Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Diễn đàn nâng cao năng suất lao động quốc gia năm 2024. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Dự diễn đàn có: Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh; Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung; Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn; Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng; Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang; lãnh đạo ban, bộ, ngành Trung ương và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; đặc biệt có 450 đại biểu đại diện cho 11 triệu đoàn viên Công đoàn, hơn 18 triệu công nhân, người lao động toàn quốc.

Theo Tổng cục Thống kê, những năm qua, năng suất lao động Việt Nam liên tục tăng, đạt 4,8% vào năm 2022 và 3,65% vào năm 2023. Bình quân giai đoạn 2011-2020, mỗi năm, tốc độ tăng năng suất lao động của Việt Nam đạt 5,29%, góp phần quan trọng tăng hiệu quả sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Mặc dù vậy, mức tăng này chưa đạt yêu cầu và vẫn thấp hơn so với các nước trong khu vực.

Thúc đẩy tăng năng suất lao động Việt Nam

Tại Diễn đàn, Thủ tướng Chính phủ, lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương, chuyên gia và công nhân, người lao động cùng trao đổi, thảo luận về thực trạng năng suất lao động Việt Nam, nguyên nhân, điểm nghẽn và đề xuất, kiến nghị các giải pháp thúc đẩy tăng năng suất lao động Việt Nam.

Chia sẻ về những nỗ lực, cố gắng trở thành người dẫn đầu về năng suất, với 1.400 sản phẩm/ngày, đạt 150% so với đồng nghiệp cùng công đoạn tại Tổng Công ty may 10, chị Phùng Thị Hạnh đề xuất, Chính phủ và các bộ, ngành nghiên cứu ban hành chính sách hỗ trợ công tác đào tạo cho các doanh nghiệp sử dụng đông lao động, đặc biệt là lao động mới; có các chính sách để nhân rộng mô hình này cho các doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động nữ.

Cho rằng, để nâng cao năng suất lao động, các doanh nghiệp phải rèn luyện tác phong công nghiệp, nâng cao ý thức, kỷ luật lao động cho người lao động, nhất là trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, anh Mai Thiên Ân, đoàn viên công đoàn cơ sở Công ty trách nhiệm hữu hạn Intel Products Việt Nam, có trụ trở tại Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị: Cần có thêm các hình thức giảng dạy, trang bị tác phong công nghiệp cho người lao động từ sớm để trở thành "thói quen, nếp nghĩ, nếp làm" khi còn ngồi trên ghế nhà trường, xem xét định hướng ở các cấp bậc phù hợp; có quy chế tài chính cho phép công đoàn cơ sở có đủ nguồn lực trong đầu tư, chi tiêu cho các hoạt động đào tạo, tuyên truyền, khen thưởng về tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động…

Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại Diễn đàn nâng cao năng suất lao động quốc gia năm 2024. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Bà Vũ Thị Mai, Giám đốc nhân sự Tập đoàn Công nghiệp, Viễn thông Quân đội Viettel cho biết, năm 2023, năng suất lao động theo doanh thu của toàn Tập đoàn là hơn 4,1 tỷ đồng/người/năm. Bà cho biết, để đạt được kết quả trên có hai yếu tố quan trọng là nguồn nhân lực và công nghệ, trong đó, chất lượng nguồn nhân lực mang ý nghĩa quyết định việc thúc đẩy, nâng cao năng suất lao động. Bên cạnh đó, có cơ chế chính sách tạo động lực, khuyến khích đổi mới sáng tạo, tăng năng suất lao động và trao cơ hội phát triển cho người lao động…

Sau 10 tham luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính đặt câu hỏi và trao đổi với các công đoàn viên, công nhân, người lao động về 6 yếu tố mang tính quyết định năng suất lao động: Yêu lao động, yêu nghề; luôn luôn học hỏi, nâng cao kiến thức, tay nghề; tuân thủ kỷ luật, xây dựng môi trường lao động lành mạnh, bình đẳng, an toàn; luôn luôn đổi mới sáng tạo; người lao động được đãi ngộ thỏa đáng về tinh thần, vật chất; Chính phủ, Công đoàn và các chủ thể liên quan phải xây dựng hệ sinh thái lao động tốt. Xuyên suốt quá trình đó, lấy con người vừa là trung tâm, nguồn lực, động lực, mục tiêu của sự phát triển và tăng năng suất lao động; không hy sinh tiến bộ và công bằng xã hội để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần.

Chuyển lời chúc mừng tốt đẹp nhất của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng gửi tới Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và toàn thể người lao động cả nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao báo cáo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và các ý kiến phát biểu thẳng thắn, tâm huyết, trách nhiệm, sát thực tiễn của đại biểu, đại diện người lao động, doanh nghiệp, trong đó, có nhiều ý kiến đóng góp mang tính xây dựng, rất tích cực, phản ánh rõ những điểm nghẽn, khó khăn, vướng mắc trong nâng cao năng suất lao động; đưa ra những mô hình tốt, cách làm hay; đặc biệt là đề xuất, kiến nghị những giải pháp sâu sắc, cụ thể.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, năng suất lao động là một chỉ tiêu kinh tế tổng hợp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng; là một trong những thước đo quan trọng nhất để đánh giá, so sánh trình độ phát triển giữa các quốc gia, cũng như giữa các lĩnh vực, địa phương trong từng quốc gia.

Dẫn luận điểm của Lãnh tụ cộng sản vĩ đại Các – Mác và Nhà kinh tế học đoạt giải Nobel kinh tế Paul Krugman về năng suất lao động, Thủ tướng nhấn mạnh, lịch sử kinh tế thế giới chứng minh năng suất lao động là yếu tố quyết định đến sự thành công hay thất bại của từng quốc gia, dân tộc trong quá trình phát triển. Trong thế giới ngày nay, tăng năng suất lao động là một trong những nhân tố quan trọng nhất để các nước đang phát triển nỗ lực vươn lên, hướng đến phát triển nhanh và bền vững, thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình.

Thủ tướng cho biết, Đảng và Nhà nước ta luôn đặc biệt quan tâm đến năng suất lao động và chú trọng những giải pháp tăng năng suất lao động. Tăng năng suất lao động xã hội là một trong những chỉ tiêu chủ yếu được đặt ra trong các Nghị quyết Đại hội của Đảng.

Để cụ thể hoá những chủ trương theo Nghị quyết Đại hội Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành và tổ chức triển khai các cơ chế, chính sách, chiến lược, kế hoạch liên quan đến nâng cao năng suất lao động. Đặc biệt, ngày 8/11/2023, Thủ tướng Chính phủ đã han hành Quyết định số 1305 phê duyệt “Chương trình quốc gia về tăng năng suất lao động đến năm 2030” với mục tiêu đến năm 2030, năng suất lao động trở thành một động lực quan trọng cho tăng trưởng nhanh, bền vững, tận dụng hiệu quả các cơ hội của cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Theo Thủ tướng, mặc dù đã có sự cải thiện nhưng năng suất lao động của Việt Nam vẫn ở mức thấp. Trong giai đoạn 2021-2023, tỷ lệ tăng năng suất lao động thấp hơn mục tiêu đề ra là 5,5%/năm. Xét theo giá trị tuyệt đối, năng suất lao động của Việt Nam vẫn ở mức thấp so với các nước trong khu vực; khoảng cách về năng suất lao động và trình độ phát triển giữa các vùng, miền, khu vực còn khá lớn…

Tập trung thực hiện: 3 đẩy mạnh, 3 tiên phong, 3 bứt phá

Phân tích tình hình, bối cảnh thời gian tới, Thủ tướng đề nghị Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, toàn thể các đoàn viên, người lao động, Công đoàn các cấp, cộng đồng doanh nghiệp cùng các bộ, ngành, địa phương cùng chung tay tập trung thực hiện: 3 đẩy mạnh, 3 tiên phong, 3 bứt phá để góp phần thúc đẩy tăng năng suất lao động.

Trong đó, “3 đẩy mạnh” bao gồm: Đẩy mạnh hoàn thiện khung khổ pháp lý, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, thúc đẩy phát triển, phát huy mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo; đẩy mạnh huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển; đẩy mạnh thực hiện đột phá chiến lược về phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao gắn với đổi mới sáng tạo để tạo nền tảng cho tăng năng suất lao động.

“3 tiên phong” là: Tiên phong trong chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức, các ngành, lĩnh vực mới nổi, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội; tiên phong trong hội nhập quốc tế, tận dụng tốt mọi cơ hội, phát huy tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh; tiên phong trong các phong trào thi đua tăng năng suất lao động, phát huy sáng kiến về quản lý, tổ chức sản xuất kinh doanh, cải tiến kỹ thuật, thúc đẩy mạnh mẽ các sáng kiến tăng năng suất lao động.

Thủ tướng đề nghị thực hiện “3 bứt phá” gồm: Bứt phát về phát triển nguồn nhân lực, nhất là đào tạo nhân lực chất lượng cao và dạy nghề; bứt phá về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhất là trong những ngành, lĩnh vực mới nổi; bứt phá về môi trường lao động, bảo đảm xanh, sạch, đẹp, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động.

Về nhiệm vụ, giải phát trọng tâm tăng năng suất lao động, Thủ tướng yêu cầu ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng - coi đây là nền tảng để tăng năng suất lao động, trong đó lưu ý gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn; đẩy mạnh thực hiện đột phá chiến lược về thể chế, kết cấu hạ tầng, đặc biệt là nguồn nhân lực gắn với khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; tập trung nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo và dạy nghề ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành, lĩnh vực, bảo đảm đào tạo được nguồn nhân lực có chất lượng, số lượng, cơ cấu hợp lý; đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu lao động từ phi chính thức sang chính thức, từ lĩnh vực nông nghiệp năng suất thấp sang lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ năng suất cao hơn; đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá; nâng cao tỷ trọng các khu vực công nghiệp, dịch vụ, công nghiệp hoá nông nghiệp.

Người đứng đầu Chính phủ đề nghị Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam phát huy vai trò của tổ chức đại diện, nhất là vai trò tham gia quản lý xã hội, làm cầu nối thực hiện các hoạt động đối thoại chính sách, chia sẻ kinh nghiệm về tăng năng suất lao động; phối hợp với Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội nghiên cứu, đề xuất xây dựng chương trình hỗ trợ và phát triển kĩ năng nghề cho người lao động. Tổng Liên đoàn thường xuyên trao đổi, đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư và người lao động và kiến nghị giải pháp phù hợp; chú trọng thương lượng, đối thoại, ký kết và thực hiện thỏa ước lao động tập thể; đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người lao động nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng làm việc; đổi mới công tác khen thưởng, thúc đẩy mạnh mẽ các sáng kiến tăng năng suất lao động.

Thủ tướng yêu cầu cộng đồng doanh nghiệp phát huy hơn nữa vai trò của doanh nghiệp - chủ thể chính tạo ra của cải vật chất cho xã hội; ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ, tăng năng suất lao động, tăng giá trị chứ không phải tăng thời gian làm việc của người lao động; quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của người lao động; chú trọng đào tạo, đào tạo lại; tạo dựng môi trường làm việc an toàn, sạch đẹp; có chế độ lương, thưởng đối với người lao động có nhiều sáng kiến, năng suất cao, chất lượng tốt.

Đối với anh chị em công nhân, người lao động, Thủ tướng mong muốn phát huy hơn nữa vai trò của người lao động, không ngừng trau dồi, tự học tập nâng cao trình độ, kỹ năng, tay nghề, kinh nghiệm, khả năng thích ứng; nâng cao tinh thần trách nhiệm, năng động sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả công việc; đổi mới tác phong, ý thức chấp hành pháp luật và kỷ luật lao động; nâng cao kiến thức và kỹ năng làm việc.

Nhấn mạnh, nâng cao năng suất lao động là nhiệm vụ quan trọng, vừa cấp bách, vừa mang tính chiến lược, dài hạn của cả hệ thống chính trị - là con đường ngắn nhất đưa nước ta bắt kịp các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới, Thủ tướng Phạm Minh Chính mong muốn và tin tưởng, với tinh thần “Công đoàn Việt Nam đồng hành với Chính phủ nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và phát triển bền vững đất nước”, tổ chức Công đoàn Việt Nam, toàn thể đoàn viên, người lao động cả nước sẽ chung tay, chung sức, đồng lòng cùng cả nước phấn đấu thực hiện thắng lợi mục tiêu chiến lược đến năm 2030 nước ta trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao…

Nhân dịp này, Thủ tướng Phạm Minh Chính tặng thưởng 95 đoàn viên Công đoàn, công nhân, người lao động có năng suất lao động cao, có thành tích tiêu biểu trong lao động sản xuất.