Chỉ số Hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) đánh giá trên 8 tiêu chí gồm: Tham gia của người dân ở cấp cơ sở; Công khai, minh bạch trong việc ra quyết định; Trách nhiệm giải trình với người dân; Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công; Thủ tục hành chính công; Cung ứng dịch vụ công; Quản trị môi trường; Quản trị điện tử.

Phát biểu tại Lễ công bố, Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam- bà Caitlin Wiesen cho biết, mục tiêu chung của PAPI là nâng cao chất lượng các chức năng của chính phủ, khả năng đáp ứng, tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của các tổ chức công cũng như giám sát tiến độ thực hiện các chương trình nghị sự quan trọng về quyền con người. Những ưu tiên này đã được ghi nhận rõ ràng trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021-2030 của Việt Nam, là nền tảng cơ bản để đạt được 17 Mục tiêu phát triển bền vững vào năm 2030.

Theo bà Caitlin Wiesen, những phát hiện từ Báo cáo PAPI 2021 có ý nghĩa quan trọng, phản ánh tác động của đại dịch COVID-19 tới hiệu quả quản trị công, có sự tham gia của người dân. Điều này giúp chính quyền các cấp chuẩn bị các kịch bản ứng phó với những khủng hoảng kinh tế và sức khỏe tương tự có thể xảy ra trong tương lai.

Toàn cảnh Buổi lễ

Theo chỉ số tổng hợp PAPI 2021 cấp tỉnh, so với kết quả của năm 2020, có 30 tỉnh, thành phố đã cải thiện hiệu quả hoạt động trong cung ứng dịch vụ công, quản trị môi trường, và quản trị điện tử. Tuy nhiên, 30 tỉnh, thành phố có sự sụt giảm về điểm ở các chỉ số nội dung “Tham gia của người dân ở cấp cơ sở”, “Công khai, minh bạch trong việc ra quyết định ở địa phương”, “Trách nhiệm giải trình với người dân", và "Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công”.

Nhiều tỉnh, thành phố trong nhóm dẫn đầu tập trung ở khu vực phía Bắc. Dẫn đầu bảng tổng hợp kết quả PAPI 2021 của các tỉnh, thành phố là Thừa Thiên-Huế với 48.095 điểm; tiếp theo là Bình Dương với 47.178 điểm; Thanh Hóa với 47.102 điểm. Ngược lại, phần lớn các tỉnh khu vực Tây Nguyên, Nam Trung Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long thuộc nhóm trung bình thấp hoặc thấp nhất. Trong 5 thành phố trực thuộc trung ương, Thành phố Hồ Chí Minh thuộc về nhóm đạt điểm thấp nhất. Kết quả này phản ánh phần nào thực tế tác động nặng nề của giãn cách xã hội toàn phần kéo dài do làn sóng COVID-19 lần thứ tư ở TP.HCM. TP.Hà Nội có sự thay đổi đột phá về vị trí so với năm 2020 (41.630 điểm) lên mức 44.447 điểm...

Hình minh họa (nguồn: Internet)

Người dân quan tâm nhất đến sức khỏe và kinh tế

Báo cáo PAPI năm 2021 cho thấy, người dân quan tâm nhất đến sức khỏe và kinh tế, trong khi thách thức về quản trị công gia tăng trong năm thứ hai của đại dịch Covid-19. Năm 2021 cũng là năm Việt Nam chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch, cho thấy mối quan tâm về sức khỏe của người dân nổi lên, với tỷ lệ quan ngại về y tế và BHYT tăng mạnh từ 2% lên 23% chỉ trong 2 năm. Y tế và BHYT trở thành mối quan ngại lớn nhất của người dân, bên cạnh quan ngại về tăng trưởng kinh tế của đất nước và việc làm.

Trong khi đó, mối quan ngại về ô nhiễm môi trường giảm nhẹ. Kết quả khảo sát cho thấy, tỷ lệ hài lòng với điều kiện kinh tế hộ gia đình tiếp tục giảm 11% so với năm 2020 khi sự lạc quan của người dân với tình hình kinh tế hộ gia đình giảm xuống lần đầu tiên sau gần một thập niên tăng lên từng năm. Cùng với đó, tỷ lệ người trả lời cho biết, họ bị mất việc làm và thu nhập tăng 10% vào năm 2021 so với năm 2020.

Bên cạnh đó, tỷ lệ người dân hài lòng với cách ứng phó với đại dịch COVID-19 của các cấp chính quyền đã giảm, từ 89% năm 2020 xuống còn 84% năm 2021. Đặc biệt, với lĩnh vực y tế, mức độ hài lòng của người dân đối với dịch vụ của bệnh viện công tuyến huyện/quận/thành phố trực thuộc tỉnh giảm sút. Trong khi đó, tỷ lệ người dân cho biết họ hoặc người thân trong gia đình phải “chung chi” để được chăm sóc tốt hơn tại bệnh viện công tuyến huyện tăng nhẹ. Đáng chú ý, điểm chỉ số nội dung “Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công” lần đầu tiên giảm sút kể từ năm 2016 khi chiến dịch chống tham nhũng quyết liệt bắt đầu.

Hình minh họa (nguồn: Internet)

Điểm chỉ số nội dung Trách nhiệm giải trình với người dân năm 2021 cũng giảm mạnh so với năm 2019 và 2020. Sự sụt giảm này có thể là do chính quyền địa phương bị quá tải với số lượng lớn yêu cầu của người dân liên quan đến chính sách hỗ trợ và ứng phó với đại dịch COVID-19 trong năm 2021. Bên cạnh đó, việc thực hiện giãn cách xã hội yêu cầu nhiều hoạt động phải chuyển sang trực tuyến, nhưng tỷ lệ sử dụng dịch vụ công điện tử qua các cổng dịch vụ công trực tuyến của các cấp chính quyền còn rất thấp, phản ánh phần nào những hạn chế trong hiệu quả quản trị điện tử năm 2021.

Bình đẳng đối với dân di cư là một vấn đề đáng quan tâm do hậu quả của đại dịch COVID-19 năm 2021, do có sự chênh lệch rõ ràng giữa người tạm trú và thường trú ở từng địa phương. Tuy nhiên, năm 2021, tỉ lệ người dân mong muốn di cư rất thấp, trong bối cảnh kinh tế suy giảm mạnh mẽ, dẫn đến thiệt hại lớn về việc làm và thu nhập trên quy mô toàn quốc. Năm 2021, ba lý do chính khiến người dân chọn di cư là: để đoàn tụ gia đình (chuyển đến Hà Nội và TP.HCM); để có công việc tốt hơn (TP.HCM, Hà Nội và Đà Nẵng); và để được sống trong môi trường tự nhiên tốt hơn (Đà Nẵng và Lâm Đồng).

Phát biểu tại Lễ công bố, TS.Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhận định: “Chỉ số PAPI đã hỗ trợ thúc đẩy trách nhiệm giải trình với người dân của các cấp chính quyền, đóng góp vào quá trình đổi mới và sáng tạo trong khu vực công vì mục tiêu 'dân hưởng lợi' ngoài những mục tiêu 'dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra' trong thực hiện dân chủ ở cơ sở. Đây cũng là tinh thần của dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở sẽ được thảo luận tại Quốc hội năm nay”.