Giải pháp tiết kiệm nguồn quỹ, mở rộng cơ hội tiếp cận dịch vụ y tế

Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới đã xác định rõ yêu cầu “sử dụng tiết kiệm, hiệu quả quỹ BHYT; khuyến khích sản xuất, sử dụng thuốc trong nước bảo đảm chất lượng, giá thành hợp lý”. Tại Kỳ họp thứ Mười, Quốc hội khóa XV, các cơ chế, chính sách cụ thể để hiện thực hóa tinh thần Nghị quyết số 72-NQ/TW đang được xem xét, trong đó chú trọng việc quản lý, sử dụng hợp lý thuốc và vật tư y tế.

Toàn cảnh buổi Tọa đàm.

Theo ông Dương Tuấn Đức, Trưởng ban Thực hiện chính sách BHYT (BHXH Việt Nam), năm 2024, chi phí khám chữa bệnh BHYT chi trả khoảng 143.000 tỷ đồng; trong đó 33% chi trực tiếp cho thuốc (thuốc biệt dược gốc nhập khẩu chiếm khoảng 41%). Đáng chú ý, thuốc biệt dược gốc nhập khẩu vẫn chiếm tỷ trọng lớn khoảng 23.600 tỷ đồng, tương đương 50% tổng giá trị thuốc được chỉ định. Trong khi đó, nhóm thuốc generic đạt tiêu chuẩn EU-GMP có giá thành thấp hơn nhưng chưa được khai thác hết tiềm năng.

“Việc thay thế biệt dược gốc bằng thuốc generic chất lượng tương đương có thể giúp tiết kiệm tới 45% chi phí, tương đương khoảng 350 tỷ đồng mỗi năm. Nguồn kinh phí tiết kiệm này có thể dành cho các mục tiêu chăm sóc sức khỏe khác, phù hợp tinh thần Nghị quyết số 72-NQ/TW” ông Dương Tuấn Đức nhấn mạnh.

Ông Dương Tuấn Đức,Trưởng ban Ban Thực hiện chính sách BHYT, BHXHViệt Nam tại buổi Tọa đàm. 

Thực tiễn cho thấy, dù các hướng dẫn điều trị đều liệt kê danh mục thuốc được sử dụng, nhưng chưa có quy định cụ thể phân định rõ trường hợp, mức độ bệnh và loại thuốc phù hợp. Điều này khiến việc kê đơn còn phụ thuộc vào nhận định của bác sĩ hoặc thói quen lựa chọn của người bệnh, dẫn đến xu hướng ưu tiên biệt dược gốc, làm tăng chi phí điều trị và gây áp lực cho quỹ BHYT.

Phát huy vai trò thuốc generic trong chăm sóc sức khỏe nhân dân

Thuốc generic chất lượng cao, đặc biệt nhóm 1 đạt tiêu chuẩn quốc tế, được xem là giải pháp cân bằng giữa chất lượng điều trị và chi phí hợp lý. Sự phát triển của thị trường thuốc generic không chỉ giúp người bệnh tiếp cận thuốc với giá phù hợp mà còn góp phần thúc đẩy ngành dược trong nước phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và giảm phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu.

Tuy nhiên, ngành dược trong nước vẫn đang đối mặt với nhiều rào cản, đặc biệt là thủ tục hành chính và quy trình đăng ký thuốc kéo dài. Theo quy định, thời gian phê duyệt thuốc mới là 12 tháng, song thực tế có thể lên tới 24 - 36 tháng, gấp nhiều lần so với các nước trong khu vực ASEAN.

“Để người dân được tiếp cận thuốc generic chất lượng, bên cạnh việc quản lý chặt kê đơn của bác sĩ, cần có quy định rõ về bán thuốc theo đơn, không tùy tiện bán biệt dược gốc khi không có chỉ định. Đồng thời, Bộ Y tế cần đơn giản hóa thủ tục kiểm định, rút ngắn thời gian phê duyệt, có chính sách ưu đãi cho thuốc generic chất lượng cao” ông Dương Tuấn Đức đề xuất.

Ông Dương Tuấn Đức cũng nhấn mạnh, việc mua sắm, đấu thầu thuốc cần được xác định dựa trên cơ cấu bệnh tật thực tế, mở rộng đấu thầu tập trung quốc gia đối với nhóm thuốc generic, nhất là nhóm 1. Cách làm này không chỉ giúp kiểm soát chi phí hiệu quả mà còn bảo đảm chất lượng thuốc cung ứng đồng đều trên phạm vi toàn quốc.

Phát triển thuốc generic chất lượng cao là một hướng đi phù hợp, mang tính chiến lược, vừa đáp ứng yêu cầu bảo đảm an toàn, hiệu quả điều trị, vừa góp phần tiết kiệm, sử dụng hợp lý quỹ BHYT - nguồn lực tài chính quan trọng để bảo vệ sức khỏe nhân dân.

Trong giai đoạn triển khai Nghị quyết số 72-NQ/TW, cùng với việc hoàn thiện thể chế, cải cách thủ tục, tăng cường kiểm soát chi phí thuốc, việc khuyến khích sử dụng thuốc generic chất lượng cao sẽ tạo nền tảng vững chắc cho hệ thống BHYT phát triển bền vững, hướng tới mục tiêu “mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe toàn diện, công bằng và hiệu quả”./.