Theo phân tích của Ngân hàng Thế giới (WB), hàng trăm triệu người trên thế giới đã được kết nối với hệ thống tài chính thông qua việc mở tài khoản để nhận lương hưu, trợ cấp xã hội hoặc các khoản hỗ trợ từ Chính phủ. Điều này đặc biệt ý nghĩa đối với nhóm yếu thế như phụ nữ, người nghèo, người di chuyển hạn chế hoặc cư trú tại vùng nông thôn, miền núi – nơi dịch vụ tài chính truyền thống còn hạn chế. Nhờ có tài khoản ngân hàng, người hưởng không chỉ nhận tiền nhanh hơn mà còn tiếp cận được các dịch vụ tài chính cơ bản như tiết kiệm, chuyển khoản, thanh toán điện tử, từ đó nâng cao mức độ chủ động trong quản lý tài chính cá nhân.

Quá trình số hóa chi trả an sinh xã hội cũng giảm thiểu rất nhiều khó khăn tồn tại trong mô hình chi trả tiền mặt. Trước kia, người dân phải đến điểm chi trả theo lịch cố định, thậm chí phải nghỉ việc, đi xa hoặc phụ thuộc vào người thân. Một số nơi còn phát sinh tình trạng chậm chi trả, nhầm lẫn hoặc rủi ro khi mang theo tiền mặt. Việc chuyển sang phương thức thanh toán không dùng tiền mặt giúp khắc phục triệt để những hạn chế này, đồng thời tạo sự minh bạch và chính xác hơn trong hoạt động của cơ quan chi trả.

Hình minh họa (nguồn: Internet)

Nhằm thúc đẩy xu hướng này, WB cùng nhiều tổ chức quốc tế đã triển khai Sáng kiến G2Px – chương trình hỗ trợ các Chính phủ nâng cao năng lực số trong lĩnh vực thanh toán công, đặc biệt đối với các khoản chi cho người dân. Sáng kiến tập trung vào việc hỗ trợ xây dựng hành lang pháp lý, nâng cao kỹ năng tài chính số cho cộng đồng và thiết kế các mô hình chi trả phù hợp với từng nhóm dân cư. Các quốc gia tham gia chương trình bước đầu ghi nhận sự gia tăng rõ rệt trong khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính của người hưởng, đồng thời giảm chi phí vận hành và sai sót trong quá trình chi trả.

Một điểm nhấn đáng chú ý là việc số hóa chi trả mang lại cơ hội thu hẹp khoảng cách về tài chính giữa nam và nữ. Tại nhiều nước đang phát triển, phụ nữ thường gặp khó khăn hơn trong tiếp cận ngân hàng do rào cản văn hóa, địa lý hoặc thiếu giấy tờ tùy thân. Khi Chính phủ tích hợp các khoản hỗ trợ vào tài khoản riêng của người hưởng, phụ nữ không chỉ tiếp cận an sinh đúng thời điểm mà còn có điều kiện tham gia sâu hơn vào các hoạt động kinh tế, tăng mức độ tự chủ tài chính.

Nhìn tổng thể, số hóa các khoản chi trả an sinh xã hội không đơn thuần là thay đổi phương thức thanh toán mà còn là bước tiến quan trọng trong cải thiện phúc lợi xã hội, thúc đẩy bao trùm tài chính và tăng cường hiệu quả hoạt động của Chính phủ. Với sự hỗ trợ của công nghệ và mô hình quản lý hiện đại, các khoản trợ cấp đến tay người dân nhanh hơn, chính xác hơn và công bằng hơn, phù hợp với định hướng phát triển bền vững trong kỷ nguyên số./.