Đại diện Bộ LĐ-TB&XH cho biết, đối thoại, thực hiện dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc được quy định lần đầu trong Bộ luật Lao động năm 2012 và Chính phủ đã ban hành Nghị định số 60/2013/NĐ-CP ngày 19/6/2013 và tiếp đến là Nghị định số 149/2018/NĐ-CP ngày 7/11/2018 để quy định chi tiết và hướng dẫn việc thực hiện dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc.

Nghị định đã quy định cụ thể các nguyên tắc về thực hiện dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc; những nội dung người sử dụng lao động phải công khai; những nội dung người lao động được tham gia ý kiến; được quyết định; được kiểm tra, giám sát; quy định về việc tổ chức đối thoại tại nơi làm việc theo định kỳ hoặc khi có yêu cầu của một bên, với việc giao quyền tự quyết cho các bên về nội dung, số lượng, thành phần, thời gian, địa điểm, quy trình tổ chức đối thoại thông qua quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc.

Qua quá trình thực tiễn, bên cạnh kết quả đạt được, các quy định về đối thoại và thực hiện dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc còn có những hạn chế. Đó là, các quy định về đối thoại được quy định dựa trên mô hình 1 tổ chức công đoàn là đại diện duy nhất cho người lao động trong doanh nghiệp, chưa phù hợp với bối cảnh hiện nay khi Bộ luật Lao động (sửa đổi) năm 2019 cho phép trong doanh nghiệp được thành lập nhiều hơn một tổ chức đại diện của người lao động.

Bên cạnh đó, chưa hình thành được các quy định rõ ràng về xác định số lượng, thành phần đại diện của các bên khi tham gia vào các loại hình đối thoại nhất là ở những doanh nghiệp có đông lao động và trong bối cảnh doanh nghiệp có nhiều hơn một tổ chức đại diện của người lao động và có cả những người lao động không tham gia tổ chức đại diện nào.

Ảnh minh hoạ

Từ những thực tế trên, Bộ LĐ-TB&XH đang xây dựng dự thảo Nghị định quy định tổ chức đối thoại và thực hiện dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc. Đáng chú ý, theo dự thảo, người sử dụng lao động phải công khai với người lao động những nội dung về tình hình sản xuất, kinh doanh; nội quy, quy chế liên quan đến quyền lợi, trách nhiệm, nghĩa vụ của người lao động; các thỏa ước lao động tập thể mà người sử dụng lao động tham gia; việc trích lập, sử dụng quỹ khen thưởng, quỹ phúc lợi, các quỹ do người lao động đóng góp (nếu có); thực hiện thi đua, khen thưởng, kỷ luật, giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động. Đặc biệt, việc trích nộp kinh phí công đoàn, đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp cũng phải được công khai với người lao động.

Dự thảo đã điều chỉnh phù hợp với bộ luật Lao động (sửa đổi) năm 2019 cho phép trong doanh nghiệp được thành lập nhiều hơn một tổ chức đại diện của người lao động và có cả những người lao động không tham gia tổ chức đại diện nào. Việc thực hiện dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc gồm các quy định về thực hiện những điều người lao động được biết, được tham gia ý kiến, được quyết định và được kiểm tra, giám sát.