Phát biểu khai mạc Phiên họp, ông Nguyễn Văn Hiển- Viện trưởng Viện Nghiên cứu Lập pháp (Ủy ban Thường vụ Quốc hội) nêu rõ, sau gần 10 năm thi hành, Luật BHXH 2014 đã bộc lộ những hạn chế, vướng mắc nhất định, đòi hỏi phải kịp thời sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn. Đặc biệt, đây là dự án luật có tác động đến nhiều vấn đề của xã hội và được xã hội vô cùng quan tâm.

"Vừa qua, Chính phủ đã khẩn trương xây dựng dự án luật và trong quá trình soạn thảo, để tháo gỡ những vướng mắc, hạn chế của Luật BHXH 2014, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) đã được lấy ý kiến các bộ, ngành có liên quan, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại Phiên họp thứ 25, 26 và sẽ trình Quốc hội khóa XV cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 6 tới đây"- ông Hiển cho biết.

Phiên họp thứ 7 “Góp ý về Dự thảo Luật BHXH” do Hội đồng Khoa học. Ảnh: Quochoi

Để góp phần hoàn thiện Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), ông Nguyễn Văn Hiển đề nghị các đại biểu tập trung góp ý vào một số nội dung trọng tâm như: Bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành BHXH đa tầng; mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc; bổ sung quyền lợi hưởng các chế độ ốm đau, thai sản đối với người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn; bổ sung chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện; giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu hằng tháng từ 20 năm xuống 15 năm…

Cho ý kiến tại Phiên họp, các đại biểu tán thành cao sự cần thiết phải kịp thời sửa đổi Luật BHXH hiện hành, nhằm bảo đảm an sinh xã hội cho người dân theo quy định của Hiến pháp và thể chế hóa các nội dung trong Nghị quyết số 28-NQ/TW theo hướng đa dạng, linh hoạt, đa tầng, hiện đại, hội nhập quốc tế, tiến tới bao phủ BHXH toàn bộ lực lượng lao động. Đồng thời, sửa đổi căn bản những vướng mắc, bất cập từ thực tiễn thi hành Luật BHXH 2014; bảo đảm hợp hiến, hợp pháp, tính đồng bộ, thống nhất, khả thi và phù hợp tiêu chuẩn quốc tế.

Theo ông Phạm Minh Huân- nguyên Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, để trở thành trụ cột an sinh xã hội, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội, chính sách BHXH phải tiếp tục cải cách, hoàn thiện dựa trên cơ sở tổng kết, đánh giá, nghiên cứu khoa học, học hỏi kinh nghiệm quốc tế. Quá trình hoàn thiện chính sách phải bảo đảm nguyên tắc kết hợp hài hòa giữa kế thừa, ổn định với đổi mới, phát triển và phải đặt trong mối tương quan với cải cách các chính sách khác có liên quan, nhất là chính sách tiền lương, thu nhập, trợ giúp xã hội.

Bà Trần Thị Thúy Lâm- Trưởng Bộ môn Lao động và An sinh xã hội đồng tình với quy định tại Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi)

“Việc giảm điều kiện số năm tham gia đóng BHXH được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm theo Nghị quyết Trung ương là phù hợp với thực tế khi thị trường lao động của nước ta còn ở giai đoạn đầu phát triển, nhằm tạo cơ hội cho những người tham gia BHXH muộn hoặc quá trình tham gia không liên tục có thời gian đóng ngắn được hưởng lương hưu thay vì rút BHXH một lần. Tuy nhiên, do thời gian tham gia ngắn, nên lương hưu của các đối tượng này chắc chắn sẽ thấp. Do đó, cần nghiên cứu có khoản trợ cấp hỗ trợ thêm từ quỹ BHXH hay Nhà nước để các đối tượng này đảm bảo cuộc sống”- ông Huân nêu kiến nghị.

Đồng tình với quy định tại Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), bà Trần Thị Thúy Lâm- Trưởng Bộ môn Lao động và An sinh xã hội (Đại học Luật Hà Nội) cho rằng, điều kiện 20 năm đóng BHXH để được hưởng chế độ hưu trí hằng tháng là khá dài, không phù hợp, đặc biệt là những người tham gia thị trường lao động muộn hoặc làm công việc không ổn định. Điều kiện để hưởng chế độ hưu trí này cùng với hoàn cảnh kinh tế khó khăn đã khiến nhiều NLĐ phải quan tâm đến những nhu cầu trước mắt, nản lòng trong quá trình theo đuổi việc đóng BHXH...

Ông Phạm Minh Huân- nguyên Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH cho rằng việc sửa đổi Luật BHXH phải đặt trong mối tương quan với các chính sách khác có liên quan.

So sánh với pháp luật của một số nước, bà Trần Thị Thúy Lâm cho biết, mức thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu của Việt Nam cũng được xem là khá dài. Bởi vậy, việc sửa đổi theo hướng giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng chế độ hưu trí là cần thiết. Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) theo hướng giảm thời gian đóng từ 20 năm xuống 15 năm là hợp lý. “Việc giảm thời gian đóng BHXH không chỉ tạo cơ hội cho nhiều người được hưởng lương hưu, mà còn khuyến khích NLĐ bảo lưu thời gian đóng và tiếp tục tham gia BHXH để hưởng lương hưu hằng tháng”- bà Lâm nhấn mạnh.

Cùng quan điểm, ông Đinh Dũng Sỹ- Chuyên gia pháp luật nhận định, việc giảm điều kiện thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm là một trong những giá trị lớn nhất về an sinh xã hội mà việc sửa đổi luật lần này mang lại. Điều này cũng chính là để thể chế hóa quan điểm của Đảng tại Nghị quyết số 28-NQ/TW. Theo ông Sỹ, thậm chí có thể nghiên cứu giảm xuống còn 10 năm, nhưng cần phải thay đổi tư duy xây dựng chính sách từ “lương hưu phải bảo đảm mức sống tối thiểu” sang “đóng nhiều hưởng nhiều, đóng ít hưởng ít” và “tham gia BHXH không bao giờ là muộn”.