Sáng 7/9, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã (HTX) chủ trì phiên họp rà soát các công việc để chuẩn bị cho Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết 5 năm thực hiện Luật HTX năm 2012, dự kiến tổ chức vào tháng 10/2017. Đây là một trong bốn hội nghị quan trọng của Chính phủ trong năm nay, do Thủ tướng Chính phủ trực tiếp chủ trì và chỉ đạo.

Hoạt động của HTX đã đi vào thực chất

Theo Bộ KH&ĐT, để thực hiện Luật HTX năm 2012, Chính phủ đã ban hành 10 nghị định; Thủ tướng Chính phủ ban hành 3 quyết định và Chỉ thị số 19/CT-TTg triển khai thi hành Luật HTX 2012 cùng nhiều thông tư, văn bản hướng dẫn của các bộ, ngành có liên quan.

Tỉnh ủy các địa phương cũng rất quan tâm tới phát triển kinh tế tập thể khi có 50/63 tỉnh, thành phố ban hành nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Tỉnh uỷ, HĐND tỉnh; 60/63 tỉnh, thành phố có quyết định, chỉ thị của UBND; 56/63 tỉnh, thành phố có kế hoạch phát triển kinh tế tập thể hàng năm và giai đoạn; 40/63 tỉnh, thành phố có chương trình, đề án khuyến khích phát triển kinh tế tập thể; 39/63 tỉnh, thành phố có chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể đặc thù của địa phương.

Sau khi ban hành Luật HTX 2012, toàn quốc có hơn 19.500 HTX, tăng gần 600 HTX, thu hút trên 6,2 triệu thành viên tham gia (giảm gần 1,4 triệu thành viên), tập trung chủ yếu ở vùng Đồng bằng sông Hồng và hơn một nửa là các HTX nông nghiệp. Trong giai đoạn 2013-2016 cả nước đã thành lập mới 5.641 HTX.

Bộ KH&ĐT đánh giá tuy số lượng HTX không tăng nhiều và có xu hướng chững lại trong năm 2015 và 2016 nhưng hoạt động đã đi vào thực chất. Số HTX thành lập mới hoạt động tương đối đúng luật và hiệu quả. Cụ thể, doanh thu bình quân của một HTX năm 2016 đạt 3 tỷ đồng, tăng gần 500 triệu đồng so với thời điểm năm 2012, có HTX ở Đông Nam Bộ có doanh thu hơn 9 tỷ đồng/năm. Thu nhập bình quân của một lao động thường xuyên trong HTX tăng 10 triệu đồng, lên mức 31 triệu đồng/người/năm.

Bộ KH&ĐT cũng cho biết, có hàng trăm mô hình HTX ra đời và phát triển trong 5 năm qua, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho các thành viên như HTX Evergrowth ở Sóc Trăng, HTX Quý Hiền ở Lào Cai và HTX Ỷ La ở Tuyên Quang.

Tại cuộc họp, lãnh đạo các bộ, ngành cho biết, nhiều HTX trong lĩnh vực giao thông vận tải, xây dựng, nông nghiệp còn sở hữu cả doanh nghiệp, cung cấp các dịch vụ đầu vào cho các xã viên và tạo thuận tiện cho HTX khi giao dịch với các tổ chức tín dụng để vay vốn. Thậm chí theo Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ có HTX vận tải sở hữu tới 10 doanh nghiệp, hoạt động rất hiệu quả. Các bộ cũng đề nghị Bộ KH&ĐT bổ sung, thể hiện chi tiết vào báo cáo phục vụ cho Hội nghị sơ kết 5 năm.

Ảnh: VGP/Thành Chung

Cần nhận thức đúng đắn về HTX kiểu mới

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, trong bối cảnh cơ cấu lại nền kinh tế với việc Trung ương có các nghị quyết về đổi mới doanh nghiệp Nhà nước, phát triển kinh tế tư nhân, đổi mới hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập, cơ cấu lại hệ thống ngân hàng,... thì đổi mới và phát triển HTX phải được đặc biệt coi trọng vì gắn liền với cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

Do đó, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị Bộ KH&ĐT cần đánh giá kỹ hơn trong báo cáo về nhận thức của các cấp ủy, chính quyền về vai trò của kinh tế tập thể vì qua thực tiễn, Phó Thủ tướng nhận thấy chính quyền các cấp nhiều nơi vẫn còn nắm “lơ mơ” về HTX kiểu mới và còn băn khoăn khi chưa biết truyền thông thế nào về HTX kiểu mới. 

Theo Phó Thủ tướng, HTX kiểu mới không đơn giản là sự thay đổi “từ chức danh ông chủ nhiệm HTX thành chủ tịch hội đồng quản trị, tổng giám đốc HTX, mà là sự thay đổi từ bản chất"; khẳng định kinh tế hộ gia đình không bị “thui chột, mất động lực” khi tham gia HTX mà HTX kiểu mới còn làm gia tăng giá trị kinh tế của hộ gia đình.

Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương cập nhật lại hệ thống văn bản pháp luật hướng dẫn Luật HTX năm 2012 để sửa đổi, bổ sung, trình cấp có thẩm quyền ký, ban hành sớm trong thời điểm tổ chức Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Luật HTX năm 2012.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Tài chính, các địa phương tập trung bố trí vốn vào Quỹ phát triển HTX để củng cố nguồn lực hỗ trợ cho lực lượng này trong thời gian tới.