Việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh là chính sách mới lần đầu được triển khai. Do đó, để các chủ hộ kinh doanh nắm rõ quy định, đồng thuận và chủ động tham gia BHXH bắt buộc, ngay từ giai đoạn chuẩn bị đến khi Luật BHXH năm 2024 chính thức có hiệu lực, toàn hệ thống BHXH Việt Nam đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, như: đẩy mạnh tuyên truyền rộng rãi để chủ hộ hiểu rõ quyền lợi, trách nhiệm đóng BHXH và các chế tài liên quan; ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn BHXH các tỉnh chuẩn bị dữ liệu, thống kê thông tin của các chủ hộ kinh doanh thuộc diện đóng BHXH bắt buộc trên địa bàn; tổ chức Hội nghị, gửi thông báo, hoặc cử viên chức trực tiếp đến hộ kinh doanh để đôn đốc, hướng dẫn lập hồ sơ đăng ký tham gia BHXH. Đồng thời, cơ quan BHXH cũng tranh thủ sự ủng hộ của chính quyền địa phương, phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành liên quan trong việc rà soát, vận động, đưa chủ hộ kinh doanh tham gia BHXH bắt buộc theo quy định.

Hơn 12.300 chủ hộ kinh doanh đã đóng BHXH bắt buộc (Ảnh minh họa)

Với sự nỗ lực, chủ động của toàn hệ thống BHXH Việt Nam, đến nay, cả nước có hơn 12.300 người là chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai đang tham gia BHXH bắt buộc. Tiền lương đóng BHXH bắt buộc bình quân chung toàn quốc của chủ hộ khoảng 3,5 triệu đồng/tháng.

Một số địa phương có số chủ hộ tham gia BHXH bắt buộc lớn như: Thành phố Hồ Chí Minh (trên 1.960 người), Hà Nội (trên 1.160 người); Vĩnh Long (trên 780 người), Hải Phòng (trên 720 người), Đồng Nai (trên 750 người); Thái Nguyên, Lâm Đồng (gần 600 người)…

Qua rà soát cho thấy, bên cạnh các trường hợp đóng BHXH theo diện là chủ hộ kinh doanh thì có số lượng lớn chủ hộ kinh doanh đã và đang tham gia BHXH bắt buộc cùng với người lao động tại các doanh nghiệp, tổ chức (những người này vừa là chủ hộ vừa là người làm việc theo hợp đồng lao động với các doanh nghiệp…). Cũng có những trường hợp là chủ hộ kinh doanh nhưng đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng nên không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc theo quy định.

Theo quy định, chủ hộ kinh doanh đóng BHXH, BHYT bắt buộc với mức 29,5% trên mức tiền lương tháng do chủ hộ chọn làm căn cứ đóng, nhưng không thấp hơn mức tham chiếu (hiện bằng mức lương cơ sở) và không cao hơn 20 lần mức tham chiếu. Tỷ lệ 29,5% gồm: 22% đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất; 3% vào quỹ ốm đau, thai sản; 4,5% vào quỹ BHYT.

Như vậy, với mức tham chiếu hiện hành, mức đóng của chủ hộ kinh doanh hiện nay như sau:

Mức đóng thấp nhất: 29,5% × 2.340.000 = 690.300 đồng/tháng;

Mức đóng cao nhất (20 lần mức tham chiếu): 29,5% × 20 × 2.340.000 = 13.806.000 đồng/tháng./.