So với Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2014, dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) có một số nội dung thay đổi. Trong đó, dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) có đề xuất bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống BHXH đa tầng.

Cụ thể, dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) bổ sung chương III về trợ cấp hưu trí xã hội (từ Điều 27 đến Điều 31).

Dự kiến có khoảng 1 triệu người được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (Ảnh minh họa)

Trong đó quy định: Công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng khác thì sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do Ngân sách nhà nước đảm bảo. Mức trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng do Chính phủ quy định phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của Ngân sách nhà nước từng thời kỳ. Dự thảo Luật cũng giao Chính phủ báo cáo Quốc hội quyết định điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội phù hợp với khả năng của Ngân sách nhà nước từng thời kỳ.

Theo thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, tính đến cuối năm 2022, Việt Nam có khoảng 14,4 triệu người sau độ tuổi nghỉ hưu (từ 55 tuổi trở lên đối với nữ; từ 60 tuổi trở lên đối với nam). Tuy nhiên, số người có lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng hoặc trợ cấp hưu trí xã hội chỉ hơn 5,1 triệu người, tức khoảng 35% số người nghỉ hưu. Vì vậy, Chính phủ đề xuất hạ độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí từ 80 tuổi xuống còn 75 tuổi sẽ giúp mở rộng đối tượng thụ hưởng trợ cấp hưu trí xã hội thêm khoảng 800 nghìn đến 1 triệu người cao tuổi.

Tại chương trình Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, trước mắt sẽ giảm từ 80 tuổi xuống 75 tuổi và phấn đấu từng bước giảm dần đến khi đủ tuổi nghỉ hưu. Mức hưởng giao cho Chính phủ quy định linh hoạt tùy vào tình hình kinh tế - xã hội từng thời kỳ.

Cho ý kiến về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý rằng cần nhận diện bản chất của trợ cấp hưu trí xã hội giống như trợ cấp cho người cao tuổi hiện nay, đều có nguồn từ ngân sách nhà nước. Về mặt nguyên tắc, độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí sẽ ngày càng giảm xuống và giảm cho đến bao giờ chạm đến tuổi nghỉ hưu. Đồng thời, mức trợ cấp sẽ ngày càng tăng lên, tùy vào khả năng của ngân sách nhà nước. Do đó, quy định về nội dung này trong dự thảo Luật phải có cách thức linh động, không đóng khung. Theo đó, linh hoạt đối với quy định về việc điều chỉnh giảm dần tuổi và mức hưởng cụ thể bằng cách giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét quyết định theo đề nghị của Chính phủ cho phù hợp với từng thời kì để bảo đảm không phải sửa Luật mà vẫn vận hành được.