Sáng 10/12, với 448/450 đại biểu có mặt tán thành (chiếm 94,71%), Quốc hội chính thức thông qua Luật Dân số gồm 8 chương, 30 điều. Luật sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2026.

Trình bày báo cáo tóm tắt dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết dự án lần này thể hiện bước chuyển quan trọng, đưa trọng tâm chính sách từ kế hoạch hóa gia đình sang tiếp cận dân số và phát triển. Luật quy định về truyền thông - giáo dục dân số; duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; thích ứng già hóa dân số; nâng cao chất lượng dân số; cùng các điều kiện bảo đảm thực hiện công tác dân số.

Để duy trì mức sinh thay thế, Luật bổ sung nhiều chính sách mới. Đáng chú ý, lao động nữ sinh con thứ hai được nghỉ thai sản 7 tháng; lao động nam được nghỉ 10 ngày làm việc khi vợ sinh con. So với quy định hiện hành, thời gian nghỉ của lao động nữ tăng thêm một tháng.

Luật cũng bổ sung các chính sách hỗ trợ tài chính: hỗ trợ phụ nữ dân tộc thiểu số rất ít người khi sinh con; hỗ trợ phụ nữ tại những địa phương có mức sinh thấp; và hỗ trợ phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi. Đặc biệt, người có từ hai con đẻ trở lên sẽ được ưu tiên mua, thuê mua hoặc thuê nhà ở xã hội. Chính phủ được giao quy định mức hưởng cụ thể theo điều kiện kinh tế - xã hội từng thời kỳ.

Quốc hội thông qua Luật Dân số (nguồn: Internet)

Luật Dân số đặt ra khung chính sách tổng thể, gắn với các lĩnh vực lao động, việc làm, tiền lương, BHXH, BHYT, trợ cấp, giáo dục, chăm sóc sức khỏe và nhà ở, nhằm ổn định và duy trì mức sinh thay thế bền vững.

Cũng trong sáng 10/12, Quốc hội thông qua Luật Phòng bệnh với 93,02% đại biểu tán thành. Luật gồm 6 chương, 46 điều và có hiệu lực từ ngày 1/7/2026.

Một nội dung được quan tâm lớn là quy định về khám sức khỏe định kỳ và khám sàng lọc miễn phí. Để bảo đảm nguồn lực thực hiện, Chính phủ đã điều chỉnh quy định theo hướng đa dạng hóa nguồn kinh phí, gồm ngân sách nhà nước, xã hội hóa và đặc biệt là nguồn từ Quỹ BHYT.

Điều 44 của Luật sửa đổi, bổ sung Luật BHYT, cho phép Quỹ BHYT chi trả chi phí khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc miễn phí theo lộ trình phù hợp với khả năng cân đối quỹ. Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhận định đây là bước đột phá quan trọng nhằm thể chế hóa các Nghị quyết số 20 và 72.

Luật cũng hoàn thiện các quy định về phòng chống bệnh không lây nhiễm, rối loạn tâm thần và dinh dưỡng, hướng tới quản lý nguy cơ, tăng cường sàng lọc và phát hiện sớm bệnh, đặc biệt với nhóm yếu thế và vùng khó khăn. Nội dung phòng chống bệnh truyền nhiễm được điều chỉnh trên cơ sở bài học từ đại dịch COVID-19, khắc phục các bất cập và phù hợp với bối cảnh mới.

Đối với Quỹ phòng bệnh, Luật yêu cầu tách bạch mục tiêu - nhiệm vụ của quỹ để tăng tính minh bạch. Quỹ được bổ sung nhiệm vụ chi cho khám sức khỏe định kỳ và sàng lọc miễn phí nhằm bảo đảm nguồn lực ổn định cho chính sách mới.

Các vấn đề về kỹ thuật văn bản, thống nhất pháp luật, thuật ngữ, hành vi bị nghiêm cấm và trách nhiệm của cơ quan quản lý – báo chí đã được rà soát, chỉnh lý kỹ lưỡng trước khi Luật được Quốc hội thông qua./.