Toàn cảnh phiên họp

Các ĐBQH đồng tình với sự cần thiết của Đề án

Nước ta có 53 dân tộc thiểu số với hơn 14 triệu người, gần 3 triệu hộ, cư trú thành cộng đồng ở 51 tỉnh, thành phố, 548 huyện, 5.266 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 382 xã biên giới, chủ yếu ở vùng Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ và Tây Duyên hải miền Trung, chiếm 3/4 diện tích cả nước. Đây là vùng trọng yếu về quốc phòng, an ninh, đối ngoại; nơi có nhiều tài nguyên khoáng sản, có hệ sinh thái động, thực vật phong phú đa dạng; có trên 14 triệu ha rừng, là đầu nguồn nước cung cấp cho khu vực đồng bằng.

Trong những năm qua, nhờ có sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước, đời sống của đồng bào các dân tộc đã được nâng lên rõ rệt, nhưng hiện nay vẫn là nơi khó khăn nhất, chất lượng nguồn nhân lực thấp nhất, kinh tế - xã hội  phát triển chậm nhất, tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản thấp nhất, tỷ lệ hộ nghèo cao nhất.

Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn được kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao chất lượng cán bộ, công chức, viên chức, người lao động là người dân tộc thiểu số; xóa bỏ phong tục tập quán lạc hậu đi đôi với giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc; xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và an ninh biên giới quốc gia; củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc, nâng cao niềm tin của đồng bào các dân tộc đối với Đảng, Nhà nước.

Thảo luận toàn thể tại Hội trường, các đại biểu Quốc hội đều bày tỏ cơ bản đồng tình với sự cần thiết xây dựng Đề án; và cho rằng Đề án đã được chuẩn bị bài bản, công phu, nghiêm túc; việc xây dựng Đề án sẽ tạo sinh kế, tăng thu nhập cho người dân, giảm nghèo nhanh, bền vững; giải quyết căn cơ một số yêu cầu bức thiết về đời sống của đồng bào các dân tộc. Góp phần tăng cường quốc phòng, an ninh, đối ngoại; xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh; thu hẹp dần khoảng cách với vùng phát triển; xây dựng vững chắc khối đại đoàn kết toàn dân tộc; tạo chuyển biến lớn trong đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn.

Theo các đại biểu, việc thông qua đề án nhằm thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, thể chế hóa quy định tại Điều 5 Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 2013: Các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển. Nhà nước thực hiện chính sách phát triển toàn diện và tạo điều kiện để các dân tộc thiểu số phát huy nội lực, cùng phát triển với đất nước.

Ngoài ra, các đại biểu cũng đề nghị đưa vào Đề án chính sách để thu hút các bác sĩ về công tác tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nhất là các bác sĩ là người dân tộc thiểu số; lồng ghép cụ thể vấn đề bình đẳng giới; rà soát lại các chỉ tiêu cho phù hợp; xác định rõ phạm vi, địa bàn của Đề án theo hướng tập trung vào “vùng đặc biệt khó khăn” của vùng để ưu tiên nguồn lực đầu tư, khắc phục tình trạng dàn trải, cào bằng, thiếu trọng tâm, trọng điểm như hiện nay.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng phát biểu kết luận phiên họp

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng chỉ ra những mặt trái của nền kinh tế thị trường đang có xu hướng làm mai một bản sắc văn hóa truyền thống của các dân tộc miền núi và dân tộc thiểu số, đặc biệt là về trang phục và tiếng nói. Do vậy, Nhà nước cần khẩn trương đưa ra các biện pháp, hoạt động để ngăn chặn tình trạng này, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số.

Kết hợp hiệu quả giữa đầu tư ngân sách gắn với việc huy động các nguồn lực xã hội

Về giải pháp đề  phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn, các đại biểu Quốc hội đề nghị đồng bộ hóa, tập trung các chính sách, nguồn lực phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số vào một đầu mối; kết hợp hiệu quả giữa đầu tư ngân sách gắn với việc huy động các nguồn lực xã hội để thực hiện đề án; hợp lý hóa các chính sách hỗ trợ; đẩy mạnh công tác đào tạo nghề, đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu (đường giao thông, điện, thông tin, trường học, trạm y tế, nhà sinh hoạt cộng đồng) và nguồn vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội, phát triển các mô hình sản xuất gắn với lợi thế, đặc thù của địa phương, hỗ trợ kết nối thị trường... để đồng bào phát huy tinh thần tự lực, tự cường, chủ động sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm, chủ động vươn lên thoát nghèo và làm giầu chính đáng trên mảnh đất quê hương...

Phát biểu kết thúc phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng nhấn mạnh, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm, chăm lo cho đời sống của đồng bào miền núi, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn; dưới sự lãnh đạo của Đảng nhiều chính sách dân tộc đã đi vào cuộc sống và đạt được những thành tựu quan trọng. Khẳng định ý nghĩa chính trị, tầm quan trọng và tính cấp thiết về việc xây dựng và triển khai Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị, nội dung Đề án cần quan tâm phát triển lâm nghiệp, nhà ở, đất ở… đảm bảo người nhân sống được từ rừng; đào tạo cán bộ dân tộc thiểu số; lồng ghép nội dung bình đẳng giới; đặc biệt quan tâm đến những dân tộc còn ít người; coi trọng công tác tuyên truyền, khích lệ đồng bào tự lực vươn lên, không cam chịu đói nghèo; duy trì và phát huy bản sắc dân tộc; phát huy kinh tế du lịch địa phương./.