Quang cảnh phiên họp. Ảnh quochoi.vn

Khai thác tiềm năng, lợi thế của các địa phương vùng dân tộc thiểu số, miền núi

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến cho biết, Dự thảo Đề án gồm 6 phần, với các nội dung: sự cần thiết và căn cứ xây dựng Đề án; thực trạng KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS& MN); quan điểm, mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp đầu tư phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS& MN; đánh giá tác động của Đề án; tổ chức thực hiện; kết luận và kiến nghị.

Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến, việc đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là đầu tư cho phát triển bền vững gắn liền với xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số; thu hẹp dần khoảng cách về mức sống so với vùng phát triển; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc; nâng cao mặt bằng dân trí và chất lượng nguồn nhân lực, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, nhằm đạt được mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau”. Phát huy tiềm năng, lợi thế của các địa phương trong vùng; bố trí đầy đủ, kịp thời nguồn vốn thực hiện các chính sách. Trong đó, nguồn lực nhà nước là chủ yếu, quan trọng và có ý nghĩa quyết định, tạo điều kiện thuận lợi để huy động các nguồn lực khác. Phát triển KT-XH đi đôi với xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh, củng cố khối đại đoàn kết các dân tộc; tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc chủ quyền, biên giới quốc gia. Đầu tư phát triển KT-XH đi đôi với bảo vệ môi trường sinh thái, nguồn nước, đa dạng sinh học; đặc biệt là bảo vệ và phát triển rừng. Đầu tư phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, có trọng tâm, trọng điểm; là trách nhiệm của các cấp, các ngành và người dân.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến trình bày Đề án. Ảnh quochoi.vn

Mục tiêu Đề án nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế của các địa phương trong vùng, đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội; giảm nghèo nhanh, bền vững; thu hẹp dần khoảng cách về mức sống so với vùng phát triển; giảm dần địa bàn đặc biệt khó khăn; quy hoạch, sắp xếp ổn định dân cư, xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng KT-XH đồng bộ, liên vùng, kết nối với các vùng phát triển; cải thiện rõ rệt đời sống của nhân dân; phát triển toàn diện giáo dục, đào tạo, y tế, văn hóa; nâng cao chất lượng cán bộ, công chức, viên chức, người lao động là người dân tộc thiểu số; xóa bỏ phong tục tập quán lạc hậu đi đôi với giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc; xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và an ninh biên giới quốc gia; củng cố tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc, nâng cao niềm tin của đồng bào các dân tộc đối với Đảng và Nhà nước.

Đề án sẽ thực hiện ở địa bàn các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, các xã, thôn có điều kiện KT-XH đặc biệt khó khăn (không bao gồm xã thuộc vùng bãi ngang ven biển và hải đảo) giai đoạn 2021 - 2030.

Đề án là sự quan tâm đặc biệt của cả hệ thống chính trị đối với vùng dân tộc thiểu số và miền núi

Trình bày Báo cáo thẩm tra Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Hà Ngọc Chiến cho biết, Hội đồng Dân tộc tán thành với sự cần thiết xây dựng Đề án như lý do cơ quan soạn thảo đã nêu và cho rằng, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) giữ vị trí chiến lược và tầm quan trọng đặc biệt về chính trị, KT-XH, an ninh, quốc phòng, đối ngoại và bảo vệ môi trường sinh thái.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Hà Ngọc Chiến trình bày Báo cáo thẩm tra Đề án. Ảnh quochoi.vn

Chủ tịch Hội đồng dân tộc Hà Ngọc Chiến nhấn mạnh, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 74/2018/QH14, giao cho Chính phủ xây dựng Đề án tổng thể đầu tư phát triển KT-XH vùng DTTS&MN, vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn, trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ 8 để thực hiện từ năm 2021, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ và cả hệ thống chính trị đối với công cuộc xây dựng, phát triển vùng DTTS&MN; thể chế hóa quy định tại Điều 5 Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 2013: Các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển. Nhà nước thực hiện chính sách phát triển toàn diện và tạo điều kiện để các dân tộc thiểu số phát huy nội lực, cùng phát triển với đất nước. Đây cũng là nội dung được Việt Nam cam kết trước cộng đồng quốc tế: “Không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Về giải pháp chủ yếu phát triển KT-XH vùng DTTS&MN, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến bày tỏ đồng thuận cho rằng, Đề án đưa ra 11 nhóm giải pháp, trong đó đề xuất 8 dự án thành phần, gồm nhiều tiểu Dự án của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng DTTS&MN đã cơ bản bao phủ toàn diện các lĩnh vực đời sống xã hội. Hội đồng Dân tộc đề nghị ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, xác định các dự án trọng tâm, trọng điểm để tập trung nguồn lực đầu tư.

Hội đồng Dân tộc cũng đề nghị đưa các vấn đề về giới, nguyên tắc lồng ghép giới xuyên suốt trong quá trình tổ chức thực hiện Đề án; cần đưa ra các chỉ tiêu cụ thể về thu hẹp khoảng cách bất bình đẳng giới ở vùng DTTS&MN. Đưa nội dung suy dinh dưỡng trẻ em thể thấp còi và nhẹ cân trở thành một nội dung chính sách cần được ưu tiên trong Đề án và phân bổ ngân sách thực hiện trong giai đoạn 2021-2025 và những năm tiếp theo.

Bên cạnh đó, thẩm tra của Hội đồng Dân tộc cũng đề nghị Chính phủ cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, đánh giá kỹ hơn về những yếu tố, nội dung phù hợp, đang phát huy hiệu quả tốt của các chính sách để tiếp tục duy trì và phát huy. Đồng thời chỉ ra những hạn chế, yếu kém, bất hợp lý, khó khăn trong tổ chức thực hiện của các chính sách cụ thể để điều chỉnh, thay thế cho phù hợp.

Khẩn trương xây dựng, hoàn thiện trong nửa đầu năm 2020 trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành bộ tiêu chí phân định vùng dân tộc thiểu số, miền núi thật sự bao quát đầy đủ những yếu tố đặc thù của các vùng, miền, bảo đảm khách quan, khoa học dễ thực hiện./.