Ngày 20/5, tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XIV, Trưởng ban Dân nguyện, Nguyễn Thanh Hải báo cáo về kết quả giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp thứ 6.

Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải báo cáo trước Quốc hội. Ảnh quochoi.vn

Báo cáo đánh giá, qua việc theo dõi, đôn đốc của Ban Dân nguyện đối với việc trả lời kiến nghị cử tri của các Bộ, ngành kết hợp với nhận xét, đánh giá của 63/63 Đoàn ĐBQH cho thấy, về cơ bản các Bộ, ngành đều nghiêm túc, trách nhiệm trong tiếp thu các kiến nghị mà cử tri nêu; các nội dung trả lời đều rõ ràng, giải trình ngắn gọn, dễ hiểu đúng trọng tâm vấn đề mà cử tri nêu. Ngoài ra, việc trả lời các vấn đề mà cử tri nêu, một số Bộ, ngành còn thông tin cho cử tri thêm về các quy định của pháp luật có liên quan khác cũng như kế hoạch triển khai khắc phục những vấn đề mà cử tri kiến nghị. Hiện tượng trả lời chung chung, không đúng trọng tâm, không đúng vấn đề mà cử tri nêu hay các nhầm lẫn, sơ suất trong văn bản trả lời kiến nghị gửi tới cử tri, so với các kỳ họp trước hầu như đã được khắc phục.

Về lĩnh vực BHXH, bà Nguyễn Thanh Hải cho biết, từ kỳ họp thứ 4 đến nay, cử tri nhiều địa phương: TP HCM, Quảng Nam, Thừa Thiên Huế, Hải Dương,… đã phản ánh về tình trạng chậm đóng, trốn đóng, nợ đóng BHXH của các doanh nghiệp, xuất hiện nhiều hình thức trục lợi quỹ BHXH của các cá nhân, đơn vị ngày càng tinh vi, khó phát hiện gây thiệt hại lớn đến quyền lợi của người lao động. Cử tri kiến nghị cần tăng cường kiểm tra, xử lý tình trạng trốn, nợ đóng BHXH.

Tiếp thu kiến nghị, ngành BHXH đã tích cực áp dụng đồng bộ nhiều giải pháp trong công tác quản lý, thực hiện thu hồi nợ có hiệu quả như thông báo kịp thời hàng tháng cho chủ doanh nghiệp về kết quả đóng BHXH để doanh nghiệp chủ động đóng tiền; thực hiện thường xuyên các cuộc kiểm tra, thanh tra chuyên ngành, liên ngành (năm 2018 đã tiến hành 16.093 cuộc, tăng 1,84 lần so với năm 2017) tại 16.387 đơn vị, phát hiện và kịp thời xử lý nhiều sai phạm (số Quyết định xử phạt vi phạm hành chính là 1.051 với tổng số tiền xử phạt hành chính là 3,422 tỷ đồng). Tuy nhiên, tính đến hết năm 2018 tổng số tiền nợ phải tính lãi chậm đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp vẫn là 5,715 tỷ đồng (trong đó 2,750 tỷ đồng là số tiền nợ của các doanh nghiệp đã giải thể, phá sản, mất tích, khó có khả năng thu hồi).

Quang cảnh kỳ họp ngày 20/5. Ảnh quochoi.vn

Đặc biệt, tiếp thu kiến nghị cử tri, Bộ luật Hình sự năm 2015 đã bổ sung quy định đối với các tội về hành vi trục lợi, trốn đóng, nợ đọng, gian lận các loại BHXH và BHYT. Tuy nhiên, sau hơn 01 năm luật có hiệu lực vẫn chưa khởi tố vụ án nào,  nguyên nhân là do còn thiếu một số văn bản hướng dẫn về áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự về tội phạm liên quan đến lĩnh vực BHXH, BHYT; tư cách pháp lý của cơ quan BHXH trong việc tham gia tố tụng.

“Đối với các tranh chấp dân sự liên quan đến lĩnh vực BHXH, BHYT như việc khởi kiện dân sự ra tòa đối với các hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm quyền lợi về BHXH của người lao động còn một số vướng mắc về quy trình, thủ tục cũng như tâm lý chung của người lao động còn e ngại trong việc tự mình hoặc ủy quyền cho tổ chức công đoàn khởi kiện ra tòa đối với chính người chủ doanh nghiệp nơi họ đang làm việc, do vậy số vụ việc khởi kiện ít nên quyền lợi người lao động vẫn tiếp tục bị ảnh hưởng” - bà Nguyễn Thanh Hải nói.

Bà Nguyễn Thanh Hải nêu kiến nghị, Chính phủ cần có giải pháp ngăn chặn kịp thời, hiệu quả tình trạng chậm đóng, trốn đóng, nợ đóng BHXH, trục lợi từ quỹ BHXH của các cá nhân, doanh nghiệp; tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, thu hồi nợ BHXH, bảo đảm quyền lợi của người lao động. Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao phối hợp nghiên cứu ban hành văn bản hướng dẫn một số quy định của Bộ luật Hình sự về các tội phạm liên quan đến lĩnh vực BHXH; phối hợp với cơ quan, tổ chức có liên quan ban hành hoặc trình cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản quy định trình tự, thủ tục khởi kiện doanh nghiệp vi phạm pháp luật về BHXH, bảo vệ quyền lợi của người lao động./.