Ảnh minh hoạ, nguồn: Internet

Tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh

Tính đến hết tháng 3/2025, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm còn 1,93%, giảm mạnh so với mức 5,2% đầu giai đoạn. Bình quân mỗi năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm trên 1,6%, vượt mục tiêu giảm 1-1,5%/năm mà Quốc hội đề ra.

Tại các huyện nghèo - những địa bàn từng được xem là “điểm nóng” về thiếu sinh kế và hạ tầng yếu kém - kết quả giảm nghèo rất đáng ghi nhận. Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng, đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo tại các huyện nghèo giảm còn khoảng 25%, từ mức gần 45% đầu kỳ. Như vậy, chỉ trong hơn ba năm, đã có trên 5.200 hộ dân tại các huyện nghèo vươn lên thoát nghèo, cùng với đó là gần 262.000 công trình hạ tầng nông thôn được hoàn thành, góp phần cải thiện mạnh mẽ điều kiện sống và phát triển kinh tế địa phương.

Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số - nhóm đối tượng yếu thế nhất - đã giảm xuống còn 12,55%, tương đương mức giảm bình quân khoảng 3% mỗi năm.

Đa dạng các hình thức hỗ trợ, phát triển

Một trong những điểm sáng nổi bật của giai đoạn này là việc chuyển hướng từ xóa nghèo theo kiểu “hỗ trợ cho ăn” sang hỗ trợ phát triển sinh kế, tạo việc làm bền vững. Thay vì các chính sách mang tính bao cấp, chương trình đã tập trung “trao cần câu” cho người dân thông qua gần 10.500 mô hình sinh kế cộng đồng được triển khai trên cả nước.

Gần 134.000 lao động nghèo và cận nghèo đã được tư vấn, kết nối việc làm, trong đó nhiều người được đào tạo nghề theo nhu cầu thực tế tại địa phương hoặc xuất khẩu lao động. Các mô hình sản xuất nông nghiệp hữu cơ, chăn nuôi quy mô hộ, khởi nghiệp và đào tạo nghề đã mang lại hiệu quả rõ rệt, giúp người dân tự chủ hơn trong thoát nghèo.

Theo ông Võ Văn Hưng, giảm nghèo không chỉ là nhiệm vụ kinh tế mà còn là trách nhiệm xã hội và nhân đạo. “Việc chuyển hướng hỗ trợ từ tiếp cận truyền thống sang phương pháp có điều kiện, gắn với cam kết vươn lên của người dân đã mang lại hiệu quả thực chất, giảm thiểu tình trạng tái nghèo”, ông Hưng khẳng định.

Một trong những yếu tố góp phần thúc đẩy giảm nghèo bền vững là đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống hạ tầng cơ bản cho vùng khó khăn. Trong giai đoạn 2021-2025, hơn 2.600 công trình thiết yếu đã được xây dựng hoặc cải tạo, bao gồm đường giao thông nông thôn, điện, nước sạch, trường học và trạm y tế.

Cùng với đó, khoảng 90.000 căn nhà cho hộ nghèo tại các huyện nghèo đã được xây mới hoặc sửa chữa, giúp hàng vạn người dân ổn định chỗ ở, an tâm phát triển kinh tế. So với giai đoạn trước, quy mô đầu tư được đánh giá là đồng bộ hơn, tập trung hơn và sát với nhu cầu thực tế địa phương, tránh tình trạng đầu tư dàn trải, kém hiệu quả.

Việc chú trọng cải thiện chất lượng dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe cho trẻ em, phụ nữ mang thai và nhóm yếu thế cũng góp phần đáng kể trong nâng cao các chỉ số nghèo đa chiều, đặc biệt ở các khía cạnh giáo dục, y tế và điều kiện sống.

Sự thay đổi trong cách xác định hộ nghèo là một cải tiến quan trọng giúp chính sách giảm nghèo đến đúng đối tượng. Việc áp dụng chuẩn nghèo đa chiều, kết hợp với công nghệ số trong điều tra, xác lập thông tin hộ nghèo đã minh bạch hóa tiêu chí và nâng cao hiệu quả quản lý. Từ đó, các chính sách hỗ trợ được thiết kế phù hợp hơn với nhu cầu thực tế từng hộ, từng địa bàn.

Ngoài ra, việc giảm dần các chính sách hỗ trợ tiền mặt đơn thuần, thay thế bằng hỗ trợ có điều kiện và gắn với trách nhiệm của người dân cũng giúp tăng động lực thoát nghèo và giảm tình trạng phụ thuộc.

Những mô hình hỗ trợ sinh kế mang tính dài hạn, tập trung vào khả năng phát triển kinh tế hộ gia đình đã góp phần quan trọng trong giảm thiểu tỷ lệ tái nghèo - một trong những thách thức lớn của giai đoạn trước.

Mục tiêu đến cuối năm 2025: Giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống dưới 1,5%

Với những kết quả đạt được, Thứ trưởng Võ Văn Hưng tin tưởng rằng mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo toàn quốc xuống dưới 1,5% vào cuối năm 2025 là hoàn toàn khả thi. Không chỉ đạt và vượt chỉ tiêu về con số, điều quan trọng hơn là chất lượng giảm nghèo ngày càng bền vững, toàn diện và nhân văn hơn.

“Chúng tôi xác định giảm nghèo không chỉ là nhiệm vụ của Ngành, mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị. Thành công của chương trình không chỉ nằm ở các con số, mà còn thể hiện qua sự đổi thay của từng vùng đất, từng gia đình đã và đang vươn lên thoát nghèo bằng chính năng lực và nỗ lực của mình”, ông Hưng nhấn mạnh./.