Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn.

PV: Với vai trò là cơ quan tổ chức thực hiện chính sách BHYT, Phó Tổng Giám đốc có đánh giá như thế nào về việc thực hiện chính sách này trong thời gian vừa qua?

Phó Tổng Giám đốc Phạm Lương Sơn: Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, nhằm huy động nguồn lực tài chính của xã hội, cùng với Nhà nước chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân, chính sách BHYT ở nước ta đã ra đời từ năm 1992, đến nay đã hơn 20 năm.

Năm 2017 là năm mà chính sách BHYT nhận được sự quan tâm rất lớn của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các Bộ ngành, các cấp chính quyền, cơ quan truyền thông và người dân. Nghị quyết số 20/2017/NQ-TW đã được ban hành với nhiều nội dung liên quan đến định hướng thực hiện chính sách BHYT như: “Hướng tới thực hiện bao phủ chăm sóc sức khoẻ và BHYT toàn dân; mọi người dân đều được quản lý, chăm sóc sức khoẻ; được bảo đảm bình đẳng về quyền và nghĩa vụ trong tham gia BHYT và thụ hưởng các dịch vụ y tế”; “Tỉ lệ tham gia BHYT đạt 95% dân số đến năm 2025”; “Tập trung đẩy nhanh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin từ quản lý bệnh viện, giám định BHYT, bệnh án điện tử tới chẩn đoán, xét nghiệm”; “Thực hiện nguyên tắc y tế công cộng do ngân sách nhà nước bảo đảm là chủ yếu. Khám, chữa bệnh do BHYT và người dân chi trả. Chăm sóc sức khoẻ ban đầu do BHYT, người dân và ngân sách nhà nước cùng chi trả”…

Quá trình triển khai thực hiện chính sách BHYT luôn luôn được Chính phủ quan tâm, chỉ đạo: Lãnh đạo Chính phủ trực tiếp chủ trì các cuộc họp với các địa phương có bội chi quỹ lớn để chỉ đạo các giải pháp kiểm soát chi phí; Chỉ đạo xây dựng Nghị định sửa đổi Nghị định 105, Thông tư số 37; tổ chức đối thoại với Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam… Ngoài ra, lãnh đạo Đảng, Quốc Hội, Chính phủ cũng trực tiếp đến thăm và làm việc tại BHXH Việt Nam, Hệ thống giám định điện tử.

Thời gian qua, sự phối hợp giữa BHXH Việt Nam và Bộ Y tế đã được nâng lên một bước. Cơ quan BHXH đã khẳng định được vai trò trong phối hợp xây dựng chính sách, đặc biệt là sửa đổi Nghị định 105, Thông tư số 37 và các văn bản quy phạm pháp luật khác. BHXH Việt Nam cũng nhận được sự ủng hộ rất mạnh mẽ từ phía Bộ Tài chính khi đề xuất các chính sách liên quan đến phát triển bền vững quỹ BHYT, quản lý chi KCB BHYT tiết kiệm, hiệu quả. BHXH Việt Nam đã phối hợp với Tổng cục Cảnh sát đánh giá 5 năm thực hiện Quy chế phối hợp và ký tiếp Quy chế phối hợp cho các năm tiếp theo.

Về phía các địa phương, các cấp chính quyền, đặc biệt là Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã có nhiều thay đổi trong nhận thức về chính sách BHYT, thường xuyên quan tâm chỉ đạo để nâng cao độ bao phủ BHYT và ổn định quỹ trên địa bàn. Thể hiện rõ nhất là rất nhiều tỉnh, Ủy ban nhân dân đã ban hành Quyết định giao kinh phí KCB BHYT năm 2018 cho các cơ sở KCB theo Quyết định số 17/2018/QĐ-TTg. Việc giao kinh phí này góp phần nâng cao trách nhiệm của cơ quan BHXH, Sở Y tế và cơ sở KCB trong quản lý và sử dụng quỹ KCB BHYT.

Năm 2017 cũng là năm việc thực hiện chính sách BHYT được truyền tải trên các phương tiện thông tin đại chúng lại nhiều nhất từ trước đến nay. Có thể nói, truyền thông đã đóng góp rất tích cực trong tổ chức chính sách BHYT, ngăn ngừa và giảm tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ BHYT.  

Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, ngành BHXH tiếp tục thực hiện tốt chính sách BHYT theo quy định của Luật BHYT; phát triển đối tượng tham gia BHYT nhanh, bền vững; thực hiện chi trả chi phí KCB BHYT đúng quy định theo phương châm chính xác, minh bạch, tiết kiệm và hiệu quả, đồng thời đảm bảo quyền lợi chính đáng của người tham gia BHYT.

Do đó, công tác thực hiện chính sách BHYT đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Cụ thể, tính đến ngày 31/12/2017, số đối tượng tham gia BHYT là 79,9 triệu người, tăng khoảng 4 triệu người so với năm 2016, đạt tỷ lệ 100,1% so với kế hoạch Chính phủ giao và tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 85,6%. Tất cả các địa phương đều đạt và vượt chỉ tiêu bao phủ BHYT được Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 1167/QĐ-TTg. Ước đến 31/5/2018 cả nước có 81,3 triệu người tham gia BHYT, đạt tỷ lệ bao phủ 86,6% dân số. Năm 2017 có 168 triệu lượt KCB BHYT tăng 14% so với năm 2016 trong đó số lượt KCB ngoại trú là 152,8 triệu lượt tăng 15% và số lượt KCB nội trú là 15,3 triệu lượt tăng 9% so với năm 2016.

Hội thảo đổi mới mô hình, phương pháp và quy trình thực hiện công tác giám định y tế.

PV: Tuy đạt được nhiều kết quả nổi bật nhưng công tác thực hiện chính sách BHYT hiện nay cũng đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Ông có thể chia sẻ về việc này?

Phó Tổng Giám đốc Phạm Lương Sơn:

Bên cạnh điểm sáng tích cực từ quá trình mở rộng diện bao phủ BHYT, triển khai những quy định mới của Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT, công tác tổ chức thực hiện chính, sách pháp luật BHYT phải đối mặt với nhiều khó khăn trong quản lý quỹ khám, chữa bệnh BHYT.

Năm 2017 có 168 triệu lượt KCB BHYT tăng 14% so với năm 2016 trong đó số lượt KCB ngoại trú là 152,8 triệu lượt tăng 15% và số lượt KCB nội trú là 15,3 triệu lượt tăng 9% so với năm 2016. Số chi KCB BHYT tăng thêm 30% so với năm 2016. Năm 2017 tần suất KCB là 2.1 trong khi năm 2016 là 1.9 lượt khám/thẻ/năm. Trong đó, tần suất KCB nội trú năm 2017 tăng 0.01 lượt. Như vậy, số đối tượng tham gia BHYT năm 2017 tăng 4,036 triệu so với năm 2016 nhưng số lượt KCB tăng 21,085 triệu lượt.

Số liệu trên Hệ thống thông tin BHYT cho thấy tần suất khám, chữa bệnh tăng cả ngoại trú và nội trú. 04 tháng đầu năm 2018, có 53.065 nghìn lượt KCB (bằng 31,5% số lượt năm 2017) với số chi KCB  là 28.783,9 tỷ đồng, chiếm 32% dự toán Chính phủ giao.

Thời gian qua, Bộ Y tế thực hiện nhiều đợt điều chỉnh giá dịch vụ y tế, qua đó tác động mạnh đến chi phí khám, chữa bệnh tại các bệnh viện. Bên cạnh đó, quy định xếp tương đương của Thông tư liên tịch số 37/2015/TTLT-BYT-BTC mà chưa được Thông tư 15/2018/TTLT-BYT-BTC khắc phục cũng làm tăng số lượng dịch vụ kỹ thuật được quỹ BHYT thanh toán và tăng các loại vật tư y tế được bổ sung ghi chú thanh toán ngoài giá dịch vụ kỹ thuật. Trong khi các văn bản quy phạm pháp luật chưa hướng dẫn đủ các nguyên tắc thanh toán, các trường hợp phát sinh trong thực tế dẫn đến tình trạng: cơ sở khám, chữa bệnh tăng cung ứng dịch vụ y tế để tăng thu, đặc biệt các dịch vụ kỹ thuật được thực hiện trên máy xã hội hóa; tăng chỉ định nhập viện điều trị nội trú khi chưa cần thiết; kéo dài ngày điều trị, lựa chọn chỉ định các dịch vụ kỹ thuật có mức giá cao nhưng chi phí thấp như Nội soi tai mũi họng, các dịch vụ phục hồi chức năng, y học cổ truyền, răng hàm mặt…

Đáng ngại nhất là các hành vi trục lợi Quỹ BHYT có xu hướng gia tăng, phức tạp hơn. Tình trạng lạm dụng BHYT xảy ra tại khá nhiều cơ sở KCB nhưng vẫn chưa được phát hiện và xử lý.

Phó Tổng Giám đốc Phạm Lương Sơn phát biểu tại Hội thảo đổi mới mô hình, phương pháp và quy trình thực hiện công tác giám định y tế.

PV: Trước thực tế còn nhiều khó khăn, thách thức trong công tác thực hiện chính sách BHYT, BHXH Việt Nam sẽ triển khai những giải pháp gì để khắc phục thưa ông?

Phó Tổng Giám đốc Phạm Lương Sơn:

BHXH Việt Nam tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế để xây dựng, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về BHYT, hướng dẫn cụ thể về một số còn vướng mắc trong tổ chức thực hiện tập trung vào các vấn đề chính như: Về Giấy phép hoạt động, chứng chỉ hành nghề, bổ sung chứng chỉ hành nghề; chứng chỉ đào tạo; thanh toán đối với các DVKT được thực hiện từ các máy móc, trang thiết bị được mượn, thuê của các công ty nhưng không xây dựng Đề án theo quy định của Thông tư số 15/2007/TT-BYT; về thanh toán chi phí liên quan đến định mức trong giá dịch vụ KCB; hoàn thiện và ban hành các quy trình chuyên môn kỹ thuật, hướng dẫn chẩn đoán và điều trị nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh và là công cụ phục vụ công tác giám định BHYT; tổ chức đào tạo, tập huấn để BHXH địa phương ứng dụng hiệu quả nhất các chức năng của Phần mềm giám định BHYT trong công tác giám định; tổ chức kiểm tra chuyên sâu, kiểm tra hướng dẫn nghiệp vụ tại một số tỉnh có chi phí vượt quỹ, vượt trần lớn và các tỉnh theo Kế hoạch đã được Tổng Giám đốc phê duyệt;...

Đối với BHXH các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: Lãnh đạo BHXH các tỉnh, thành phố, tăng cường chỉ đạo công tác giám định; phối hợp với Ngành Y tế kịp thời tháo gỡ những khó khăn vướng mắc; thường xuyên báo cáo, tham mưu với Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân về các giải pháp phát triển BHYT, quản lý sử dụng hiệu quả quỹ KCB để chỉ đạo các đơn vị thực hiện.

BHXH các tỉnh, thành phố cần chú trọng hơn nữa đối với công tác giám định: bố trí nhân lực, phương tiện làm việc, đào tạo phát triển nguồn nhân lực. Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tham gia BHYT và tiếp cận với các dịch vụ khám, chữa bệnh. Tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, giám sát công tác khám, chữa bệnh BHYT: Kết nối liên thông dữ liệu đầy đủ, chuyển dữ liệu trong ngày, thực hiện giám định điện tử, từng bước thay đổi bệnh án giấy bằng bệnh án điện tử.  Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý các hành vi lạm dụng, trục lợi quỹ BHYT. Đẩy mạnh công tác truyền thông về chính sách pháp luật BHYT theo hướng thực hiện đa dạng các loại hình truyền thông phù hợp với từng nhóm đối tượng.        

BHXH Việt Nam tăng cường ứng dụng CNTT trong thực hiện chính sách BHYT.

PV: Thưa ông, ngày 01/7 hàng năm là Ngày BHYT Việt Nam đang đến gần. Xin ông cho biết, một số hoạt động nổi bật của Ngành hưởng ứng ngày BHYT Việt Nam năm nay?

Phó Tổng Giám đốc Phạm Lương Sơn:

Với mục đích đẩy mạnh công tác truyền thông, phổ biến chính sách, pháp luật về BHYT; về vị trí, vai trò và tầm quan trọng của chính sách BHYT trong hệ thống an sinh xã hội nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm của các cấp, các ngành, các tổ chức chính trị - xã hội, người dân tích cực và chủ động tham gia BHYT; Các hoạt động tuyên truyền nhân ngày BHYT Việt Nam năm nay được tiến hành rộng rãi, đồng bộ ở các cấp, các ngành, các địa phương. Hình thức tuyên truyền đa dạng, phong phú, thiết thực. Nội dung tuyên truyền ngắn gọn, chính xác, dễ hiểu, tạo thuận lợi cho các nhóm đối tượng được tiếp cận đầy đủ thông tin về chính sách, pháp luật BHYT; Đảm bảo mọi tầng lớp nhân dân hiểu rõ, hiểu đúng các nội dung cơ bản của chính sách, pháp luật BHYT và tạo diễn đàn để chủ sử dụng lao động, người lao động, người dân và cộng đồng xã hội có thể phản biện những điểm bất cập nhằm xây dựng và hoàn thiện chính sách, pháp luật về BHYT phù hợp với tình hình thực tiễn.

Trong đó, tập trung tuyên truyền chú trọng đến từng nhóm đối tượng, đặc biệt là người thuộc hộ gia đình cận nghèo, hộ gia đình làm nông, lâm, ngư và diêm nghiệp, học sinh, sinh viên (HSSV), nhóm có tỷ lệ tham gia BHYT thấp...

BHXH Việt Nam phối hợp với Bộ Y tế tổ chức Hội nghị trực tuyến “Nâng cao chất lượng khám chữa bệnh tuyến cơ sở” nhằm đưa ra các giải pháp thực tế để nâng cao chất lượng KCB BHYT tại các cơ sở y tế tuyến huyện, xã.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Phó Tổng Giám đốc!