu cầu Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện cấp bách, thần tốc việc điều tra truy vết, cách ly mọi đối tượng F1, F2, không để vòng tuần hoàn thứ 3 lây nhiễm dịch ra cộng đồng. Thành phố Hồ Chí Minh không bị coi là ổ dịch mà là nơi lây nhiễm từ bên ngoài.

Để làm rõ trách nhiệm để xảy ra lây nhiễm mang về thành phố, Thủ tướng yêu cầu Bộ Giao thông Vận tải chủ trì, chỉ đạo làm rõ trách nhiệm và xác định đây là vi phạm nghiêm trọng cần xử lý nghiêm tổ chức cá nhân liên quan, báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Bộ Y tế, Thành phố Hồ Chí Minh giám sát việc này, không thể không xử lý để răn đen, giáo dục chung, nhất là tại các khu y tế tập trung.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ đạo, các địa phương không được lơ là, chủ quan, bởi dịch có thể xuất hiện bất cứ lúc nào. Theo đó, Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố phải kiểm tra, đôn đốc quyết liệt thực hiện; tránh tâm lý chủ quan. Sự việc vừa qua là bài học cần rút kinh nghiệm sâu sắc, nhất là ngành y tế. Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khi tiếp khách nước ngoài hoặc người từ nước ngoài về thì phải hỏi ý kiến của Bộ Y tế.

Tại cuộc họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đồng ý tạm dừng các chuyến bay thương mại, chỉ thực hiện các chuyến bay đưa người Việt Nam về nước đối với các trường hợp đủ điều kiện. Các hãng hàng không của Việt Nam khi có chuyến bay về nước phải thực hiện nghiêm túc các quy định về cách ly đối với tổ bay.

Bộ Quốc phòng, Bộ Công an quản lý chặt chẽ biên giới và hoạt động xuất nhập cảnh. Các bộ, ngành, địa phương tiếp tục dừng các hoạt động đông người không cần thiết. Các chương trình đông người nếu diễn ra phải thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch theo quy định. Cần thực hiện giãn cách xã hội với các khu vực có nguy cơ cao và có chủ trương khoanh vùng hợp lý.

Các cơ quan truyền thông, tiếp tục tuyên truyền để thấy rằng đại dịch COVID-19 vẫn rất nghiêm trọng, không được chủ quan. Cần tiếp tục hướng dẫn người dân hiểu và phòng, chống dịch bệnh hiệu quả, ngăn chặn với các thông tin xuyên tạc, bịa đặt về dịch bệnh gây hoang mang dư luận.  

Ngành y tế cần sớm hợp tác với nước ngoài để sản xuất vắc xin, khi cần thiết thì có thể tính toán mua vắc xin phục vụ nhu cầu trong nước. Bộ Y tế cần có phương án cụ về vấn đề này để báo cáo Thường trực Chính phủ cho ý kiến.

Thủ tướng cũng cho biết, sau cuộc họp này, Thủ tướng sẽ ban hành công điện hoặc Chỉ thị về phòng, chống COVID-19 để các bộ, ngành, địa phương và nhân dân thực hiện./.