Toàn cảnh phiên thảo luận. (Nguồn ảnh: quochoi.vn)

Trình bày Tờ trình Dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, Dự án Luật Phòng, chống tác hại rượu, bia được xây dựng với bố cục gồm 7 Chương, 38 Điều, quy định về biện pháp giảm mức tiêu thụ rượu, bia; biện pháp quản lý việc cung cấp rượu, bia; biện pháp giảm tác hại của rượu, bia; điều kiện bảo đảm cho phòng, chống tác hại của rượu, bia; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng, chống tác hại của rượu, bia.

Theo Bộ trưởng, sử dụng rượu, bia là nguyên nhân trực tiếp của ít nhất 30 bệnh, chấn thương và là nguyên nhân gián tiếp của ít nhất 200 loại bệnh tật nằm trong danh mục phân loại bệnh tật quốc tế. Trên thực tế, tình hình sử dụng rượu, bia ở Việt Nam đang ở mức cao và có xu hướng gia tăng nhanh qua các năm. Do đó, rất cần thiết ra đời một đạo luật để thể chế các chính sách nhằm giảm hậu quả do sử dụng rượu bia gây ra, góp phần bảo vệ và nâng cao sức khỏe người dân, hoàn thiện thể chế về phòng, chống các bệnh không lây nhiễm. Đồng thời khắc phục những hạn chế, bất cập, khoảng trống của pháp luật về phòng chống tác hại rượu bia hiện nay. Tăng tính khả thi, đồng bộ của các quy định pháp luật về sản xuất, kinh doanh rượu, bia, nhất là quản lý sản xuất rượu thủ công, cải thiện môi trường kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính, đảm bảo hài hòa với các lợi ích sức khỏe cộng đồng.

Thẩm tra Tờ trình, Thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật theo Tờ trình của Chính phủ nhằm thể chế hóa quan điểm, đường lối và các nghị quyết của Đảng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe là “phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, cần cân nhắc việc ban hành Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia và đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Y tế và các bộ, ngành liên quan rà soát lại hệ thống pháp luật trong lĩnh vực y tế, thống nhất định hướng quan điểm tổng thể về xây dựng hệ thống pháp luật trong lĩnh vực này để đẩy nhanh tiến độ xây dựng Luật Phòng bệnh và nâng cao sức khỏe của nhân dân.

Về tên gọi của Luật, Ủy ban tán thành tên gọi “Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia” vì tên gọi này mang tính khái quát, dễ hiểu, dễ nhớ với đại đa số người dân và phù hợp với Nghị quyết về Chương trình xây dựng pháp luật đã được Quốc hội thông qua. Tổ chức Y tế thế giới và hầu hết các nghiên cứu cũng đã khẳng định, không có ngưỡng an toàn nào cho việc sử dụng rượu, bia.

Bộ trưởng Bộ Y tế trình bày tờ trình. (Nguồn ảnh: quochoi.vn)

Về quản lý rượu thủ công, Thường trực Ủy ban nhất trí cần phải quản lý chặt chẽ rượu thủ công thông qua việc quy định biện pháp tăng cường quản lý và bảo đảm an toàn đối với sản xuất, mua bán rượu thủ công; hạn chế tối đa tác hại đối với sức khỏe của rượu thủ công chưa rõ nguồn gốc xuất xứ; qua đó Nhà nước lại thu được thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng này. Đồng thời, cần nghiên cứu các giải pháp hỗ trợ chuyển đổi ngành, nghề cho người từ bỏ sản xuất, kinh doanh rượu thủ công.

Ngoài ra, Thường trực Ủy ban đề nghị Ban soạn thảo rà soát tổng thể các quy định tại dự thảo Luật để tránh các quy định trùng lắp, thu hút tập trung các quy phạm cùng nội dung, làm rõ các hành vi bị nghiêm cấm, thể hiện rõ chính sách của Nhà nước trong lĩnh vực này và bảo đảm ngôn ngữ, kỹ thuật trình bày trong dự thảo Luật phù hợp với quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Nghị định số 34/2016/NĐ-CP ngày 14/5/2016 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm tính khả thi trước khi trình Quốc hội cho ý kiến.

Thảo luận tại phiên họp, các thành viên UBTVQH tán thành sự cần thiết ban hành Luật nhằm thể chế hóa quan điểm, đường lối và các nghị quyết của Đảng, quy định của Hiến pháp trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe toàn dân. Tuy nhiên một số ý kiến cho rằng không phải rượu bia hoàn toàn có hại, mà chỉ khi lạm dụng mới có hại. Hơn nữa, mặc dù rượu và bia đều là hai loại đồ uống có cồn, tuy nhiên mức độ uống và tác hại của hai loại không hoàn toàn giống nhau. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc kỹ lưỡng về tên gọi cũng như một số nội dung quy định cụ thể về rượu và bia trong Dự luật. Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu cho rằng vấn đề rượu thủ công là một tồn tại xã hội lớn trong nhiều năm qua, do đó, Dự luật cần thiết kế các quy định để chiều chỉnh vấn đề này một cách cụ thể, mạnh mẽ, chặt chẽ để sớm chấm dứt tình trạng rượu thủ công tràn lan làm ảnh hưởng đến sức khỏe của cộng đồng.

Ngoài ra, nhiều thành viên UBTVQH cũng đề nghị cơ quan soạn thảo cần xem xét lại một số quy định như: Không được bán rượu trên mạng internet, không được bán, cung cấp rượu, bia cho người dưới 18; đồng thời rà soát kỹ lưỡng toàn bộ Dự luật để đảm bảo tính khả thi và sự thống nhất giữa Luật này với các Luật khác trong hệ thống pháp luật Việt Nam.

Sau khi nghe các ý kiến thảo luận, kết luận về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhấn mạnh, UBTVQH tán thành sự cần thiết xây dựng dự thảo luật; cho đây là dự án Luật quan trọng, tác động lớn đến nhiều vấn đề về kinh tế, văn hóa, xã hội, do đó cần có sự đánh giá tác động kỹ lưỡng về các chính sách trong dự án Luật. Đề nghị cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra tiếp tục nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện dự án Luật; bảo đảm tính thống nhất, tính hợp hiến, hợp pháp, tính khả thi của dự án Luật khi trình Quốc hội./.