Khung kiến trúc số được xây dựng như một mô hình tổng thể, thống nhất cho toàn bộ hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành. Bộ Tài chính kỳ vọng cấu trúc này sẽ chuẩn hóa dữ liệu, đảm bảo kết nối liên thông giữa các đơn vị, giảm trùng lặp đầu tư, tiết kiệm chi phí và tăng tính linh hoạt của hệ thống. Đây là bước đi quan trọng để củng cố tính minh bạch, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước và đáp ứng yêu cầu cải cách thủ tục hành chính trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ. Theo kế hoạch phát triển ngành đến năm 2030, Bộ Tài chính đặt mục tiêu đạt mức độ trưởng thành cao về quản trị dữ liệu và cung cấp dịch vụ công. Tất cả cơ sở dữ liệu chuyên ngành sẽ được thu thập, cập nhật và chia sẻ thống nhất; 100% thủ tục hành chính đủ điều kiện sẽ được cung cấp trực tuyến toàn trình; toàn bộ hồ sơ được số hóa và xác thực qua VNeID để phục vụ nhanh chóng, chính xác cho tổ chức và cá nhân. Bên cạnh đó, Bộ hướng tới việc ứng dụng AI và dữ liệu lớn trong toàn bộ dịch vụ công trực tuyến, giám sát bằng dữ liệu số tất cả nhiệm vụ do Chính phủ, Thủ tướng và Bộ trưởng giao; đồng thời bảo đảm 100% cán bộ, công chức được trang bị đầy đủ kỹ năng số để triển khai đồng bộ Bộ Tài chính số.

Khung kiến trúc số Bộ Tài chính được thiết kế với bốn lớp thành phần chính, tạo nên cấu trúc xuyên suốt từ hạ tầng, dữ liệu đến ứng dụng và tương tác người dùng. Lớp đầu tiên là hạ tầng số và an ninh mạng dùng chung, bao gồm Trung tâm dữ liệu Bộ Tài chính, nền tảng điện toán đám mây, mạng thông tin diện rộng và mạng truyền số liệu chuyên dùng (TSLCD). Hệ thống này cung cấp năng lực tính toán và lưu trữ mạnh, đảm bảo kết nối ổn định từ trung ương đến địa phương, trong đó có cả các khu vực vùng sâu, vùng xa, đồng thời đảm bảo tiêu chuẩn bảo mật cao.

Lớp thứ hai là lớp dữ liệu và nền tảng lõi – trung tâm của kiến trúc số. Đây là nơi tích hợp các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành, Cơ sở dữ liệu quốc gia về Tài chính, nền tảng chia sẻ dữ liệu LGSP, nền tảng API quốc gia V-APEX, nền tảng định danh và xác thực điện tử, bản đồ số, mã bưu chính. Điểm nhấn quan trọng là nền tảng phân tích dữ liệu lớn và AI, cho phép Bộ Tài chính khai thác dữ liệu ở mức độ sâu để phục vụ chỉ đạo, điều hành. Nhiều công nghệ tiên tiến như mô hình AI, xử lý ngôn ngữ tự nhiên, dự báo, nhận dạng hình ảnh, trợ lý ảo được tích hợp sẵn, giúp tiết kiệm chi phí đầu tư và rút ngắn thời gian triển khai. Song song với đó, khung quản trị dữ liệu và từ điển dữ liệu dùng chung được thiết lập nhằm chuẩn hóa, tăng khả năng chia sẻ dữ liệu chính xác, an toàn trong toàn ngành.

Lớp thứ ba kết nối các nền tảng số và ứng dụng dùng chung phục vụ nghiệp vụ, bao gồm Cổng dữ liệu Bộ Tài chính, hệ thống báo cáo điện tử, nền tảng giải quyết thủ tục hành chính, hệ thống hỗ trợ chỉ đạo – điều hành và các nền tảng chuyên ngành. Đây là lớp phục vụ trực tiếp nghiệp vụ của cán bộ, bao gồm các hệ thống như quản lý văn bản, quản lý công việc, thanh tra – kiểm tra, quản lý hợp tác quốc tế, quản lý dự án đầu tư, tài liệu điện tử và nhiều ứng dụng quản lý nguồn lực khác. Khi xây dựng hệ thống mới, yêu cầu đặt ra là phải ưu tiên tích hợp vào nền tảng dùng chung để tránh trùng lặp đầu tư và tăng hiệu quả liên thông.

Lớp cuối cùng của Khung kiến trúc số là các kênh tương tác và đo lường hiệu quả, hướng tới phục vụ người dân và doanh nghiệp một cách thuận tiện nhất. Bao gồm Cổng Dịch vụ công Quốc gia, ứng dụng VNeID và các kênh hỗ trợ khác, lớp này bảo đảm mọi đối tượng đều có thể tiếp cận và sử dụng dịch vụ công dễ dàng. Bộ Tài chính cũng xây dựng “bàn làm việc số” như một môi trường làm việc tích hợp, hỗ trợ văn bản điện tử, lịch công tác, họp trực tuyến và trợ lý AI. Đặc biệt, hệ thống dashboard thời gian thực và bộ chỉ số KPIs giúp lãnh đạo giám sát, đánh giá hiệu quả điều hành dựa trên dữ liệu.

Để triển khai khung kiến trúc một cách hiệu quả, Bộ Tài chính xác định lộ trình theo ba giai đoạn. Từ năm 2025 đến 2026, trọng tâm là xây dựng hạ tầng số, nền tảng lõi và chuẩn hóa dữ liệu, đồng thời kết nối với các nền tảng quốc gia. Đây là giai đoạn đặt nền móng kỹ thuật và hoàn thiện cơ sở pháp lý, song song với việc tăng cường đào tạo cán bộ nhằm bảo đảm khả năng vận hành. Giai đoạn 2027 - 2028 tập trung tích hợp mạnh mẽ các hệ thống, triển khai các nghiệp vụ chuyên ngành trên nền tảng số, mở rộng ứng dụng AI, phân tích dữ liệu lớn và đẩy mạnh dịch vụ công thông minh. Đến giai đoạn 2029 - 2030, Bộ Tài chính hướng tới tối ưu hóa và thông minh hóa toàn diện hệ thống, khai thác sâu dữ liệu để nâng cao chất lượng điều hành và tối ưu hóa trải nghiệm của người dân, doanh nghiệp. Hoàn thiện hệ sinh thái số ngành Tài chính trong giai đoạn này sẽ góp phần quan trọng vào mục tiêu xây dựng Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số./.