Tổ chức Kỳ họp bất thường lần thứ nhất nằm trong số 10 sự kiện và hoạt động tiêu biểu của Quốc hội năm 2022. (Ảnh: DUY LINH)

1. Hoàn thiện khung khổ pháp lý để tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội theo hướng phát huy dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp, hiệu quả.

Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết nghị, ban hành Nội quy Kỳ họp sửa đổi (Nghị quyết số 71/2022/QH15) và Quy chế làm việc của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (Nghị quyết số 29/2022/UBTVQH15). Đây là hai văn bản quan trọng ban hành trong năm 2022 nhằm tạo khung khổ pháp lý quan trọng để vận hành hoạt động của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông suốt, hiệu quả hơn.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng ban hành Nghị quyết 21 và 22/2022/NQ-UBTVQH15 về chức năng, nhiệm vụ của Văn phòng Quốc hội, Ban Công tác đại biểu, cùng với Quy chế làm việc mẫu của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội góp phần củng cố vai trò, trách nhiệm của các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ.

2. Tổ chức Kỳ họp bất thường lần thứ nhất thông qua Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội và nhiều vấn đề quan trọng quốc gia.

Việc triệu tập Kỳ họp bất thường lần thứ nhất của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XV được coi là quyết định lịch sử của Quốc hội Việt Nam trong 76 năm qua, khẳng định bản lĩnh, quyết tâm chính trị của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội, khẳng định Quốc hội luôn nỗ lực đổi mới, hành động quyết liệt vì lợi ích nhân dân.

Quang cảnh một phiên thảo luận ở hội trường tại Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Quốc hội khóa XV hồi tháng 1/2022. (Ảnh: DUY LINH)

Kỳ họp bất thường đã xem xét, biểu quyết thông qua 1 Luật, 3 Nghị quyết chuyên đề và Nghị quyết chung của Kỳ họp. Đặc biệt, việc Quốc hội thông qua Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/1/2022 về chính sách tài khóa, tiền tệ với quy mô khoảng 350 nghìn tỷ đồng, tương ứng với hơn 8% GDP để hỗ trợ triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, góp phần đưa tăng trưởng GDP năm 2022 đạt trên 8%, thuộc nhóm các quốc gia có tốc độ tăng trưởng hàng đầu thế giới…

Kỳ họp bất thường đầu tiên của Quốc hội thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong hỗ trợ, cải cách, củng cố niềm tin của người dân, doanh nghiệp và tín nhiệm của quốc gia.

3. Hoạt động ngoại giao nghị viện sôi nổi, thúc đẩy mạnh mẽ tiến trình chủ động, tích cực hội nhập quốc tế; lần đầu tiên thiết lập cơ chế hợp tác Quốc hội ba nước Campuchia-Lào-Việt Nam, song hành với quan hệ trên kênh Đảng và Chính phủ.

Năm 2022, sau khi Việt Nam và nhiều nước trên thế giới dỡ bỏ lệnh cấm nhập cảnh, ngoại giao nghị viện song phương và đa phương của Quốc hội đã diễn ra trực tiếp, sôi nổi với các hoạt động của Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội.

Trọng tâm và nổi bật trong hoạt động đối ngoại song phương là các hoạt động của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thăm chính thức 7 nước, gồm các nước láng giềng, các đối tác quan trọng ở trong khu vực và trên thế giới, tham dự Đại hội đồng AIPA-43. Quốc hội cũng đón 5 đoàn cấp Chủ tịch Quốc hội/Nghị viện các nước láng giềng và các đối tác quan trọng thăm chính thức nước ta.

Đáng chú ý, sự kiện ngoại giao nghị viện tiêu biểu năm 2022 đó là lần đầu tiên Chủ tịch Quốc hội Việt Nam cùng Chủ tịch Quốc hội Campuchia và Chủ tịch Quốc hội Lào ký Tuyên bố chung thiết lập cơ chế Hội nghị cấp cao Quốc hội ba nước Campuchia-Lào-Việt Nam (CLV) và thông qua Quy trình thủ tục của Hội nghị, trao đổi về các biện pháp thúc đẩy hợp tác và phối hợp cùng nhau giám sát việc thực hiện các chương trình hợp tác của Chính phủ 3 nước đi vào chiều sâu, ngày càng hiệu quả, thiết thực và bền vững.

4. Công tác dân nguyện trở thành chương trình nghị sự hàng tháng của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ngày càng đáp ứng yêu cầu và nguyện vọng của cử tri, nhân dân.

Thời gian qua, công tác dân nguyện đã được chú trọng đổi mới, ngày càng đi vào nền nếp, phát huy hiệu quả, được đại biểu Quốc hội, cử tri và nhân dân cả nước đánh giá cao. Thay vì báo cáo công tác dân nguyện tại kỳ họp Quốc hội cuối năm như trước đây, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Ban Dân nguyện tổng hợp, định kỳ báo cáo kết quả thực hiện công tác dân nguyện của các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội tại các phiên họp hằng tháng của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Trên cơ sở báo cáo và thảo luận, xem xét báo cáo công tác dân nguyện, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thường xuyên nắm tình hình, giám sát và chỉ đạo, kiến nghị giải quyết kịp thời những vấn đề nóng, có tính thời sự và các vụ việc cụ thể; qua đó, nhiều kiến nghị của cử tri và nhân dân, một số vụ việc phức tạp, kéo dài đã được các cơ quan giải quyết dứt điểm, tạo sự chuyển biến rõ rệt từ nhận thức đến hành động của các cấp, các ngành, bước đầu đáp ứng được mong mỏi, nguyện vọng của cử tri và nhân dân.

5. Khởi dựng các diễn đàn thường niên về kinh tế-xã hội và văn hóa.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo các cơ quan hữu quan xây dựng, củng cố cơ sở khoa học để triển khai nhiệm vụ trung tâm về phát triển kinh tế-xã hội, phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần theo yêu cầu của Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII.

Diễn đàn Kinh tế-Xã hội Việt Nam năm 2022 “Củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, thúc đẩy phục hồi và phát triển bền vững” cung cấp các luận cứ cho Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ xác định kiên trì giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô trong mọi tình huống, nhấn mạnh việc thực hiện các mục tiêu dài hạn trong cơ cấu lại nền kinh tế.

Quang cảnh Hội thảo Văn hóa năm 2022 tại Trung tâm Văn hóa Kinh Bắc, tỉnh Bắc Ninh. (Ảnh: DUY LINH)

Hội thảo Văn hóa năm 2022 “Thể chế, chính sách và nguồn lực cho phát triển văn hóa” là lần đầu tiên Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo các cơ quan liên quan triển khai thực hiện, đặt ra yêu cầu, mục tiêu phải chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam theo Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII và phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc tháng 11/2021.

6. Lần đầu tiên ban hành Bộ nhận diện Quốc hội Việt Nam và Bộ nhận diện Truyền hình Quốc hội Việt Nam.

Việc xây dựng Bộ Nhận diện Quốc hội Việt Nam có ý nghĩa quan trọng trong việc tăng cường sự hiện diện của Quốc hội với cử tri và nhân dân, góp phần nâng cao vị thế, hình ảnh, vai trò của Quốc hội trong hệ thống chính trị và hợp tác Nghị viện các nước trên thế giới.

Đây cũng là lần đầu tiên Quốc hội Việt Nam có hình ảnh, biểu trưng chính thức dùng chung cho tất cả các hoạt động, sự kiện liên quan đến Quốc hội. Cùng với đó, Truyền hình Quốc hội Việt Nam cũng ra mắt Bộ nhận diện mới và xác lập vị trí Kênh 7 trên các nền tảng truyền dẫn, phát sóng 24/7, góp phần tăng cường tính kết nối, tương tác với cử tri và khán giả truyền hình cả nước.

7. Thông qua chủ trương đầu tư 6 dự án giao thông quan trọng quốc gia với tổng mức đầu tư gần 360 nghìn tỷ đồng.

Trong năm 2022, Quốc hội đã ban hành các Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư 6 dự án giao thông quan trọng quốc gia với tổng mức đầu tư gần 360 nghìn tỷ đồng gồm: Dự án đường bộ cao tốc bắc-nam phía Đông giai đoạn 2021-2025, dự án đường cao tốc Khánh Hòa-Buôn Ma Thuột, dự án đường cao tốc Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng, dự án cao tốc Biên Hòa-Vũng Tàu, dự án đường Vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội, dự án đường vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh.

8. Dự án Luật Đất đai (sửa đổi) chính thức được xem xét, thảo luận trong chương trình xây dựng pháp luật của Quốc hội; Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết lấy ý kiến nhân dân về dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Để chuẩn bị, xây dựng dự thảo đầu tiên của dự án Luật Đất đai (sửa đổi) - nhiệm vụ lập pháp trọng tâm của Quốc hội Khóa XV, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ động vào cuộc từ sớm, từ xa trong quán triệt các chủ trương của Đảng về đổi mới chính sách đất đai, kế thừa các quy định đã được thực tiễn kiểm nghiệm là đúng đắn để tiếp thu, xây dựng dự thảo, trình Quốc hội thảo luận lần đầu tiên tại Kỳ họp thứ 4.

Đại biểu Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, ngày 14/11/2022. (Ảnh: DUY LINH)

Nhằm phát huy dân chủ, khai thác tối đa trí tuệ của cử tri, nhân dân cả nước đối với hoàn thiện dự thảo Luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết nghị lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) tại Phiên họp thứ 18. Việc lấy ý kiến sẽ được tiến hành từ ngày 3/1 đến hết ngày 15/3/2023.

9. Đổi mới hoạt động giám sát ngày càng thiết thực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu và nguyện vọng của cử tri, nhân dân.

Năm 2022, thể chế giám sát của Quốc hội không ngừng được hoàn thiện, cách thức tổ chức thực hiện ngày càng được cải tiến, đáp ứng được yêu cầu, nguyện vọng của cử tri, nhân dân. Về thể chế giám sát, đã ban hành Đề án về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội; Đảng đoàn Quốc hội ban hành Kết luận số 843-KL/ĐĐQH15 về tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả giám sát để các cơ quan triển khai không chỉ trong năm 2022 mà còn các năm tiếp theo của nhiệm kỳ khóa XV.

Việc tổ chức giám sát được thực hiện bài bản, có sự đổi mới theo hướng thiết thực, hiệu quả hơn. Các Tổ công tác giám sát xuống làm việc với các cơ quan chịu sự giám sát trước khi Đoàn giám sát làm việc nhằm thu thập thông tin, củng cố số liệu, thực trạng nội dung giám sát.

10. Ủy ban Thường vụ Quốc hội tăng cường kết nối, hướng dẫn và giám sát hoạt động Hội đồng nhân dân các cấp.

Trên cơ sở quy định của Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ chức Quốc hội và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết hoạt động của HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tại 3 miền bắc - trung - nam.

Hội nghị có ý nghĩa quan trọng, góp phần tổng kết, đánh giá những thuận lợi, ưu điểm, kết quả nổi bật, những kinh nghiệm quý trong các lĩnh vực hoạt động của Hội đồng nhân dân; khẳng định tính chủ động trong việc xây dựng Nghị quyết hằng năm và cho cả nhiệm kỳ, Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp các tỉnh, thành phố và công tác bảo đảm sự lãnh đạo của cấp ủy đối với hoạt động của Hội đồng nhân dân.