Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc kết luận Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết 5 năm hoạt động của Tổ công tác của Thủ tướng. Ảnh VGP/Quang Hiếu

Nhiều kết quả nổi bật

Báo cáo tóm tắt một số nét về kết quả 05 năm của Tổ công tác, Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng, Tổ trưởng Tổ công tác cho biết, kết thúc nhiệm kỳ Chính phủ khóa trước (2011-2016), tình hình thực hiện các nhiệm vụ, công việc được Chính phủ, Thủ tướng giao còn nhiều hạn chế. Tỷ lệ quá hạn thực hiện nhiệm vụ cao, trong đó có nhiều nhiệm vụ, chỉ đạo quan trọng liên quan đến thể chế, an sinh xã hội, thúc đẩy tăng trưởng chậm được triển khai; nhiều khó khăn, vướng mắc không được tháo gỡ kịp thời; kỷ luật, kỷ cương hành chính chưa nghiêm đã ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân và doanh nghiệp.

Điều này đặt ra yêu cầu phải tăng cường hiệu quả công tác đôn đốc, kiểm tra thực hiện nhiệm vụ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao theo hướng thực chất, quyết liệt hơn, phải đổi mới về phương pháp, bảo đảm tất cả các nhiệm vụ giao phải được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc, hướng tới chấm dứt tình trạng “bắn chỉ thiên” như ý kiến Thủ tướng đã nêu.

Tại Phiên họp Chính phủ đầu tiên của nhiệm kỳ (ngày 1/8/2016), Thủ tướng Chính phủ đã công bố, sau đó đã ban hành Quyết định 1642/QĐ-TTg ngày 19/8/2016 thành lập Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ, kết luận, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ (gọi tắt là Tổ công tác). Đây là sáng kiến của Thủ tướng, là một mô hình thiết chế thuộc thẩm quyền quyết định của Thủ tướng, lần đầu tiên được thành lập.
Tổng cộng đã có hơn 300 nhiệm vụ cụ thể được Tổ công tác báo cáo kiên nghị với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để giao các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện.

Trong 5 năm qua, mỗi tháng Tổ công tác tổ chức từ 2-3 buổi làm việc với các bộ, cơ quan, địa phương. Đến nay đã tiến hành 104 cuộc kiểm tra với hàng trăm lượt làm việc với 80 bộ, cơ quan, địa phương, tổ chức 16 buổi làm việc với các Hiệp hội để lắng nghe phản hồi chính sách, những khó khăn, vướng mắc đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh. Mỗi năm, hoạt động của Tổ công tác đều có những thông điệp cụ thể, có trọng tâm, trọng điểm.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP nêu rõ, kết quả thực hiện nhiệm vụ giao, các đề án trong Chương trình công tác được cải thiện rất tích cực. Tỷ lệ nhiệm vụ quá hạn đến cuối năm 2020 chỉ còn 1,8%, giảm 23,4% so với thời điểm thành lập Tổ công tác. Tỷ lệ đề án chưa trình đến hết tháng 2/2021 chỉ còn 0,5%, bằng 1/4 so với cuối nhiệm kỳ trước (2,26%).

Số văn bản quy định chi tiết chậm ban hành giảm thấp nhất từ ừước đến nay. Đến 13/03/2021, chỉ còn 14 văn bản, so với 58 văn bản nợ vào cuối nhiệm kỳ Quốc hội khóa XII và 39 văn bản nợ vào cuối nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII.

Tổ công tác đã kịp thời đề xuất với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, yêu cầu các bộ, cơ quan phải rà soát, sửa đổi, bãi bỏ nhiều quy định tại 87 văn bản quy phạm pháp luật về kiểm tra chuyên ngành, điều kiện kinh doanh không cần thiết, bất hợp lý, gây cản trở, khó khăn cho hoạt động đầu tư, kinh doanh.

Ảnh VGP/Quang Hiếu

Nhiều vấn đề được dư luận quan tâm, bức xúc, khó khăn trong sản xuất, kinh doanh của người dân, doanh nghiệp chậm được xử lý, giải quyết đã được Tổ công tác phát hiện, kiến nghị với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và đôn đốc giải quyết kịp thời (như xử lý hơn 24.000 container phế liệu nhập khẩu tồn đọng; tiêu hủy các lô hàng hải sản tồn kho cho người dân và doanh nghiệp 4 tỉnh miền Trung bị ảnh hưởng bởi sự cố môi trường biển; chống gian lận xuất xứ hàng hóa; vấn đề cấp phép nạo vét, khơi thông luồng lạch có tận thu; việc một mặt hàng có 2- 3 bộ hay đơn vị thuộc bộ quản lý, cá biệt nhất là sản xuất sô-cô-la cần 13 giấy phép chuyên ngành...).

Cải cách thủ tục hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử được thúc đẩy mạnh mẽ. Việc đưa vào vận hành 4 hệ thống thông tin nền tảng của Chính phủ điện tử đã mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, doanh nghiệp; giúp cắt giảm 16.200 tỷ đồng/năm chi phí xã hội (theo cách tính của OECD).

Về bài học kinh nghiệm, Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP nhấn mạnh, đó là làm việc quyết liệt, công tâm, trách nhiệm, không né tránh, ngại va chạm; tất cả vì công việc và đúng chức trách, nhiệm vụ được giao. Báo cáo thẳng thắn, khách quan, có minh chứng cụ thể; tham mưu, kiến nghị hiệu quả, đúng pháp luật, nhất là khi đề xuất tháo gỡ, vướng mắc về cơ chế, chính sách hay sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật. Sự sát cánh, đồng hành, tham gia tích cực và đưa tin kịp thời của các cơ quan báo chí đã giúp tạo sức ép, tăng tính công khai, minh bạch và đề cao trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị được kiểm tra trong thực thi các cam kết, là một trong những nhân tố quan trọng nâng cao hiệu quả hoạt động của Tổ công tác.

Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP, học tập sáng kiến của Thủ tướng và kinh nghiệm hoạt động của Tổ công tác, 22 bộ, 63/63 địa phương đều đã thành lập Tổ công tác để theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao cũng như nhiêm vụ được lãnh đạo bộ, địa phương giao. “Thực tiễn hoạt động và kết quả đạt được thời gian qua khẳng định và minh chứng rõ nét cho thấy công tác đôn đốc, kiểm tra thực hiện nhiệm vụ giao là một chức năng, công cụ hữu hiệu phục vụ chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ”, Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP nói.

Truyền 'lửa' cải cách của Thủ tướng tới các bộ, ngành, địa phương

Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, Bộ Y tế đánh giá cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Tổ công tác của Thủ tướng. Với tinh thần Chính phủ kiến tạo, đổi mới, phát triển của Thủ tướng đã được truyền đạt qua sự quyết tâm và truyền lửa của Tổ công tác. Tổ công tác đã phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành địa phương để thực hiện những chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ trong xây dựng Chính phủ kiến tạo phát triển.

Thủ tướng chủ trì Hội nghị trực tuyến tổng kết 5 năm Tổ công tác. Ảnh VGP/Quang Hiếu

Trong lĩnh vực Y tế có rất nhiều thủ tục hành chính (TTHC), điều kiện kinh doanh gây khó khăn cho doanh nghiệp, gây cả khó khăn cho cơ quan quản lý. Trên tinh thần làm việc không ngại va chạm của Tổ công tác cùng Bộ Y tế, Bộ đã xây dựng Nghị định 15/2018/NĐ-CP rất tiên tiến, thay đổi căn bản trong cách thức quản lý an toàn thực phẩm, chuyển từ quản lý tiền kiểm sang quản lý hậu kiểm; nâng cao trách nhiệm, vai trò của cơ sở sản xuất kinh doanh... Trong bối cảnh dịch COVID-19, Tổ trưởng Tổ công tác đã truyền đạt chỉ đạo của Thủ tướng là các Bộ, ngành phải cắt giảm điều kiện kinh doanh, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thực hiện mục tiêu kép của Chính phủ, vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế.

Kết quả, ngày 31/12/2020, Bộ Y tế đã ban thành Thông tư 29/2020/TT-BYT, đây là thông tư có rất nhiều "kỷ lục" bởi Bộ Y tế đã phải rà soát 547 văn bản quy phạm pháp luật, văn bản quy định có liên quan của ngành y tế về sức khỏe; lắng nghe, tiếp thu 200 ý kiến về sản xuất kinh doanh dược phẩm. Khi ban hành thông tư này đã sửa đổi 11 thông tư và bãi bỏ 28 thông tư, cởi trói cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhập khẩu dược phẩm để bảo đảm dược phẩm cung cấp cho thị trường Việt Nam.

Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Hải quan Mai Xuân Thành nêu ý kiến, Tổ công tác đã góp phần tạo đột phá, chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương hành chính, tạo lan tỏa mạnh mẽ trong hệ thống hành chính nhà nước. Với ngành Hải quan, cùng với sự đôn đốc của Tổ công tác, Tổng cục đã đạt được một số kết quả trong quá trình xây dựng Cổng thông tin một cửa quốc gia, triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN; tích hợp dịch vụ công trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công quốc gia..., đến nay mức độ hài lòng với người dân với các TTHC điện tử ngày càng cao.

Về cải cách TTHC, cắt giảm điều kiện kinh doanh, qua các cuộc làm việc của Tổ công tác với Bộ Tài chính, Bộ Tài chính đã cắt giảm, đơn giản hóa 19/29 điều kiện kinh doanh trong lĩnh vực hải quan; cắt giảm 22/52 thành phần hồ sơ; đã thực hiện bãi bỏ hoàn toàn thủ tục xác nhận tờ khai một cấp đối với phương tiện giao thông vận tải nhập khẩu vì mục đích thương mại.

Tổ công tác có vai trò lớn và tạo ra thay đổi trong hoạt động kiểm tra chuyên ngành, tháo gỡ nhiều cho doanh nghiệp về thủ tục chồng chéo. Đã có 21 cuộc làm việc của Tổ công tác với Bộ, ngành về lĩnh vực này, tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị quyết hàng năm giao cho Tổng cục Hải quan làm đầu mối trong cải cách, đổi mới mô hình kiểm tra chuyên ngành.

Ông Mai Xuân Thành nhận định, Tổ công tác đã không ngại va chạm với các Bộ, ngành, trực tiếp, sát sao trong các công việc. Tổ công tác cũng kịp thời nắm bắt, tham mưu để tháo gỡ các vụ việc tồn đọng, vướng mắc trong nhiều năm.

Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Vũ Tiến Lộc cho rằng trong nhiệm kỳ Chính phủ này có rất nhiều "đặc sản", trong đó, Tổ công tác của Thủ tướng chính đã giải quyết điểm nghẽn của quá trình cải cách là thực thi quyết định của Thủ tướng.

Ông Vũ Tiến Lộc cho rằng, việc thành lập Tổ công tác của Thủ tướng là điều hợp lý, dẫn chứng bằng con số nhức nhối ở đầu nhiệm kỳ có 25% nhiệm vụ Thủ tướng giao cho Bộ, ngành, địa phương quá hạn; Tổ công tác có nhiệm vụ giúp Thủ tướng khắc phục điểm nghẽn này. 

"Sau 5 năm hoạt động, số nhiệm vụ chưa thực hiện chỉ còn 1,8%, đây là con số biết nói", ông Lộc nhấn mạnh.

Chủ tịch VCCI cũng nêu trong nhiệm kỳ Chính phủ này có 3 đợt sóng cải cách và đều có dấu ấn của Tổ công tác: Đầu tiên là thực hiện Luật Đầu tư và và Luật Doanh nghiệp mới đã xóa bỏ hàng nghìn giấy phép con; thứ hai là cắt giảm gần 50% các điều kiện kinh doanh và thủ tục kiểm tra chuyên ngành; thứ 3 là năm 2020, Chính phủ ban hành Nghị quyết 68/NQ-CP với mục tiêu cắt giảm, đơn giản hóa ít nhất 20% số quy định và cắt giảm ít nhất 20% chi phí tuân thủ quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh.

Trong nhiệm kỳ này không chỉ cải cách hành chính mà xây dựng Chính phủ điện tử cũng được thúc đẩy mạnh mẽ, trong đó, Tổ công tác đóng vai trò tích cực.

Quyết liệt, không để nợ đọng nhiệm vụ

Phát biểu kết luận Hội nghị, nhắc lại lý do thành lập Tổ công tác, Thủ tướng chia sẻ, từ đầu nhiệm kỳ, chúng ta thấy nhiều vấn đề đặt ra như: Kỷ luật, kỷ cương hành chính, đặc biệt là chậm xử lý công việc cho người dân, doanh nghiệp. Nhiều cơ chế chính sách chậm đi vào cuộc sống, nhiều tầng, nấc trung gian gây cản trở sự phát triển. Cho nên, niềm tin của người dân, của doanh nghiệp bị ảnh hưởng, ách tắc này phải được tháo gỡ, phải chỉ rõ địa chỉ của cơ quan, đơn vị, cá nhân chịu trách nhiệm xử lý. Khắc phục tình trạng này, với tinh thần thắt chặt kỷ cương phép nước, Thủ tướng đã quyết định thành lập Tổ công tác cùng với những biện pháp khác để giải quyết ách tắc, để cởi trói cho sản xuất, không để các cơ quan chậm trễ, không bỏ quên, bỏ sót việc, làm cản trở sự phát triển. Trong đó, có một việc rất khó là cắt bỏ thủ tục bởi việc này liên quan đến cắt bỏ quyền lợi, lợi ích cá nhân, cục bộ. Vì vậy, tại các phiên họp Chính phủ thường kỳ hằng tháng, Chính phủ đều nghe Tổ công tác báo cáo kết quả hoạt động để xem xét, quyết định xử lý các vấn đề đặt ra như sửa các văn bản, cắt bỏ các thủ tục…

Thủ tướng ghi nhận, đánh giá cao kết quả của Tổ công tác, trong 5 năm qua, đã tiến hành 104 cuộc kiểm tra với 22 bộ, cơ quan ngang bộ, 2 cơ quan trực thuộc Chính phủ, 44 địa phương, 12 tập đoàn, tổng công ty Nhà nước. “Nhìn chung, Tổ công tác hoàn thành khá toàn diện cả 6 nhiệm vụ được giao trong Quyết định 1642 và 1289”, với tinh thần quyết liệt, không ngại va chạm.

Ảnh VGP/Quang Hiếu

Việc thực hiện nhiệm vụ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao chuyển biến rất tích cực, đặc biệt tình trạng nợ đọng nhiệm vụ được chấn chỉnh. Đến nay, số nhiệm vụ quá hạn chỉ chiếm 1,8%, giảm gần 25% so với thời điểm Tổ công tác thành lập. Cả nhiệm kỳ Chính phủ, số đề án chưa trình chỉ chiếm 0,5%, chỉ bằng 1/4 so với cuối nhiệm kỳ trước. Thủ tướng nhắc lại, tháp tùng Thủ tướng đi công tác, làm việc với các bộ, địa phương, thì trong nội dung đầu tiên khi phát biểu tại cuộc họp, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ (VPCP) đều nêu “nhiệm vụ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao anh đã được làm được đến đâu, còn những tồn tại nào”.

Hoạt động của Tổ công tác đã được Hội nghị Trung ương 6 khóa XII đánh giá: “Việc thành lập Tổ công tác của Thủ tướng là cần thiết, Tổ hoạt động quyết liệt, không ngại va chạm đem lại hiệu quả tích cực. Đây là điểm sáng nhất cần phải đánh giá rõ và nhấn mạnh hơn…”.

Chính công tác kiểm tra đã góp phần ngày càng hoàn thiện thể chế, chính sách, khắc phục một phần quan trọng tình trạng “tham nhũng chính sách”, tư tưởng “cài cắm”, tạo rào cản, giấy phép con gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.

Tình trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết được khắc phục. Đến 13/3/2021, chỉ còn nợ đọng 14 văn bản của năm 2020 (trong khi đó, cuối nhiệm kỳ Quốc hội khóa XII, Chính phủ nợ 58 văn bản; cuối nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII, Chính phủ nợ 39 văn bản).

 “Chốt” lại phần đánh giá, Thủ tướng tặng Tổ công tác “8 chữ” là “Quyết liệt, Kịp thời, Hiệu quả, Thực chất”.

Tuy nhiên, Thủ tướng lưu ý, Tổ công tác tại nhiều bộ, cơ quan, địa phương chỉ dừng lại ở mức độ kiểm tra theo đầu việc, kiểm đếm công việc, theo dõi tiến độ mà chưa kiểm tra, đánh giá chất lượng, kết quả thực hiện theo yêu cầu đề ra. Điều này dẫn đến tình trạng nhiều trường hợp vẫn còn hình thức, chưa thực chất, đối phó.

Thủ tướng nêu rõ, cần tăng cường phương thức lãnh đạo, có chủ trương đúng, việc tổ chức thực hiện là quan trọng nhưng nếu thiếu kiểm tra, đôn đốc thì kết quả chưa tốt. Bác Hồ từng nói: “Không có kiểm tra, giám sát thì coi như không có lãnh đạo”. Do đó, kiểm tra, đôn đốc là nhiệm vụ rất quan trọng, cần được phát huy hiệu quả hơn nữa trong thời gian tới của mọi cấp, mọi ngành. “Chủ trương 1, biện pháp 10 thì kiểm tra, đôn đốc 20 thì mới thành công”.

Thành quả của chúng ta chỉ là bước đầu quan trọng, chứ không phải say mê với thành tích mà chưa thấy những bất cập, tồn tại của đất nước, của xã hội, kể cả Tổ công tác, Thủ tướng lấy ví dụ vẫn còn tình trạng trì trệ trong công việc, sự lạc hậu của một số thể chế chính sách.

Thủ tướng đề nghị các bộ, các cơ quan, địa phương không được chủ quan, không được sớm bằng lòng với kết quả đạt được, phải tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao với tinh thần quyết liệt, không để nợ đọng nhiệm vụ.

Bộ trưởng, Thủ trưởng các cơ quan ngang bộ tiếp tục đề cao vai trò, trách nhiệm, có giải pháp giải quyết dứt điểm tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản pháp luật để không nợ đọng. Không để tình trạng chồng chéo, vướng mắc trong thể chế hiện hành, không để ban hành sai những thể chế kìm hãm sự phát triển.

Tất cả các bộ, cơ quan, địa phương trên cả nước có những giải pháp cụ thể thúc đẩy và nâng cao hoạt động của Tổ công tác của Bộ, cơ quan, địa phương trong đôn đốc, kiểm tra thực hiện nhiệm vụ, tiếp tục đổi mới phương thức.