Luật BHXH năm 2024 quy định cụ thể về hành vì chậm đóng BHXH (Đồ họa: Tùng Nguyên).

Giới thiệu những nội dung chính của Luật BHXH năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025), ông Phạm Trường Giang, Vụ trưởng Vụ BHXH, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, cho biết có nhiều quy định mới nhằm gia tăng bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động tham gia BHXH.

Cụ thể, Luật BHXH năm 2024 bổ sung quy định cơ quan BHXH có trách nhiệm đôn đốc và hướng dẫn việc lập hồ sơ đăng ký tham gia BHXH bắt buộc và bổ sung các biện pháp xử lý hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH nhằm tăng cường tính tuân thủ pháp luật về BHXH. Đặc biệt, trường hợp trốn đóng BHXH có thể bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự.

Theo ông Phạm Trường Giang, hiện tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH tương đối phổ biến. Mỗi năm số tiền chậm đóng, trốn đóng lên đến 12-13 nghìn tỷ đồng. Theo thống kê của BHXH Việt Nam, có gần 300.000 người lao động bị ảnh hưởng quyền lợi do doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng BHXH.

Ông Phạm Trường Giang cho rằng: "Một trong những lý do khiến hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH phổ biến là do luật chưa phân tách rõ ràng, dẫn đến cơ quan quản lý rất khó xử phạt hành vi này".

Tuy nhiên, tồn tại này đã được Luật BHXH năm 2024 khắc phục. Ông Giang cho biết: "Lần này, Luật BHXH năm 2024 đã có quy định tách bạch rõ ràng thế nào là chậm đóng, thế nào là trốn đóng, chậm đóng thì bị chế tài thế nào, trốn đóng thì sao…".

Hành vi chậm đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) được quy định tại Điều 38 Luật BHXH năm 2024. Biện pháp xử lý hành vi này được quy định tại Điều 40.

Trong Luật BHXH năm 2024, hành vi trốn đóng BHXH bắt buộc, BHTN được quy định rất chi tiết tại Điều 39. Luật cũng giao quyền cho Chính phủ quy định chi tiết hơn các trường hợp khác bị coi là trốn đóng BHXH bắt buộc, BHTN ngoài những trường hợp Luật BHXH năm 2024 đã quy định cho phù hợp với tình hình thực tế.

Luật BHXH năm 2024 còn quy định cụ thể biện pháp xử lý hành vi trốn đóng BHXH bắt buộc, BHTN tại Điều 41. Trong đó, Khoản 2 Điều 41 quy định rõ hành vi trốn đóng BHXH bắt buộc có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Ông Phạm Trường Giang đề nghị các đơn vị, đặc biệt là các doanh nghiệp lưu ý về tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH tại đơn vị mình. Ông nhắc nhở các đơn vị, doanh nghiệp còn 1 năm để có kế hoạch thực thi nghiêm túc quy định pháp luật về BHXH trước khi Luật BHXH năm 2024 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.

Ông Phạm Trường Giang nhấn mạnh: "Từ ngày 1/7/2025, chế tài với hành vi trốn đóng BHXH không khác gì lĩnh vực thuế, đặc biệt sẽ có thể xử lý hình sự doanh nghiệp cố tình trốn đóng BHXH cho người lao động".