Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Nguyễn Xuân Định phát biểu khai mạc Hội thảo

Tham dự hội thảo có đại diện BHXH Việt Nam, Bộ Tài chính, Bộ Nội vụ, các Viện nghiên cứu, cùng lãnh đạo Hội Nông dân nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước.

Đưa BHXH, BHYT trở thành điểm tựa an sinh của nông dân

Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Nguyễn Xuân Định khẳng định, chính sách BHXH và BHYT là hai trụ cột quan trọng của hệ thống an sinh xã hội, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội, thúc đẩy phát triển bền vững đất nước. Đối với nông dân lực lượng đông đảo nhưng chủ yếu hoạt động trong khu vực phi chính thức, thu nhập còn nhiều bấp bênh, BHXH tự nguyện và BHYT hộ gia đình có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là chỗ dựa khi ốm đau, vừa là điểm tựa an sinh khi về già.

Những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách lớn nhằm mở rộng diện bao phủ BHXH, BHYT toàn dân; trong đó nhấn mạnh vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt là Hội Nông dân Việt Nam, trong công tác tuyên truyền, vận động hội viên, nông dân tham gia. “Đây không chỉ là nhiệm vụ chính trị mà còn là trách nhiệm và tình cảm của tổ chức Hội đối với hội viên, nông dân”, Phó Chủ tịch Nguyễn Xuân Định nhấn mạnh.

Chỉ tính riêng giai đoạn 2022-2023, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam đã phối hợp với BHXH Việt Nam tổ chức 43 hội nghị đối thoại, tư vấn về chính sách BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình tại 43 huyện, thị của 18 tỉnh, thành phố, với sự tham gia của gần 9.460 cán bộ, hội viên nông dân; đồng thời tổ chức 2 hội thi truyền thông chính sách BHXH, BHYT với chủ đề “Nông dân với chính sách BHXH, BHYT”, thu hút gần 800 cán bộ, hội viên, nông dân tham gia.

Tại địa phương, Hội Nông dân các tỉnh, thành phố đã ký quy chế hoặc chương trình phối hợp hằng năm với cơ quan BHXH cùng cấp. Kết quả, các cấp Hội đã tổ chức 3.563 lớp tập huấn với 152.605 người tham dự; 882 hội nghị đối thoại với 59.725 người; 384 hội thảo với 24.017 người; 39 hội thi với 5.698 người tham gia. Công tác truyền thông được đẩy mạnh với 71.160 tin, bài trên hệ thống thông tin của tỉnh; phát hành 1.218 video, clip, phóng sự trên mạng xã hội; lồng ghép 286.485 buổi tuyên truyền trong sinh hoạt chi, tổ Hội. Qua đó, đã vận động 570.067 hội viên, nông dân tham gia BHXH tự nguyện và 8.752.719 hội viên, nông dân tham gia BHYT; trong đó có 463.063 nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi và 57.166 cán bộ chi, tổ Hội tham gia BHXH tự nguyện.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Phó Chủ tịch Nguyễn Xuân Định cũng thẳng thắn nhìn nhận: mặc dù tỷ lệ nông dân tham gia BHYT đã có chuyển biến tích cực, song việc phát triển BHXH tự nguyện vẫn gặp nhiều khó khăn do nhận thức còn hạn chế, thu nhập chưa ổn định, tâm lý e ngại tham gia dài hạn và công tác tuyên truyền ở một số nơi chưa thực sự hiệu quả.

“Thực tiễn cho thấy, ở những địa phương cán bộ Hội vào cuộc quyết liệt, bám sát cơ sở, gương mẫu, kiên trì tuyên truyền gắn với các mô hình sinh kế cụ thể, thì tỷ lệ tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình có sự chuyển biến rõ rệt và bền vững hơn”, Phó Chủ tịch Nguyễn Xuân Định khẳng định.

Toàn cảnh Hội thảo “Phát huy vai trò của Hội Nông dân Việt Nam trong tuyên truyền, vận động nông dân tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế hộ gia đình trong giai đoạn mới”.

Cần chính sách linh hoạt, phù hợp thu nhập nông dân

Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung phân tích những vấn đề đặt ra trong giai đoạn mới, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền, vận động nông dân tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình.

Thông tin tại hội thảo, ông Nguyễn Hồng Cường, Phó Trưởng ban Quản lý thu và Phát triển người tham gia, BHXH Việt Nam (Bộ Tài chính) cho biết: đến hết năm 2025, độ bao phủ BHXH trên cả nước ước đạt 45,1% lực lượng lao động trong độ tuổi. Trong đó: Số người tham gia BHXH bắt buộc đạt tỷ lệ bao phủ khoảng 38,6% lực lượng lao động trong độ tuổi; Số người tham gia BHXH tự nguyện đạt tỷ lệ bao phủ là 6,5% lực lượng lao động trong độ tuổi. Độ bao phủ BHYT đạt 95,16% dân số. 

Đối với BHXH tự nguyện, hiện nay đã được Ngân sách nhà nước nâng mức hỗ trợ tiền đóng lên 50% đối với hộ nghèo và 40% đối với hộ cận nghèo, tạo động lực quan trọng để mở rộng diện bao phủ cho lao động khu vực phi chính thức.

Đánh giá cao vai trò của Hội Nông dân Việt Nam trong việc đưa chính sách đến với người dân, ông Nguyễn Hồng Cường đề nghị tiếp tục hoàn thiện cơ chế theo hướng tăng mức hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước, bổ sung quyền lợi cho người tham gia, đồng thời tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa hệ thống BHXH và các tổ chức chính trị - xã hội ở cả Trung ương và địa phương.

Từ góc độ nghiên cứu, PGS, TS Nguyễn Mậu Dũng - Phó Trưởng khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) cho rằng, để gia tăng tỷ lệ nông dân tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình, cần tiếp tục hoàn thiện chính sách theo hướng mở rộng quyền lợi, giảm rào cản và nâng cao tính hấp dẫn. Truyền thông cần tập trung làm rõ các điểm mới như rút ngắn thời gian đóng BHXH, bổ sung chế độ thai sản, nâng mức hỗ trợ của Nhà nước, mở rộng quyền lợi BHYT, cho phép đóng bù một lần cho những năm còn thiếu khi đến tuổi nghỉ hưu.

Cùng với đó, các địa phương cần chủ động ban hành chính sách hỗ trợ đặc thù từ ngân sách địa phương để mở rộng diện bao phủ BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình nhất là đối với nông dân, lao động khu vực phi chính thức và các nhóm yếu thế. Công tác tuyên truyền cần chuyển mạnh sang tiếp cận trực tiếp, cá thể hóa tư vấn, phát huy vai trò của Hội Nông dân trong việc giúp người dân hiểu rõ giá trị và lợi ích lâu dài của BHXH, BHYT.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Hữu Thọ - Phó Trưởng phòng BHXH (Cục Tiền lương và BHXH, Bộ Nội vụ) đề xuất nghiên cứu xây dựng các gói BHXH tự nguyện có thời hạn ngắn, linh hoạt hơn về mức đóng và phương thức đóng, phù hợp với đặc thù thu nhập không ổn định, mang tính mùa vụ của nông dân, qua đó tạo điều kiện để người dân dễ tiếp cận và duy trì tham gia liên tục. Đồng thời, cần đẩy mạnh phối hợp tuyên truyền giữa hệ thống BHXH với các bộ, ngành, tổ chức chính trị - xã hội, trong đó có Hội Nông dân các cấp, nhằm mở rộng diện bao phủ BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình.

Từ thực tiễn địa phương, ông Nguyễn Văn Cọp - Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh An Giang kiến nghị cần có cơ chế hỗ trợ, bồi dưỡng và động viên phù hợp hơn đối với đội ngũ cán bộ Hội Nông dân cơ sở. Đây là lực lượng trực tiếp “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, giữ vai trò then chốt trong công tác vận động, tư vấn, thuyết phục hội viên tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình, góp phần mở rộng bền vững diện bao phủ an sinh xã hội ở khu vực nông thôn.

Kết luận hội thảo, Phó Chủ tịch Nguyễn Xuân Định yêu cầu các cấp Hội tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức tuyên truyền theo hướng thiết thực, dễ hiểu, tăng cường đối thoại trực tiếp theo nhóm nhỏ; đồng thời huy động nguồn lực xã hội hóa để hỗ trợ nông dân khó khăn tham gia BHXH, BHYT và  nhấn mạnh: mọi đề án, kế hoạch phải bắt nguồn từ thực tiễn cơ sở, có như vậy chính sách an sinh xã hội mới thực sự đi vào cuộc sống, trở thành điểm tựa vững chắc để nông dân yên tâm lao động, sản xuất và làm giàu bền vững./.