Chế độ thai sản cho người tham gia BHXH bắt buộc: Linh hoạt và nhân văn hơn

Luật BHXH 2024 đã bổ sung và sửa đổi nhiều quy định quan trọng về chế độ thai sản đối với BHXH bắt buộc gồm:

Hỗ trợ đặc biệt cho trường hợp thai nhi không may mất: Luật đã bổ sung quy định mang tính nhân văn sâu sắc. Theo đó, lao động nữ mang thai hoặc lao động nữ mang thai hộ có đủ điều kiện về thời gian đóng để hưởng chế độ thai sản khi sinh con, nếu trong trường hợp thai từ đủ 22 tuần tuổi trở lên mà bị sảy thai, phá thai, thai chết trong tử cung, thai chết trong khi chuyển dạ, thì cả lao động nữ và người chồng đều được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản như trường hợp sinh con.

Đối với trường hợp đủ điều kiện thời gian đóng như sinh con, người mẹ sẽ được hưởng chế độ như trường hợp sinh con.

Nếu chưa đủ điều kiện về thời gian đóng, người mẹ vẫn được nghỉ 50 ngày nếu thai từ 22 tuần tuổi trở lên (Luật hiện hành là 25 tuần tuổi), mở rộng hơn quyền lợi cho người mẹ.

Hỗ trợ điều trị vô sinh trước khi sinh con: Một điểm mới đáng chú ý là việc bổ sung điều kiện hưởng chế độ thai sản đối với lao động nữ sinh con mà trước đó phải nghỉ việc để điều trị vô sinh. Lao động nữ chỉ cần đóng BHXH bắt buộc từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng liền kề trước khi sinh con là đủ điều kiện hưởng chế độ này. Quy định này thể hiện sự thấu hiểu và hỗ trợ quá trình gian nan để có con của nhiều gia đình.

Thời gian nghỉ thai sản khi con không may qua đời: Luật cũng sửa đổi quy định về thời gian hưởng chế độ thai sản đối với trường hợp sau khi sinh con mà con chết, đảm bảo người mẹ vẫn có thời gian hồi phục sức khỏe và tinh thần.

Tăng cường quyền lợi cho lao động nam có vợ sinh con: Lao động nam sẽ có thêm thời gian nghỉ nếu vợ sinh ba trở lên và phải phẫu thuật. Cụ thể, họ được nghỉ thêm 03 ngày làm việc cho mỗi con tính từ con thứ ba trở đi. Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản của người chồng phải trong khoảng 60 ngày kể từ ngày vợ sinh con. Nếu nghỉ nhiều lần, ngày bắt đầu nghỉ việc của lần cuối cùng cũng phải trong khoảng 60 ngày đầu và tổng thời gian nghỉ không vượt quá quy định.

Thời gian nghỉ thai sản được tính là thời gian đóng BHXH: Đây là một quy định rất quan trọng. Đối với trường hợp lao động nữ sinh con, người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi, lao động nữ mang thai hộ khi sinh con, và lao động nữ nhờ mang thai hộ, thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản sẽ được tính là thời gian đóng BHXH bắt buộc mà NLĐ và người sử dụng lao động không phải đóng BHXH. Đối với các trường hợp hưởng chế độ thai sản khác mà có thời gian nghỉ việc từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng, thời gian này cũng được tính là thời gian đóng BHXH bắt buộc mà không phải đóng BHXH. Điều này đảm bảo quyền lợi liên tục về BHXH cho người lao động.

Luật hóa quy định về mang thai hộ: Các quy định liên quan đến lao động nữ mang thai hộ và lao động nữ nhờ mang thai hộ đã được luật hóa, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho các trường hợp này.

Trợ cấp một lần khi sinh con, nhận con: Luật hóa quy định: "Lao động nữ sinh con nhưng không đủ điều kiện mà người chồng có đủ điều kiện thì người chồng được trợ cấp một lần".

Bổ sung quy định: "Trường hợp người mang thai hộ, người mẹ nhờ mang thai hộ và người chồng của người mẹ nhờ mang thai hộ không tham gia BHXH bắt buộc hoặc không đủ điều kiện thì người chồng của người mang thai hộ đã đóng BHXH bắt buộc từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng tính đến thời điểm người mang thai hộ sinh con được trợ cấp một lần".

Mức trợ cấp thai sản một lần cho mỗi con được sửa đổi thành 02 lần mức tham chiếu tại tháng lao động nữ sinh con, nhận con do nhờ mang thai hộ, nhận nuôi con nuôi.

Hỗ trợ BHYT trong thời gian thai sản: Người lao động sẽ được Quỹ BHXH đóng BHYT trong thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng, giảm gánh nặng chi phí y tế cho gia đình.

Luật BHXH 2024 mang đến nhiều quy định mang tính đột phá trong chế độ thai sản. Ảnh minh họa.

Lần đầu tiên, chế độ thai sản được bổ sung vào BHXH tự nguyện

Một trong những điểm đột phá nhất của Luật BHXH 2024 là việc bổ sung chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện. Thực hiện tinh thần của Nghị quyết số 28-NQ/TW về việc từng bước mở rộng BHXH tự nguyện sang các chế độ khác ngoài hưu trí, tử tuất, Luật đã giải quyết một trong những nguyên nhân khiến số người tham gia BHXH tự nguyện còn thấp: thiếu các chế độ ngắn hạn hấp dẫn.

Theo đó, người lao động tham gia BHXH tự nguyện (bao gồm cả lao động nữ và lao động nam) khi sinh con hoặc có vợ sinh con, nếu đáp ứng đủ điều kiện (đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con) thì được hưởng trợ cấp bằng 02 triệu đồng cho mỗi con được sinh ra và mỗi thai từ 22 tuần tuổi trở lên chết trong tử cung, thai chết trong khi chuyển dạ.

Kinh phí thực hiện trợ cấp này sẽ do Ngân sách nhà nước bảo đảm, và Chính phủ sẽ quyết định điều chỉnh mức trợ cấp thai sản phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của Ngân sách nhà nước từng thời kỳ.

Đặc biệt, lao động nữ là người dân tộc thiểu số hoặc lao động nữ là người dân tộc Kinh có chồng là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo khi sinh con, ngoài trợ cấp thai sản nêu trên, còn được hưởng chính sách hỗ trợ khác theo quy định của Chính phủ, thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến các đối tượng dễ bị tổn thương.

Những quy định mới về chế độ thai sản trong Luật BHXH 2024 không chỉ mang lại lợi ích thiết thực cho người lao động mà còn thể hiện sự tiến bộ trong chính sách an sinh xã hội của Việt Nam. Việc mở rộng đối tượng, linh hoạt trong điều kiện hưởng, và đưa chế độ thai sản vào BHXH tự nguyện sẽ góp phần khuyến khích người dân tham gia BHXH nhiều hơn, đảm bảo quyền lợi cho phụ nữ và gia đình trong giai đoạn quan trọng của cuộc đời./.