Tính đến ngày 31/12/2024, số người tham gia BHXH tự nguyện đạt gần 2,3 triệu người, tăng 10,2 lần so với năm 2017 - trước khi Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết số 28-NQ/T.Ư. Nhiều trường hợp ghi nhận tại thành phố cho thấy ngày càng nhiều người đã hiểu và quyết định từ bỏ ý định rút BHXH một lần, thay vào đó tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện đến khi đủ điều kiện hưởng lương hưu. Theo BHXH Việt Nam, đến thời điểm này, con số 2,3 triệu người tham gia BHXH tự nguyện thật sự đáng ghi nhận.

BHXH tự nguyện có giá trị nhân văn, ưu việt và đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho người tham gia. Khi tham gia BHXH tự nguyện, người lao động sẽ được Nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng theo quy định và được lựa chọn phương thức đóng linh hoạt, phù hợp thu nhập của bản thân như: Đóng định kỳ (hằng tháng; 3 tháng một lần; 6 tháng một lần; 12 tháng một lần; nhiều năm một lần (không quá 5 năm/lần); hoặc đóng một lần cho những năm còn thiếu (không quá 10 năm) để đủ điều kiện hưởng lương hưu. Bên cạnh quyền lợi khi hưởng chế độ hưu trí, người tham gia BHXH còn được hưởng nhiều chế độ, quyền lợi khác.

Điểm mới của Luật BHXH năm 2024, từ 1/7/2025, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng thêm trợ cấp thai sản. Bên cạnh việc hưởng lương hưu, người lao động tham gia BHXH khi đủ điều kiện nghỉ hưu còn được cấp thẻ BHYT miễn phí, hưởng các quyền lợi khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe trọn đời do Quỹ BHYT chi trả với mức hưởng là 95% (cao hơn mức hưởng trung bình của người tham gia BHYT theo hộ gia đình). BHXH Việt Nam cho biết, mức hưởng lương hưu không phải mức cố định tại thời điểm nghỉ hưu mà định kỳ được điều chỉnh tăng theo chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế, giúp người hưởng có đủ khả năng trang trải chi phí trong cuộc sống.

Mới đây, BHXH Hà Nội, Sở LĐ-TB&XH và các cơ quan liên quan thống nhất báo cáo UBND thành phố Hà Nội xây dựng dự thảo Nghị quyết quy định mức hỗ trợ kinh phí đóng BHXH tự nguyện, BHYT cho một số đối tượng người dân đang thường trú trên địa bàn. Chính sách dự kiến áp dụng từ ngày 1/1/2026 cho khoảng 614.000 người thụ hưởng với tổng kinh phí trích từ ngân sách gần 709 tỷ đồng, trong đó chính sách BHYT là hơn 520 tỷ đồng, còn lại là chính sách BHXH tự nguyện.

Người hưởng thuộc hộ nghèo, cận nghèo, thoát nghèo và thoát cận nghèo theo mức chuẩn nghèo, cận nghèo đa chiều của thành phố; người từ đủ 60 tuổi đến dưới 75 tuổi; người khuyết tật nhẹ; dân tộc thiểu số; học sinh, sinh viên hoàn cảnh khó khăn; người thuộc hộ gia đình làm nông - lâm ngư nghiệp có mức sống trung bình. Các nhóm này thường trú trên địa bàn TP, trừ người không có nhu cầu. Trong đó, người cao tuổi từ đủ 60 tuổi đến dưới 75 tuổi không thuộc đối tượng tham gia BHYT bắt buộc và chưa có thẻ BHYT được hỗ trợ 100% mức đóng BHYT.

Theo BHXH thành phố, việc xây dựng Nghị quyết căn cứ trên cơ sở kế thừa những chính sách hiện hành đồng thời sửa đổi, bổ sung đối tượng, chính sách phù hợp với tình hình thực tế và các quy định mới ban hành của thành phố. Đây là chính sách phù hợp chủ trương đầu tư cho an sinh, phúc lợi xã hội đi trước một bước so với phát triển kinh tế của Hà Nội, cũng như khả năng cân đối ngân sách và đúng thẩm quyền.

Giám đốc BHXH Hà Nội Phan Văn Mến cho biết, từ năm 2022 - 2024, thành phố đã triển khai thực hiện các giải pháp tăng tỷ lệ bao phủ BHXH, BHYT, trong đó hỗ trợ mức đóng BHXH tự nguyện, BHYT theo quy định của Chính phủ và một số nhóm đối tượng đặc thù của thành phố. Giai đoạn 2022 - 2024, Hà Nội đã hỗ trợ hơn 10,9 triệu người tham gia BHXH, BHYT với kinh phí hơn 5.430 tỷ đồng.

Tuy nhiên, từ 1/7/2024 lương cơ sở tăng từ 1,8 triệu đồng lên 2,34 triệu đồng dẫn đến mức đóng BHYT hộ gia đình tối thiểu tăng 1,3 lần. Tiền đóng BHYT theo năm với các thành viên hộ gia đình từ người thứ nhất trở đi lần lượt là 1.263.600 đồng, 884.520 đồng, 758.160 đồng, 631.800 đồng và 505.440 đồng. Nhiều nhóm gặp khó khăn về kinh phí tham gia, nhất là người già không có lương hưu và các hộ có mức sống trung bình. Do đó, việc hỗ trợ thêm tiền đóng BHYT sẽ tạo điều kiện khuyến khích người dân tham gia BHYT và được quỹ BHYT chi trả khi ốm đau, từ đó giảm áp lực tài chính cho người dân.

Dư luận mong mỏi chính sách này sớm được triển khai và nhân rộng ở nhiều địa phương. Bà Nguyễn Thị Thân (58 tuổi, xã Đa Tốn, huyện Gia Lâm) cho biết, do hoàn cảnh khó khăn, chồng mất sớm, một mình bà phải gánh vác việc gia đình nên chưa có điều kiện tham gia BHYT hộ gia đình. “Nếu đề xuất của BHXH Hà Nội được thông qua, chúng tôi rất phấn khởi. Việc hỗ trợ tiền đóng giúp giảm áp lực tài chính cho những người có hoàn cảnh khó khăn khi tham gia BHXH, BHYT. Tôi hy vọng chính sách này được nhân rộng ở nhiều địa phương để người dân được hưởng lợi”, bà Thân bày tỏ.