Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định với tinh thần đặt sức khỏe, tính mạng của người dân lên trên hết, trước hết, chúng ta đã vượt qua đại dịch COVID-19, một đại dịch nguy hiểm, có quy mô toàn cầu, gây hậu quả nghiêm trọng, cả về sức khỏe, tính mạng con người và sự phát triển kinh tế - xã hội của các quốc gia trên thế giới.

Việt Nam trở thành một trong những nước "đi sau nhưng về trước" về phòng chống dịch, mở cửa các hoạt động kinh tế xã hội trong nước từ 11/10/2021 và mở cửa với quốc tế từ 15/3/2022.

Theo Thủ tướng, dù trong quá trình phòng chống dịch có nhiều ý kiến khác nhau, nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, sự quản lý của Nhà nước, sự vào cuộc cả hệ thống chính trị, sự tham gia của người dân, doanh nghiệp, sự ủng hộ, hỗ trợ của bạn bè, đối tác quốc tế, điều quan trọng là chúng ta đã đoàn kết, thống nhất, trên dưới một lòng, làm được những điều tưởng như không làm được, mang lại bình yên cho nhân dân và đưa đất nước tiếp tục phát triển.

Thủ tướng xúc động nhắc lại những thời khắc cam go, vất vả trong phòng, chống dịch. Theo Thủ tướng, chúng ta đã trải qua những thời gian khó khăn nhất với nhiều lo lắng, trăn trở trong tình huống dịch bệnh chưa có tiền lệ, không dự báo được tình hình, khả năng lây lan và độc lực của virus, cũng như hậu quả của việc nhiễm bệnh.

Việc phòng chống dịch ở thời điểm đó là "vô cùng khó khăn", "khó khăn tứ bề" khi "trong tay không có gì khác", không có vaccine, không có test kit… ngoài hệ thống y tế được thiết lập trong điều kiện bình thường, hệ thống này có thể đáp ứng được yêu cầu trong điều kiện bình thường nhưng không thể đáp ứng trong điều kiện bất thường, khẩn cấp về y tế.

Nhìn lại thời gian hơn 3 năm phòng, chống dịch vừa qua, Thủ tướng nhắc lại một số mốc thời gian quan trọng:

- Tháng 12/2019, thế giới ghi nhận ca mắc COVID-19 đầu tiên (tại thành phố Vũ Hán, Hồ Bắc, Trung Quốc). Ngày 11/3/2020, Tổ chức Y tế Thế giới chính thức tuyên bố COVID-19 là đại dịch toàn cầu. 

- Ngày 23/1/2020, Việt Nam ghi nhận ca mắc COVID-19 đầu tiên.

- Ngày 30/3/2020, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng ra Lời kêu gọi đồng bào, đồng chí, chiến sĩ cả nước và đồng bào ta ở nước ngoài đoàn kết chống dịch.

Thủ tướng chủ trì Hội nghị tổng kết công tác phòng, chống dịch COVID-19 của Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19 trực tuyến với các địa phương - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

- Ngày 31/3/2020, đối mặt với đại dịch nguy hiểm, chưa có tiền lệ, trong khi thông tin hạn chế, chưa có vaccine và thuốc điều trị đặc hiệu, để bảo vệ sức khỏe và tính mạng của nhân dân, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 16, thực hiện cách ly toàn xã hội trong vòng 15 ngày. 

- Ngày 27/4/2021, sau hơn 1 năm chống dịch, chúng ta đối mặt với đợt dịch thứ 4, chủ đạo là biến chủng Delta có độc lực cao, tốc độ lây lan nhanh, xâm nhập sâu trong cộng đồng tại 62/63 tỉnh, thành phố, gây hậu quả rất nặng nề, đặc biệt là tại Thành phố Hồ Chí Minh. "Đó là những ngày tháng không thể ngủ được", Thủ tướng chia sẻ.

- Ngày 29/7/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ra Lời kêu gọi lần thứ hai, gửi đồng bào, đồng chí, chiến sĩ cả nước và đồng bào ta ở nước ngoài về công tác phòng, chống đại dịch COVID-19.

- Tháng 7/2021, chúng ta bắt đầu đưa ra công thức chống dịch. Lúc đầu, công thức chỉ gồm có 5K+vaccine", song đây vẫn là việc rất có ý nghĩa, đánh dấu việc chuyển hướng từ chống dịch bằng biện pháp hành chính sang chuyển hướng bằng biện pháp hành chính kết hợp với biện pháp khoa học là vaccine. Sau đó, công thức chống dịch lần lượt được bổ sung các thành tố, trở thành "5K + vaccine + điều trị + xét nghiệm + công nghệ + ý thức của người dân và các biện pháp khác". Đây là công thức chống dịch tương đối hoàn chỉnh.

Phân tích thêm về từng thành tố được bổ sung, Thủ tướng cho biết với gần 100 triệu dân, việc áp dụng công nghệ là cần thiết. Đồng thời, nếu không có ý thức người dân thì công việc triển khai rất khó khăn. Mặt khác, cần "các biện pháp khác" để phát huy sự sáng tạo của người dân, các cấp, các ngành, nhất là cấp cơ sở.

Chúng ta cũng đưa ra chiến lược vaccine với 3 thành tố quan trọng: Thứ nhất là lập Quỹ Vaccine để huy động nguồn lực tài chính; thứ hai là tiến hành ngoại giao vaccine để tiếp cận vaccine trong bối cảnh "có tiền cũng không mua được" do tiếp cận vaccine không bình đẳng; thứ ba là triển khai chiến dịch tiêm chủng lớn nhất từ trước tới nay miễn phí cho toàn dân.

Về ngoại giao vaccine, tất cả các cơ quan đại diện ngoại giao ở nước ngoài đều tham gia vận động vaccine bằng mọi cách (nhận viện trợ, vay, mượn, mua lại...). Kết quả, khoảng 1 nửa trong tổng số hàng trăm triệu liều vaccine mà Việt Nam có được là từ nguồn viện trợ.

Cũng theo Thủ tướng, một khó khăn khác là cơ chế, chính sách. Để tháo gỡ, Chính phủ đã trình Quốc hội ban hành Nghị quyết số 30/2021/QH, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho Chính phủ quyết định một số cơ chế đặc biệt, đặc thù, đáp ứng yêu cầu cấp bách trong thực tiễn phòng, chống dịch.

- Ngày 11/10/2021, với tỉ lệ bao phủ vaccine khá cao, đúc rút được nhiều kinh nghiệm, xác định công thức phòng, chống dịch phù hợp, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 128/NQ-CP, đánh dấu bước chuyển hướng chiến lược sang thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19.

- Ngày 20/10/2023, COVID-19 đã chính thức được chuyển phân loại từ bệnh truyền nhiễm nhóm A sang nhóm B tại Việt Nam.

Thủ tướng đề nghị các đại biểu đánh giá công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện của các cấp, các ngành, các địa phương trong phòng, chống dịch, trong đó tập trung nhận định kết quả đã đạt được, những tồn tại, hạn chế, chia sẻ các cách làm hay, các phong trào, mô hình hiệu quả trong phòng, chống dịch để đúc rút thành kinh nghiệm, từ đó chuẩn bị tốt hơn để ứng phó với những sự kiện khẩn cấp y tế cộng đồng, đồng thời, vận dụng linh hoạt, sáng tạo vào các lĩnh vực khác của đời sống kinh tế - xã hội.