Phó Giám đốc Trần Đình Liệu phát biểu khai mạc Hội nghị.

Mục tiêu và thách thức

Hội thảo được tổ chức trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn đẩy mạnh cải cách hệ thống an sinh xã hội, đặc biệt là sau khi Luật BHXH năm 2024 chính thức có hiệu lực thi hành (từ ngày 01/7/2025). Đây cũng là hoạt động tiếp nối chương trình hợp tác kỹ thuật giữa BHXH Việt Nam và WB, hướng tới mục tiêu mở rộng diện bao phủ BHXH theo Chiến lược phát triển ngành BHXH đến năm 2030.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu khẳng định, chính sách BHXH là trụ cột trong hệ thống an sinh xã hội quốc gia, việc mở rộng diện bao phủ BHXH có ý nghĩa chiến lược. Theo Quyết định số 38/QĐ-TTg về Chiến lược phát triển ngành BHXH đến năm 2030, mục tiêu đến năm 2030 đạt khoảng: 60% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, trong đó 5% người lao động tham gia BHXH tự nguyện; 45% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).

Tính đến tháng 10/2025, Việt Nam có khoảng 20,39 triệu người tham gia BHXH, tăng 5,32% so với cùng kỳ năm 2024; số người tham gia BHTN đạt 16,31 triệu người. Tuy nhiên, theo Phó Giám đốc Trần Định Liệu, mức tăng này vẫn thấp so với mục tiêu và kỳ vọng đề ra, đặc biệt ở nhóm lao động khu vực phi chính thức - nhóm chiếm tỷ trọng lớn nhưng tỷ lệ tham gia BHXH còn hạn chế.

Phó Giám đốc Trần Đình Liệu cho biết, Hội thảo được tổ chức nhằm ghi nhận những kinh nghiệm, đề xuất và giải pháp mở rộng diện bao phủ BHXH phù hợp với từng nhóm lao động, từng địa phương; đồng thời tiếp tục tham gia ý kiến góp phần hoàn thiện chính sách BHXH theo tinh thần dự thảo Luật BHXH sửa đổi tới đây. Đây cũng là dịp quan trọng để BHXH Việt Nam tiếp tục tăng cường hợp tác quốc tế, đặc biệt là với WB.

Tại Hội thảo, bà Camilla Holmemo, Giám đốc phụ trách lĩnh vực An sinh xã hội và Việc làm khu vực Đông Á - Thái Bình Dương (WB) đánh giá cao việc Việt Nam hoàn tất sửa đổi Luật BHXH năm 2024 và ban hành hai Nghị định hướng dẫn quan trọng. Đây là “một bước tiến mang tính cột mốc” trong việc củng cố, hoàn thiện chính sách BHXH trong hệ thống an sinh xã hội của Việt Nam.

Bà Camilla Holmemo đánh giá cao việc Việt Nam trong việc hoàn tất sửa đổi Luật BHXH năm 2024.

Tuy nhiên, bà Camilla Holmemo cũng chỉ ra hai thách thức lớn mà Việt Nam đang phải đối mặt: Tỷ lệ lao động phi chính thức cao (khoảng 76% lực lượng lao động) nhưng mới chỉ 5% tham gia BHXH tự nguyện; tốc độ già hóa dân số diễn ra nhanh, đòi hỏi hệ thống hưu trí phải mở rộng bao phủ và tăng khả năng bền vững, an toàn của quỹ BHXH.

Đại diện WB nhấn mạnh những cải cách trong Luật BHXH sửa đổi như: Giảm thời gian đóng để hưởng lương hưu; bổ sung chế độ ngắn hạn cho chính sách BHXH tự nguyện; mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc; giảm tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội;… là các bước quan trọng đưa lao động phi chính thức vào hệ thống. Tuy nhiên, để hoàn thành mục tiêu bao phủ 60% lực lượng lao động theo tinh thần Quyết định số 38/QĐ-TTg cần có các giải pháp thiết kế theo nhóm nghề, đặc biệt là nhóm lao động nền tảng và lao động tự doanh.

Các khuyến nghị chính sách và nghiên cứu mới

Tại Hội thảo, nhiều chuyên đề thiết thực đã được các chuyên gia trong nước chia sẻ tới các đại biểu như: Chuyên đề về các sửa đổi, bổ sung mới nhất của hệ thống pháp luật và các văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh việc thực hiện chính sách BHXH  - do ông Trần Hải Nam, Phó Cục trưởng Cục Tiền lương và BHXH, Bộ Nội vụ chia sẻ; chuyên đề về thực hiện BHXH tự nguyện - Kết quả đạt được, thách thức chính và định hướng kế hoạch hành động mở rộng diện bao phủ do ông Nguyễn Hồng Cường - Phó Trưởng ban Quản lý thu và Phát triển người tham gia, BHXH Việt Nam chia sẻ; các chuyên đề về thực tế triển khai chính sách BHXH tại tỉnh Quảng Ninh, do đại diện BHXH tỉnh trình bày;... đã đem lại cái nhìn toàn diện từ chính sách, pháp luật tới thực tiễn triển khai chính sách BHXH.

Ông Trần Hải Nam, Phó Cục trưởng Cục Tiền lương và BHXH, Bộ Nội vụ chia sẻ chuyên đề tại Hội thảo.

Với ý kiến từ phía chuyên gia nước ngoài, bà Nguyễn Thị Nga, Chuyên gia An sinh xã hội, WB đã thông tin tại Hội thảo về các nghiên cứu mới liên quan tới tác động của việc mở rộng diện bao phủ BHXH. Nghiên cứu cho thấy: Việc tinh giản biên chế theo Nghị định số 178/2024/NĐ-CP có tác động nhất định đến quỹ hưu trí nhưng tổng thể vẫn trong khả năng kiểm soát; và việc mở rộng diện bao phủ BHXH có thể đưa kết dư quỹ hưu trí tăng mạnh và đạt khoảng 30% GDP trong 15 năm tới.

Bà Nguyễn Thị Nga, Chuyên gia An sinh xã hội, WB thông tin tại Hội thảo.

Ngoài những đại biểu tham dự trực tiếp, một số chuyên gia quốc tế cũng có các phần chia sẻ trực tuyến tại Hội thảo như: Chuyên đề về cơ chế mô hình “Monotax” - tích hợp thuế và nghĩa vụ đóng BHXH/BHYT dành cho doanh nghiệp siêu nhỏ và hộ kinh doanh mà Brazil đang thực hiện, do ông Mauro Oddo Nogueira, Viện Nghiên cứu Kinh tế Ứng dụng, Brazil trình bày; chuyên đề về kinh nghiệm mở rộng bao phủ BHXH cho lái xe thương mại và đổi mới trong bảo trợ lao động thời vụ của ngành xây dựng tại Ai Cập, do bà Souraya El Assiouty, chuyên gia An sinh xã hội, WB tại Ai Cập chia sẻ.

Sau khi nghe thông tin, chia sẻ từ chuyên gia trong và ngoài nước, các đại biểu cũng đã có phần thảo luận, chia sẻ sôi nổi xoay quanh các chuyên đề, chia sẻ và chủ đề của Hội thảo và đi đến thống nhất đánh giá: Việc mở rộng diện bao phủ BHXH là nhiệm vụ trung tâm trong giai đoạn tới, cần sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương và sự đồng hành của cộng đồng quốc tế.

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Giám đốc Trần Đình Liệu nhấn mạnh, Hội thảo là minh chứng cho sự phối hợp chặt chẽ giữa BHXH Việt Nam với WB nói riêng và các đối tác quốc tế nói chung nhằm hướng tới mục tiêu phát triển bền vững chính sách BHXH và hệ thống an sinh xã hội. Thời gian tới, BHXH Việt Nam cam kết tiếp tục đổi mới phương thức tổ chức chính sách BHXH, đẩy mạnh chuyển đổi số, tăng hiệu quả quản lý quỹ và mở rộng diện bao phủ hiệu quả./.