Từ ngày 31/10 đến 2/11, Quốc hội thảo luận về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển KT-XH và ngân sách nhà nước năm 2017; kế hoạch phát triển KT-XH, dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách Trung ương năm 2018 và kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước 3 năm 2018 -2020.

Kết luận phiên thảo luận Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết: Trong 2,5 ngày thảo luận tại hội trường đã có 94 đại biểu Quốc hội phát biểu, có 27 đại biểu tham gia tranh luận về một số vấn đề mà đại biểu Quốc hội quan tâm. Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng và 6 thành viên khác của Chính phủ là Bộ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Y tế đã tham gia phát biểu giải trình thêm một số vấn đề có liên quan. 

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, không khí thảo luận rất sôi nổi, thẳng thắn và mang tính xây dựng, nội dung ý kiến phong phú, đa dạng, khá sâu sắc và toàn diện. Đa số ý kiến đại biểu Quốc hội đều đánh giá cao và thống nhất với nhiều nội dung trong các Báo cáo của Chính phủ và 2 Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội về các nội dung trên. 

Quốc hội ghi nhận và đánh giá cao sự nỗ lực của Chính phủ, các ngành, các cấp trong việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch phát triển KT-XH và ngân sách nhà nước. 

Quốc hội biểu dương tinh thần phấn đấu của cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân đã khắc phục khó khăn, vượt qua thách thức để hoàn thành và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước của năm 2017 theo Nghị quyết của Quốc hội, tạo tiền đề quan trọng cho các năm tiếp theo.

Về các nội dung cụ thể, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển khái quát: Về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển KT-XH và dự toán ngân sách nhà nước năm 2017, các ý kiến đại biểu cơ bản thống nhất với đánh giá của Chính phủ về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển KT-XH năm 2017, đồng thời bày tỏ sự vui mừng với những kết quả nổi bật đã đạt được. 

Đó là, chính trị ổn định, tăng trưởng kinh tế ấn tượng, dự kiến cả 13 chỉ tiêu đều đạt và vượt kế hoạch. Nhiều lĩnh vực thế mạnh đã tăng trưởng khá và đóng góp vào sự phát triển chung như công nghiệp, nông nghiệp, du lịch, xuất khẩu, chế biến, chế tạo. Giảm bội chi ngân sách nhà nước, kiểm soát được nợ công, lãi suất giảm, tỷ giá ổn định. 

Bên cạnh đó, các chỉ tiêu về văn hóa xã hội đều đạt và vượt, cho thấy chính sách cho người có công được chú trọng, an sinh xã hội được bảo đảm, đời sống nhân dân từng bước được cải thiện, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, độc lập chủ quyền quốc gia được bảo vệ, công tác đối ngoại chủ động và hiệu quả.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, mặc dù tăng trưởng kinh tế đạt 6,7%, song cần đánh giá thêm về hiệu quả, tính bền vững và chất lượng tăng trưởng. Tăng trưởng vẫn dựa nhiều vào vốn và phụ thuộc vào khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Năng suất lao động chưa được cải thiện rõ nét, sự tăng trưởng chưa bền vững còn thể hiện ở vấn đề ô nhiễm môi trường, việc xử lý chất thải, rác thải, còn nhiều khó khăn, thách thức trong các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế. 

Các đại biểu Quốc hội rất quan tâm đến cải cách hành chính, cải cách bộ máy, cải cách tư pháp, công tác thanh tra, kiểm tra, phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, quốc phòng và an ninh, bảo đảm trật tự an toàn xã hội. Các đại biểu đề nghị phải nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Chính phủ và chính quyền các cấp, tinh gọn bộ máy và phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, tăng cường phân cấp cho địa phương. Một số ý kiến cho rằng vấn đề an toàn giao thông, thực phẩm bẩn, thuốc không an toàn, tình trạng buôn lậu, hàng giả vẫn tràn lan, tình trạng phá rừng rất nghiêm trọng. Để xảy ra tình trạng trên có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân chủ quan. Vì vậy, cần xác định rõ trách nhiệm của lực lượng chức năng, đồng thời cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát của cơ quan dân cử, Mặt trận và các đoàn thể, các tầng lớp nhân dân.

Về thực hiện dự toán ngân sách nhà nước năm 2017, nhiều ý kiến cho rằng việc thực hiện dự toán ngân sách nhà nước 2017 là tích cực, có nhiều chuyển biến, nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước, đảm bảo cân đối ngân sách nhà nước. 

Về thu ngân sách nhà nước, có ý kiến đại biểu cho rằng tăng thu ngân sách nhà nước 2,5% so với dự toán chủ yếu là tăng thu của ngân sách địa phương. Trong khi thu ngân sách trung ương ước khó đạt dự toán. Một số khoản thu không đạt dự toán như thu từ thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế thu nhập doanh nghiệp, thu từ hoạt động sản xuất nhập khẩu. 

Đặc biệt thu từ 3 khu vực kinh tế, doanh nghiệp nhà nước, vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp ngoài quốc doanh có thể đều không đạt dự toán. Thu từ nội tại nền kinh tế chưa bền vững và thiếu tính ổn định. Việc quản lý thuế, xử lý nợ đọng thuế tuy đã được triển khai quyết liệt nhưng số thuế nợ đọng còn lớn, tình trạng gian lận trốn thuế còn phức tạp. 

Về chi ngân sách nhà nước, nhiều ý kiến cho rằng chi ngân sách nhà nước năm 2017 đã bám sát nghị quyết Quốc hội, cơ bản đảm bảo nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước. 

Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng việc phân bổ giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản còn rất chậm, hiệu quả đầu tư chưa cao, còn nhiều lãng phí. Một khoản chi về an sinh xã hội thực hiện chậm. Nhiều ý kiến cho rằng kỷ luật tài chính còn lỏng lẻo. Việc thực hiện cơ chế khoán kinh phí ở một số lĩnh vực chưa tích cực.  Việc thực hiện tăng thu, tiết kiệm chi, ưu tiên vốn cho đầu tư phát triển còn hạn chế. 

Về bội chi và nợ công, nhiều ý kiến đại biểu cho rằng nợ công giữ được mức trong giới hạn cho phép, bội chi ngân sách đạt 3,42% GDP. Tuy nhiên, nợ công tăng nhanh, an toàn nợ công chưa cao, cần tiếp tục tăng cường kiểm soát nợ công, nhất là các khoản vay ODA của nước ngoài có khả năng vượt kế hoạch trung hạn và vượt dự toán ngân sách nhà nước năm 2017. 

Về các giải pháp thực hiện trong các tháng cuối năm 2017, nhiều ý kiến đại biểu thống nhất về giải pháp nhiệm vụ cụ thể để thực hiện kế hoạch phát triển KT-XH ngân sách nhà nước những tháng còn lại của 2017 như báo cáo Chính phủ, đề nghị Chính phủ tiếp tục thực hiện tốt hơn chính sách an sinh xã hội, chính sách cho người có công, khắc phục thiệt hại do ảnh hưởng của thiên tai bão lũ trong thời gian vừa qua, phòng, chống dịch bệnh, giữ trật tự an toàn xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. 

Về kế hoạch phát triển KT-XH, dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2018, kế hoạch tài chính ngân sách nhà nước 3 năm quốc gia 2018 – 2020, nhiều ý kiến thống nhất 2018 là năm bản lề cho kế hoạch phát triển KT-XH 5 năm 2016 - 2020 nên có ý nghĩa rất quan trọng. 

Nhiều ý kiến đại biểu cơ bản thống nhất với mục tiêu tổng quát các mục tiêu nhiệm vụ cụ thể về kế hoạch phát triển KT-XH năm 2018 như báo cáo của Chính phủ. Có ý kiến đại biểu đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát làm rõ các yếu tố chất lượng tăng trưởng, tập trung bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, đẩy mạnh hơn nữa việc cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tiếp tục rà soát và cắt giảm các thủ tục hành chính, điều kiện hạn chế kinh doanh không cần thiết, có giải pháp để tăng hiệu quả đầu tư.

Nhiều ý kiến đại biểu đề nghị Chính phủ tăng cường quản lý tài nguyên bảo vệ môi trường, chú trọng đầu tư cho lĩnh vực nông nghiệp theo hướng nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp xanh, ứng phó tốt với biến đổi khí hậu, gắn với thị trường, tập trung kêu gọi đầu tư vào nông nghiệp tạo điều kiện hạ lãi suất vốn vay, tăng cường đào tạo nghề cho nông dân, chú ý tới các địa phương đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi hạn hán, lũ lụt, biến đổi khí hậu, xâm ngập mặn. Tăng cường thanh tra an toàn vệ sinh thực phẩm, xử lý nghiêm các trường hợp làm hàng giả, hàng kém chất lượng ảnh hưởng đến sức khỏe, quyền lợi của người tiêu dùng.

Nhiều ý kiến đại biểu đề nghị Chính phủ cần tiếp tục chú trọng đến lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế, dân số, quan tâm thực hiện các chính sách an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo ở nhiều vùng, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, Tây Bắc, Tây Nam Bộ. Giữ trật tự an toàn xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Có ý kiến đề nghị quan tâm đến củng cố chính quyền cấp cơ sở, chú ý đào tạo đội ngũ cán bộ dân tộc ít người….

Về dự toán ngân sách nhà nước và phân bổ ngân sách trung ương năm 2018 và kế hoạch tài chính ngân sách nhà nước 3 năm quốc gia 2018 - 2020, nhiều ý kiến đại biểu thống nhất với dự toán thu chi và bội chi ngân sách nhà nước năm 2018 và nhấn mạnh nhiệm vụ trọng tâm về tài chính, ngân sách nhà nước năm 2018 và 3 năm 2018-2020 là phải tăng cường kỷ luật tài chính, ngân sách ở tất cả các cấp, các ngành, các cơ quan, đơn vị; xử lý nghiêm các sai phạm trong quản lý, sử dụng ngân sách; tiếp tục cơ cấu lại ngân sách nhà nước và nợ công theo hướng an toàn, bền vững; tăng cường quản lý, sử dụng, tiết kiệm, hiệu quả các nguồn lực ngân sách nhà nước gắn với huy động tối đa các nguồn lực nước ngoài để thúc đẩy phát triển KT-XH.

Các ý kiến tập trung vào: Đề nghị rà soát lại chính sách thu cho hợp lý, đảm bảo bình đẳng, tính trung lập của chính sách thuế; cần cơ cấu lại các khoản thu ngân sách nhà nước; đảm bảo ổn định thuế suất; đơn giản hóa thủ tục hành chính trong thu ngân sách nhà nước; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, chống thất thu; cần cơ cấu lại các khoản chi ngân sách nhà nước, đảm bảo chi thường xuyên, tập trung nguồn để bố trí tăng chi đầu tư, phát triển hợp lý, tăng chi trả nợ trực tiếp của ngân sách nhà nước; đề nghị đảm bảo chi ngân sách nhà nước cho một số lĩnh vực như y tế, giáo dục, đảm bảo an sinh xã hội, chính sách cho người có công; tăng kinh phí cho việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ; tăng chi cho công tác bảo vệ môi trường và phát triển rừng….

Ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội đã được Tổng Thư ký Quốc hội ghi âm và ghi chép đầy đủ. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghiêm túc tiếp thu và giải trình, đồng thời chỉ đạo Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội và các cơ quan liên quan của Chính phủ hoàn chỉnh các dự thảo nghị quyết trình Quốc hội thông qua.

Quốc hội tin tưởng rằng dưới sự lãnh đạo của Đảng, giám sát của Quốc hội, sự điều hành quyết liệt của Chính phủ, sự ủng hộ của cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân, chúng ta sẽ hoàn thành thắng lợi các kế hoạch về KT-XH và ngân sách nhà nước năm 2018.