Trong đó, hai nhóm hình thức cơ bản là tuyên truyền trực tiếp và tuyên truyền gián tiếp với ưu điểm và phương thức triển khai riêng, bổ trợ lẫn nhau nhằm lan tỏa thông điệp chính sách một cách sâu rộng, thiết thực.

Các hình thức tuyên truyền bổ trợ lẫn nhau nhằm lan tỏa thông điệp chính sách một cách sâu rộng, thiết thực (Ảnh minh họa)

Tuyên truyền trực tiếp, gắn kết, thuyết phục từ sự tương tác cá nhân

Tuyên truyền trực tiếp là hình thức giao tiếp bằng lời nói, trong đó người tuyên truyền trực tiếp truyền đạt thông tin đến người nghe. Phương pháp này phát huy hiệu quả cao tại cộng đồng cơ sở, nhất là ở những nơi người dân còn hạn chế tiếp cận thông tin qua phương tiện truyền thông.

Ở cấp độ cá nhân, hình thức này diễn ra qua các buổi gặp gỡ, trao đổi trực tiếp hoặc gián tiếp qua điện thoại, webchat, tin nhắn… giữa cán bộ tuyên truyền và người dân. Ưu điểm nổi bật là tính riêng tư, cụ thể và ít bị nhiễu thông tin, giúp người dân dễ dàng tiếp thu và phản hồi. Các cán bộ cơ sở thường thực hiện hình thức này khi đến từng hộ gia đình, cơ quan, doanh nghiệp để giải thích chính sách, hướng dẫn thủ tục, tiếp nhận và giải đáp thắc mắc. Tuy nhiên, đây là hình thức đòi hỏi nhiều thời gian và công sức, đặc biệt ở những địa bàn rộng, dân cư đông.

Ở cấp độ nhóm, tuyên truyền được tổ chức với nhiều người cùng tham gia - từ các buổi thảo luận nhỏ 5-10 người, đến các cuộc họp dân khoảng 15-20 người. Hình thức này giúp tiết kiệm thời gian, tạo môi trường tương tác hai chiều, khuyến khích người dân chia sẻ kinh nghiệm, bày tỏ quan điểm và cùng nhau đưa ra quyết định hành động. Dẫu vậy, hiệu quả tuyên truyền nhóm cũng phụ thuộc nhiều vào kỹ năng của người trình bày và cách thức tổ chức buổi thảo luận sao cho không bị loãng hay “lấn át” thông tin.

Để đạt kết quả cao, một buổi tuyên truyền nhóm cần tuân thủ 5 bước cơ bản: giới thiệu mục đích; gợi mở bằng câu chuyện, hình ảnh; cung cấp thông tin rõ ràng, có minh họa; thảo luận để người dân chia sẻ suy nghĩ và khó khăn; cuối cùng là đi đến thống nhất hành động cụ thể. Việc kết thúc buổi tuyên truyền bằng các câu hỏi định hướng như “Chúng ta sẽ làm gì?”, “Ai sẽ làm?”, “Khi nào thực hiện?” giúp chuyển từ nhận thức sang hành động - mục tiêu quan trọng nhất của công tác truyền thông chính sách.

Tuyên truyền gián tiếp, mở rộng phạm vi, nâng cao nhận diện chính sách

Khác với tuyên truyền trực tiếp, tuyên truyền gián tiếp không đòi hỏi sự tiếp xúc giữa người tuyên truyền và người nghe, mà thông qua các phương tiện trung gian để truyền tải thông tin đến công chúng. Hình thức này có ưu thế vượt trội về phạm vi lan tỏa, giúp thông điệp chính sách tiếp cận hàng trăm, thậm chí hàng triệu người cùng lúc.

Các phương tiện truyền thống như đài phát thanh, truyền hình, báo in, tờ rơi, pano, áp phích, tranh cổ động… vẫn giữ vai trò nền tảng, đặc biệt tại vùng nông thôn, miền núi, nơi người dân có thói quen tiếp nhận thông tin qua loa truyền thanh hoặc bảng tin công cộng. Song song, các phương tiện hiện đại như báo điện tử, website, mạng xã hội (Facebook, Zalo, YouTube, TikTok...) và các nền tảng số của BHXH Việt Nam ngày càng trở thành kênh tuyên truyền chủ lực, phù hợp với xu hướng truyền thông hiện đại.

Điểm mạnh của tuyên truyền gián tiếp là tiết kiệm nhân lực, chi phí và dễ mở rộng quy mô. Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất là thiếu sự tương tác trực tiếp, khó kiểm soát việc người dân hiểu và phản hồi thông tin ra sao. Do đó, nội dung tuyên truyền phải ngắn gọn, rõ ràng, tập trung vào thông điệp cốt lõi, tránh thuật ngữ chuyên môn phức tạp. Bên cạnh đó, việc thiết kế nội dung phù hợp từng nhóm đối tượng - như người lao động tự do, nông dân, học sinh - sinh viên, hay người cao tuổi - sẽ giúp tăng tính hấp dẫn và hiệu quả tiếp cận.

Tại cấp địa phương, các loa truyền thanh xã, phường vẫn là kênh tuyên truyền hiệu quả, gần gũi với người dân. Việc phát các thông điệp ngắn gọn, dễ nhớ vào khung giờ phù hợp như sáng sớm hoặc chiều tối giúp duy trì nhận thức thường xuyên. Cán bộ tuyên truyền nên “địa phương hóa” thông tin - nêu rõ địa điểm, thời gian, cách thức thực hiện - để người dân cảm thấy gắn bó và chủ động hơn trong việc tham gia BHXH, BHYT.

Kết hợp linh hoạt, hướng đến hiệu quả bền vững

Trong thực tế, không có hình thức tuyên truyền nào là tối ưu cho mọi trường hợp. Điều quan trọng là biết kết hợp linh hoạt giữa trực tiếp và gián tiếp, giữa truyền thống và hiện đại. Ở những vùng đô thị, mạng xã hội và báo điện tử có thể là công cụ chính; còn tại nông thôn, miền núi, việc “đi từng ngõ, gõ từng nhà” vẫn là phương thức hiệu quả nhất để đưa chính sách đến gần với người dân.

Tuyên truyền không chỉ dừng ở việc cung cấp thông tin, mà phải hướng tới thay đổi nhận thức và hành vi, giúp người dân hiểu rằng tham gia BHXH, BHYT là quyền lợi, là trách nhiệm và là nền tảng cho an sinh bền vững của mỗi người, mỗi gia đình và toàn xã hội. Khi công tác tuyên truyền được triển khai đồng bộ, khoa học và nhân văn, chính sách BHXH, BHYT sẽ thực sự đi vào cuộc sống - trở thành chỗ dựa vững chắc cho hàng chục triệu người dân Việt Nam./.