Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHTN theo quy định của Nghị định 274/2025/NĐ-CP

Nghị định gồm 4 chương, 16 điều, trong đó quy định rõ các trường hợp không bị coi là trốn đóng BHXH, BHTN. Theo đó, nếu người sử dụng lao động chậm đóng vì lý do bất khả kháng như thiên tai nghiêm trọng (bão, lũ, ngập lụt, hỏa hoạn lớn, hạn hán kéo dài…), dịch bệnh nguy hiểm được công bố, tình trạng khẩn cấp theo quy định pháp luật hoặc các sự kiện bất khả kháng khác theo quy định của pháp luật dân sự thì sẽ không bị xử lý theo hành vi trốn đóng. Quy định này nhằm tạo điều kiện hỗ trợ doanh nghiệp trong những tình huống khó khăn khách quan, đồng thời vẫn đảm bảo nghĩa vụ đóng BHXH, BHTN đầy đủ sau đó.

Về xác định số tiền và số ngày chậm đóng, Nghị định nêu rõ: số tiền chậm đóng được tính trên phần nghĩa vụ đóng của người sử dụng lao động theo quy định của Luật BHXH và pháp luật về BHTN, kể từ sau thời hạn phải đăng ký tham gia và đóng. Nếu người lao động chưa được đăng ký tham gia trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn bắt buộc, số tiền chậm đóng sẽ được tính từ sau thời điểm đó. Trong mọi trường hợp, doanh nghiệp vẫn phải thực hiện nghĩa vụ đóng đầy đủ cho người lao động. Số ngày chậm đóng được xác định bắt đầu từ ngày sau thời hạn quy định về đăng ký và đóng BHXH, BHTN.

Đáng chú ý, Nghị định quy định cụ thể cách xác định số tiền và số ngày trốn đóng. Trường hợp người sử dụng lao động không đăng ký tham gia BHXH, BHTN cho người lao động sau 60 ngày kể từ thời điểm bắt buộc sẽ bị coi là trốn đóng, và số tiền trốn đóng chính là phần nghĩa vụ đáng lẽ phải thực hiện. Nếu doanh nghiệp khai báo tiền lương thấp hơn thực tế để giảm mức đóng, phần chênh lệch sẽ được tính là số tiền trốn đóng. Với những đơn vị đã bị cơ quan BHXH đôn đốc nhưng không thực hiện nghĩa vụ, số tiền và số ngày trốn đóng sẽ được tính từ sau 60 ngày kể từ ngày hết hạn đóng hoặc theo thời điểm quy định trong văn bản đôn đốc. Việc quy định cụ thể từng tình huống nhằm siết chặt trách nhiệm, hạn chế tình trạng cố tình né tránh nghĩa vụ đóng BHXH, BHTN.

Để bảo đảm tính răn đe, Nghị định quy định mức thu tiền lãi chậm đóng, trốn đóng bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền vi phạm. Cơ quan BHXH có trách nhiệm xác định rõ hành vi chậm đóng, trốn đóng, tính toán chính xác số tiền và số ngày vi phạm, thông báo cho người sử dụng lao động để đối chiếu và tổ chức thu theo đúng quy định. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để bảo vệ quyền lợi của người lao động, tránh tình trạng doanh nghiệp dây dưa, kéo dài thời gian nợ đóng, gây ảnh hưởng đến quá trình giải quyết các chế độ BHXH, BHTN sau này.

Nghị định 274/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 30/11/2025. Việc ban hành Nghị định này khẳng định quyết tâm của Chính phủ trong việc tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong thực hiện chính sách BHXH, BHTN, hướng tới xây dựng hệ thống an sinh xã hội vững chắc, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động. Các doanh nghiệp, tổ chức, người sử dụng lao động cần chủ động nắm bắt, tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng BHXH, BHTN, tránh để phát sinh tình trạng chậm đóng, trốn đóng dẫn đến bị xử lý theo quy định. Đây không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là hành động thiết thực góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định quan hệ lao động và phát triển bền vững.