Tham dự Hội nghị có các đồng chí thành viên Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Tài chính, các Thứ trưởng Bộ Tài chính: đồng chí Nguyễn Đức Chi, đồng chí Lê Tấn Cận, đồng chí Bùi Văn Khắng, đồng chí Nguyễn Đức Tâm; đại diện các Ban Đảng Trung ương, đại diện Ban Tham mưu của Đảng ủy Chính phủ; các đồng chí là Bí thư, thủ trưởng các đơn vị thuộc Bộ Tài chính.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị

Thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư

Báo cáo tại Hội nghị, ông Lê Thành Quân – Vụ trưởng Vụ Kinh tế địa phương và lãnh thổ - cho biết, sau 2 tháng triển khai, Bộ Tài chính đã kịp thời ban hành văn bản phân công nhiệm vụ, tổ chức công điện, văn bản đôn đốc các địa phương thực hiện.

Về thể chế, Bộ đã trình cơ quan có thẩm quyền ban hành 6 luật, 5 nghị định, đồng thời ban hành 7 thông tư thuộc thẩm quyền để thực hiện phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực tài chính. Ngoài ra, Bộ cũng rà soát, thống kê cụ thể các thẩm quyền đã được giao và đề xuất điều chỉnh 8 dự án luật, nghị quyết vào Chương trình lập pháp năm 2025, dự kiến trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10, khóa XV theo thủ tục rút gọn, tập trung vào các lĩnh vực như tài sản công, ngân sách, đầu tư công, quản lý giá, dự trữ quốc gia, đấu thầu, quy hoạch.

Để bảo đảm năng lực thực thi tại cơ sở, Bộ Tài chính đã phối hợp Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh biên soạn bài giảng về quản lý tài chính - ngân sách, đầu tư công cấp xã, giảng dạy thí điểm tại Hưng Yên. Đồng thời, tổ chức nhiều khóa đào tạo trực tiếp và trực tuyến về hỗ trợ thủ tục hành chính cho cán bộ địa phương; 2 cuộc họp trực tuyến toàn quốc trong tháng 7/2025; 34 hội nghị trực tuyến tại các cục thuế tỉnh, hơn 350 hội nghị cấp cơ sở để giải đáp vướng mắc trong thực hiện Nghị định số 118/2025.

Đặc biệt, Bộ đã tập huấn trực tiếp cho khoảng 2.800 cán bộ đăng ký kinh doanh cấp xã và tỉnh tại 15 địa phương, đồng thời tổ chức tập huấn trực tuyến về quản lý tài sản công trên phạm vi toàn quốc. Qua đó, năng lực đội ngũ cán bộ cấp xã được nâng lên, từng bước tháo gỡ khó khăn trong khai thác, sử dụng tài sản công.

Bảo đảm tài chính - ngân sách cho vận hành mô hình mới

Đến ngày 5/9/2025, có 33/34 địa phương ban hành nghị quyết về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa ngân sách tỉnh và xã. Toàn quốc đã có 55.293 đơn vị cấp xã mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước (99,01%), trong đó 54.077 đơn vị thực hiện chi lương tháng 8/2025 (96,62%). Vẫn còn 552 đơn vị chưa mở tài khoản và 1.768 đơn vị chưa chi lương, nguyên nhân chủ yếu do chậm hoàn thiện hồ sơ.

Về hỗ trợ cơ sở vật chất, thực hiện Kết luận 183-KL/TW và Công điện 95/CĐ-TTg, ngày 28/8/2025, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị quyết 256/NQ-CP, phân bổ 3.119 tỷ đồng cho 27 địa phương để đầu tư hạ tầng thiết yếu phục vụ vận hành chính quyền cấp xã. Bộ cũng đang tổng hợp để trình Chính phủ bổ sung 12,8 tỷ đồng cho 5 địa phương thực hiện số hóa tài liệu lưu trữ cấp huyện.

Công tác bố trí trụ sở được các địa phương triển khai linh hoạt, ưu tiên tận dụng trụ sở hiện có, hoán đổi hoặc cải tạo lại để tiết kiệm ngân sách. Trụ sở cũ cấp huyện được tận dụng bố trí cho đơn vị cấp xã mới.

Song song, Bộ Tài chính công khai đường dây nóng để tiếp nhận phản ánh; đăng tải tài liệu hỏi đáp trên Cổng thông tin điện tử; ban hành nhiều văn bản hướng dẫn; trả lời 98 lượt kiến nghị của địa phương; tổ chức 6 đoàn công tác làm việc trực tiếp kết hợp trực tuyến với 34 địa phương, giải đáp 151 lượt câu hỏi.

Vướng mắc chủ yếu ở khâu tổ chức thực hiện

Các ý kiến tại hội nghị đều nhận định, vướng mắc lớn nhất hiện nay nằm ở khâu tổ chức triển khai. Một số cán bộ chưa nắm chắc quy định, chưa chủ động phối hợp; năng lực cán bộ xã ở nhiều nơi còn hạn chế, dễ lúng túng khi thực hiện nhiệm vụ mới. Ở vùng sâu, vùng xa, khó khăn về cơ sở vật chất, hạ tầng CNTT, cộng thêm khối lượng công việc lớn khiến bộ phận một cửa quá tải.

Đáng chú ý là sự thiếu hụt nhân sự tài chính – kế toán tại cấp xã. Nhiều đơn vị cấp xã không có đủ lãnh đạo, cán bộ có chuyên môn sâu về lĩnh vực phụ trách, đặc biệt là không có cán bộ đủ tiêu chuẩn, điều kiện để bổ nhiệm kế toán, kế toán trưởng, dẫn đến nhiều đơn vị không thể mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước để thực hiện chi ngân sách nhà nước.

Quang cảnh Hội nghị

Tiếp tục nỗ lực hỗ trợ địa phương

Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng biểu dương các đơn vị thuộc Bộ Tài chính trong thời gian qua đã nỗ lực triển khai các chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về việc thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, với trách nhiệm được giao, ngành Tài chính cần tiếp tục nỗ lực hỗ trợ các địa phương tháo gỡ vướng mắc, dù thuộc thẩm quyền của địa phương nhưng vẫn phải có sự đồng hành, nhất là khi bộ máy và nhân sự ở cơ sở chưa ổn định.

Về thể chế, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng chỉ đạo Vụ Pháp chế rà soát, tham mưu, hoàn thiện hệ thống pháp luật về tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp, tạo hành lang pháp lý thuận lợi để các địa phương triển khai thực hiện; hướng dẫn, hỗ trợ địa phương triển khai các nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền trong giai đoạn hiện nay.

Kho bạc Nhà nước được giao đôn đốc các địa phương chỉ đạo các đơn vị sử dụng ngân sách trên địa bàn khẩn trương thực hiện việc mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước theo quy định để thực hiện chi ngân sách nhà nước, đặc biệt là chi trả tiền lương, chế độ chính sách, an sinh xã hội và đầu tư phát triển.

Vụ Ngân sách nhà nước rà soát, đánh giá lại kinh phí thực tế, cần thiết cho các hoạt động của mô hình mới để đề xuất cấp bổ sung ngân sách kịp thời, đầy đủ. Tiếp tục hướng dẫn địa phương về thực hiện mua sắm, về thu, chi tài chính, ngân sách. Tổng hợp, báo cáo nhu cầu của các địa phương về hỗ trợ kinh phí nguồn NSTW phục vụ số hóa tài liệu hồ sơ; đầu tư cơ sở vật chất, nhà ở công vụ, trang thiết bị công nghệ thông tin thiết yếu tại các xã, phường, đặc khu mới thành lập, đặc biệt là ở các địa phương miền núi, khó khăn.

Cục Quản lý công sản được giao tổ chức khai thác hiệu quả cơ sở vật chất hiện có, đảm bảo hợp lý, khoa học, tránh lãng phí, song cũng không để khó khăn, thiếu thốn về cơ sở vật chất, nếu cần phải đề xuất, nếu thừa phải điều chuyển, thiếu phải bổ sung. Cục Công nghệ thông tin và Chuyển đổi số đẩy nhanh việc tích hợp, kết nối hệ thống phần mềm quản lý ngành dọc với hệ thống dùng chung của địa phương, bảo đảm đồng bộ, liên thông, tránh chồng chéo, gián đoạn thông tin trong vận hành thực tế.

Trường Bồi dưỡng Kinh tế - Tài chính xây dựng cẩm nang hướng dẫn, thường xuyên và liên tục tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ đối với cán bộ, công chức cấp xã ở các lĩnh vực chuyên ngành Tài chính – đầu tư để kịp thời cập nhật các quy định mới, nâng cao kỹ năng thực hiện công vụ.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng chỉ đạo, trong tuần tới, Vụ Kinh tế địa phương và lãnh thổ làm đầu mối, phối hợp với Kho bạc Nhà nước, Vụ Ngân sách nhà nước và các đơn vị có liên quan lựa chọn một số địa phương đang có tồn đọng lớn, tình trạng triển khai trì trệ để tổ chức đoàn công tác trực tiếp xuống cơ sở, để nắm bắt tháo gỡ khó khăn tại chỗ và triệt để./.