Qua quá trình thanh kiểm tra đã phát hiện 44.460 lao động thuộc đối tượng phải tham gia BHXH, BHYT, BH thất nghiệp nhưng chưa tham gia hoặc đóng thiếu thời gian, 47.393 lao động đóng thiếu mức quy định, thu được 1.907 tỷ đồng tiền nợ đóng của các đơn vị trong và sau thanh kiểm tra, yêu cầu thu hồi về quỹ BHYT số tiền 158,9 tỷ đồng chi phí khám chữa bệnh BHYT không đúng quy định.

Ngoài ra, BHXH Việt Nam phối hợp với Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán việc thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT tại gần 40 tỉnh, thành phố, qua đó đã phát hiện nhiều nội dung thanh toán sai quy định, kiến nghị thu hồi về Quỹ BHYT hàng trăm tỷ đồng.

Công tác thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực BHXH, BHYT đã góp phần quan trọng đảm bảo quyền lợi của người tham gia

Công tác thanh tra chuyên ngành BHXH, BHYT đã góp phần quan trọng đảm bảo quyền lợi của người tham gia, ngăn ngừa, hạn chế tình trạng vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT của các đơn vị sử dụng lao động, tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, tại Hội thảo Trách nhiệm hình sự đối với các tội phạm trong lĩnh vực bảo hiểm theo quy định của Bộ luật Hình sự, bà Nguyễn Thị Ngọc Lan - Phó Vụ trưởng Vụ Thanh tra - Kiểm tra, BHXH Việt Nam cho rằng, công tác này còn gặp nhiều khó khăn do quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BH thất nghiệp còn chưa đầy đủ, dẫn đến một số hành vi vi phạm chưa có quy định để xử lý.

Thẩm quyền của tổ chức BHXH về một số hành vi sai phạm chưa được quy định rõ trong các văn bản quy phạm pháp luật như: Cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính khi đối tượng vi phạm không tự nguyện chấp hành quyết định xử phạt… Chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT chưa đủ sức răn đe, một số đơn vị sử dụng lao động còn coi thường pháp luật, vẫn cố tình nợ đọng kéo dài hoặc trục lợi chính sách BHXH, BHYT. Mặt khác, những quy định về tội phạm thuộc lĩnh vực này đã được quy định trong Bộ luật Hình sự năm 2015, song đến nay vẫn chưa có văn bản hướng dẫn của các cơ quan chức năng về thủ tục, hồ sơ, quy trình xử lý vi phạm.

Theo bà Nguyễn Thị Ngọc Lan, thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT là bước quan trọng để có thể tiến tới xử lý hình sự các đơn vị, cá nhân vi phạm Luật BHXH, Luật BHYT. Do đó, cần có giải pháp hữu hiệu hơn trong việc thực hiện chức năng thanh tra, kiểm tra của ngành BHXH như: Hoàn thiện quy định về công tác thanh tra, nâng cao chất lượng kết luận thanh tra và xử lý sau thanh tra…

Bà Lan  kiến nghị, Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao cần sớm ban hành Nghị quyết hướng dẫn cụ thể, chi tiết các quy định mới của Bộ luật Hình sự năm 2015. Trong Nghị quyết, xác định rõ vai trò của cơ quan BHXH các cấp trong quy trình tố tụng các hành vi phạm tội về BHXH, BHYT, BH thất nghiệp; hướng dẫn cụ thể về quy trình, danh mục hồ sơ, thủ tục đối với việc chuyển hồ sơ cho cơ quan chức năng đề nghị điều tra và xử lý hình sự…

Bên cạnh chú trọng tổ chức tập huấn chuyên sâu để nâng cao trình độ chuyên môn, bồi dưỡng đạo đức cho cán bộ thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực BHXH, BHYT, cần kịp thời biểu dương các đơn vị thực hiện tốt, đồng thời nhắc nhở, phê bình các đơn vị vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Đẩy mạnh thực hiện quy chế phối hợp, nhất là sự phối hợp thông tin giữa cơ quan BHXH với các cơ quan liên quan như: Phối hợp với ngành ngân hàng trong việc phong toả; phối hợp với cơ quan thuế trong trao đổi thông tin về tổ chức và cá nhân thu nhập từ tiền lương tham gia đóng BHXH bắt buộc và nộp thuế để phối hợp quản lý thu các khoản BHXH, BHYT và BH thất nghiệp. Đặc biệt, BHXH Việt Nam và Bộ Công an tiếp tục phối hợp chặt chẽ nhằm duy trì, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực BHXH, BHYT./.