Người dân sử dụng tiện ích đặt lịch làm việc trực tuyến với cơ quan BHXH

Cầu nối giữa cơ quan BHXH với người dân

Ứng dụng VssID - “Bảo hiểm xã hội số” - là thành quả nổi bật, trở thành cầu nối trực tiếp giữa cơ quan BHXH và người tham gia trên nền tảng di động. Với ứng dụng này, người dân có thể dễ dàng truy cập và kiểm soát thông tin liên quan đến quyền lợi của mình như mã số BHXH, thời gian tham gia đóng hưởng, lịch sử khám chữa bệnh BHYT, giá trị sử dụng thẻ, chế độ đã và đang thụ hưởng… Đặc biệt, khi đi khám chữa bệnh, người dân có thể sử dụng hình ảnh thẻ BHYT trên VssID thay cho thẻ giấy, giúp giảm thủ tục và nâng cao tính tiện lợi.

Không chỉ dừng lại ở chức năng tra cứu thông tin, VssID hiện đã tích hợp đầy đủ các dịch vụ công trực tuyến trong lĩnh vực BHXH, BHYT. Thay vì phải đến cơ quan BHXH, người dân có thể thực hiện hầu hết thủ tục ngay trên điện thoại như: đăng ký tham gia BHXH tự nguyện, gia hạn BHYT hộ gia đình, đề nghị cấp lại sổ BHXH/thẻ BHYT, điều chỉnh thông tin cá nhân, hoặc đăng ký nhận các chế độ, trợ cấp…

Hồ sơ sau khi gửi trên ứng dụng sẽ được hệ thống tự động tiếp nhận, phân luồng và chuyển tới bộ phận chuyên môn xử lý, giúp cắt giảm nhiều công đoạn giấy tờ và giảm tải áp lực cho bộ phận “một cửa”. Người dân có thể theo dõi toàn bộ tiến độ giải quyết hồ sơ theo thời gian thực, đảm bảo công khai, minh bạch và hạn chế tối đa việc phải đi lại, tiết kiệm thời gian và chi phí.

Cùng với đó, việc mở rộng cung cấp dịch vụ công trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công quốc gia giúp người dân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận, thực hiện thủ tục về BHXH, BHYT bất cứ lúc nào, ở bất kỳ đâu. Hồ sơ được nộp, theo dõi và nhận kết quả hoàn toàn trên môi trường số, hạn chế tối đa phụ thuộc vào giấy tờ và quy trình chuyển hồ sơ thủ công. Người tham gia có thể kiểm tra tiến độ xử lý, nhận thông báo nhắc bổ sung giấy tờ hoặc kết quả giải quyết ngay trên điện thoại, qua đó giảm đáng kể thời gian chờ đợi và kịp thời phát hiện, điều chỉnh những sai sót nếu có.

Thực tế cho thấy, việc phát triển hạ tầng số và đa dạng hóa phương thức phục vụ đã góp phần mở rộng diện bao phủ an sinh, thúc đẩy những nhóm trước đây khó tiếp cận như lao động tự do, nông dân, tiểu thương… tham gia vào hệ thống BHXH, BHYT. Công nghệ không chỉ thay đổi cách thức cung cấp dịch vụ, mà quan trọng hơn, còn thúc đẩy sự chuyển biến trong nhận thức của người dân - từ thụ động sang chủ động tiếp cận và giám sát quyền lợi an sinh của chính mình.

Liên thông dữ liệu - Tăng cường quản lý thu, bảo vệ quyền lợi người tham gia

Song song với việc phát triển ứng dụng phục vụ người dân, thời gian qua BHXH Việt Nam đã thúc đẩy mạnh mẽ việc liên thông, đối soát dữ liệu giữa các cơ quan Nhà nước nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và phòng ngừa rủi ro trong quá trình đóng - hưởng. Việc kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ quan thuế, ngân hàng, các cơ sở khám chữa bệnh… giúp thông tin của từng cá nhân và đơn vị sử dụng lao động được cập nhật đồng bộ, chính xác theo thời gian thực. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, hệ thống đã ghi nhận hơn 48,4 triệu lượt truy vấn thông tin sổ BHXH thành công để tích hợp lên ứng dụng VNeID, cho thấy quy mô dữ liệu quốc gia về an sinh đang được hoàn thiện nhanh chóng.

Nhờ hệ thống liên thông dữ liệu, cơ quan BHXH có thể theo dõi sát sao quá trình đóng - hưởng của từng đơn vị, từng người lao động. Những rủi ro như nợ đọng, trốn đóng, đóng thấp hơn mức quy định hoặc bỏ sót đối tượng tham gia được nhận diện sớm. Từ đó, công tác đôn đốc, thanh tra, kiểm tra và xử lý được triển khai kịp thời, ngăn chặn vi phạm kéo dài, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động và bảo đảm an toàn, bền vững Quỹ BHXH, BHYT.

Dữ liệu số cũng trở thành công cụ hỗ trợ người tham gia trong giám sát và bảo vệ quyền lợi của chính mình. Khi tra cứu trên VssID, nếu phát hiện doanh nghiệp chưa đóng hoặc chậm đóng, người lao động có thể phản ánh trực tiếp đến cơ quan BHXH để được hỗ trợ xử lý ngay. Đây là phương thức giám sát mới, góp phần xây dựng một hệ thống an sinh minh bạch, công bằng, lấy người dân làm trung tâm phục vụ.

Việc ứng dụng công nghệ cũng mang lại thay đổi rõ rệt trong thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT. Hồ sơ, chứng từ được số hóa và truyền dữ liệu trực tiếp từ cơ sở khám chữa bệnh về cơ quan BHXH, giúp rút ngắn thời gian kiểm tra và thanh toán. Điều này vừa giảm thủ tục hành chính, vừa tăng khả năng giám sát, ngăn chặn kịp thời các hành vi lạm dụng, trục lợi quỹ. Khi dữ liệu cập nhật theo thời gian thực, việc đối chiếu, tổng hợp thông tin giữa ngành Y tế và BHXH trở nên chính xác và minh bạch hơn, góp phần kiểm soát hiệu quả chi phí khám chữa bệnh BHYT.

Những bước tiến này không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước mà còn củng cố niềm tin của người dân và doanh nghiệp đối với chính sách an sinh, tạo nền tảng để ngành BHXH tiếp tục phát triển hệ thống an sinh xã hội hiện đại, bền vững.

Thúc đẩy bao phủ BHXH, BHYT bền vững, không để ai bị bỏ lại phía sau

Trong khi công nghệ mở rộng khả năng tiếp cận, thì công tác truyền thông, tư vấn trực tiếp vẫn giữ vai trò then chốt, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa hoặc với nhóm dân cư hạn chế kỹ năng số. Vì vậy, hệ thống BHXH Việt Nam triển khai mô hình “tư vấn lưu động”, viên chức BHXH đến tận thôn, bản, khu dân cư, nhà văn hóa, chợ phiên để hướng dẫn người dân cài đặt VssID, đăng ký tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình và hỗ trợ hoàn thiện hồ sơ ngay tại chỗ. Đây là cách tiếp cận trực tiếp giúp người dân dễ hiểu, dễ thực hiện - nhất là với người lớn tuổi hoặc những người chưa quen sử dụng điện thoại thông minh.

Vận động người dân tham gia BHXH, BHYT tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Cùng với đó, trong thời gian qua, hệ thống BHXH Việt Nam đẩy mạnh truyền thông số nhằm tiếp cận nhanh và rộng tới nhiều nhóm đối tượng. Các sản phẩm truyền thông được thiết kế đa dạng, gần gũi như video ngắn giải thích quyền lợi tham gia BHXH, BHYT; các buổi livestream tư vấn trực tuyến giải đáp chính sách ngay trên nền tảng mạng xã hội; tin nhắn tự động nhắc thời hạn gia hạn thẻ BHYT hoặc đóng tiếp BHXH tự nguyện. Nhiều địa phương còn duy trì các nhóm Zalo, Facebook cộng đồng để cập nhật thông tin, hướng dẫn thao tác dịch vụ công, chia sẻ câu chuyện thực tế về quyền lợi được thụ hưởng. Nhờ cách tiếp cận linh hoạt này, thông tin chính sách đến với người dân nhanh hơn, dễ hiểu hơn. Nhiều lao động tự do, tiểu thương, nông dân, người dân vùng sâu, vùng xa đã nhận thức rõ lợi ích khi tham gia bảo hiểm - từ đó chủ động tham gia, coi BHXH, BHYT là điểm tựa khi gặp rủi ro trong cuộc sống.

Cùng với những kết quả tích cực, chuyển đổi số trong lĩnh vực BHXH, BHYT cũng đặt ra một số yêu cầu cần tiếp tục quan tâm. Việc bảo đảm an toàn dữ liệu cá nhân trong môi trường liên thông rộng, hỗ trợ người dân nâng cao kỹ năng số, hay thúc đẩy các đơn vị sử dụng lao động thực hiện đúng quy trình giao dịch điện tử… đều là những nhiệm vụ quan trọng đòi hỏi sự đầu tư đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, nhân lực và công tác giám sát.

Tuy nhiên, có thể khẳng định rằng, với sự chủ động của hệ thống BHXH Việt Nam và sự đồng hành của các cấp, các ngành, việc ứng dụng công nghệ thông tin đang phát huy hiệu quả rõ nét: góp phần mở rộng diện bao phủ BHXH, BHYT, giảm nợ đọng, bảo đảm quyền lợi của người tham gia, đồng thời tạo dựng niềm tin xã hội vào chính sách an sinh của Đảng và Nhà nước. Đây là nền tảng quan trọng hướng tới mục tiêu bao phủ an sinh toàn dân và phát triển hệ thống BHXH ngày càng hiện đại, chuyên nghiệp.

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang là xu thế tất yếu, BHXH Việt Nam xác định: công nghệ thông tin không chỉ là công cụ kỹ thuật, mà là “bệ phóng” để tiến gần hơn đến mục tiêu bao phủ BHYT toàn dân, mở rộng đối tượng tham gia BHXH và đảm bảo hệ thống an sinh xã hội bền vững. Với sự vào cuộc đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, cùng tinh thần đổi mới trong phục vụ người dân, hệ thống BHXH Việt Nam đang từng bước vươn lên hiện đại, chuyên nghiệp, minh bạch – không để bất cứ ai bị bỏ lại phía sau trong hành trình an sinh bền vững./.