Công tác tuyên truyền, tư vấn và hỗ trợ giải đáp chính sách có vai trò quan trọng trong việc giúp người dân hiểu, tiếp cận chính sách BHXH, BHYT.

Chuyển động tích cực từ cơ sở

06 tháng đầu năm 2025, tổng số người tham gia BHXH, BHYT và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) tại TP.Hồ Chí Minh đạt 11.553.392 người. Trong đó, có 3.916.774 người tham gia BHXH bắt buộc, 91.399 người tham gia BHXH tự nguyện, 3.837.005 người tham gia BHTN và 11.461.993 người tham gia BHYT. Những con số này cho thấy nỗ lực lớn của toàn hệ thống chính quyền và cơ quan BHXH thành phố trong công cuộc bảo đảm an sinh xã hội cho người dân trên địa bàn.

Tỷ lệ người lao động trong độ tuổi tham gia BHXH đạt 58,59%, tỷ lệ tham gia BHTN là 56,09% và tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 82,1%. Đây là mức tăng trưởng ổn định trong bối cảnh thị trường lao động của thành phố còn tiềm ẩn nhiều biến động. Tuy nhiên, so với cuối năm 2024, tổng số người tham gia các loại hình bảo hiểm của thành phố lại giảm 37.098 người, tương ứng 0,33%. Điều này đặt ra yêu cầu phải có những giải pháp sáng tạo, sát thực tế hơn.

Trong bối cảnh từ ngày 1/7/2025, Luật BHXH năm 2024 có hiệu lực thi hành, BHXH TP.Hồ Chí Minh đã chủ động triển khai nhiều biện pháp truyền thông sâu rộng, trong đó chú trọng truyền thông việc mở rộng nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, với nhóm chủ hộ kinh doanh cá thể. Chỉ tính riêng trong tháng 7/2025, BHXH phường Tân Định đã tổ chức 4 hội nghị tuyên truyền để trực tiếp làm việc với 256 hộ kinh doanh có nộp thuế kê khai và 963 hộ nộp thuế khoán. Kết quả, đã có 337 chủ hộ kinh doanh lập hồ sơ tham gia BHXH. Tại BHXH cơ sở Dĩ An, mô hình phối hợp giữa chính quyền và BHXH cơ sở thông qua các Ban Chỉ đạo chính sách BHXH, BHYT ở cấp phường Đông Hòa, Tân Đông Hiệp, Dĩ An đã phát huy hiệu quả tích cực. Các Ban Chỉ đạo này không chỉ tham mưu mà còn trực tiếp vận động, truyền thông và giải quyết các vướng mắc phát sinh, giúp người dân hiểu rõ hơn về quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia BHXH, BHYT, BHTN.

Bên cạnh đó, BHXH TP.Hồ Chí Minh còn triển khai ký các Quy chế phối hợp với chính quyền địa phương, tăng cường kết nối thông tin với các sở, ngành liên quan để quản lý đơn vị, doanh nghiệp (DN) đang hoạt động, giải thể, phá sản, thành lập mới trên địa bàn, từ đó xác minh số lao động thuộc diện phải tham gia BHXH, BHYT theo quy định. Đồng thời, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để đảm bảo các đơn vị thực hiện nghiêm nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động.

Nhận diện, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc

Dù có nhiều chuyển biến tích cực, nhưng công tác phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BHTN vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Thứ nhất, tỷ lệ học sinh, sinh viên tham gia BHYT ở một số trường còn thấp. Nguyên nhân chủ yếu do nhận thức của phụ huynh và học sinh chưa đầy đủ; nhiều em có hoàn cảnh khó khăn nên ngại đóng phí dù đã được Nhà nước hỗ trợ 50% mức đóng. Một số trường học vẫn chưa thực sự quyết tâm phối hợp với cơ quan BHXH trong công tác vận động học sinh, sinh viên tham gia BHYT. Để khắc phục tình trạng này, BHXH TP.Hồ Chí Minh đề xuất Bộ Tài chính, BHXH Việt Nam phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo các trường đại học, cao đẳng đẩy mạnh truyền thông chính sách BHYT; đưa tỷ lệ học sinh tham gia BHYT vào chỉ tiêu thi đua, đồng thời, đưa tiền đóng BHYT vào khoản thu bắt buộc đầu năm học để bảo đảm quyền lợi khám chữa bệnh của các em học sinh, sinh viên không bị gián đoạn.

BHYT giúp học sinh, sinh viên an tâm học tập, thắp sáng ước mơ.

Cạnh đó, thời gian qua, mặc dù hệ thống BHXH Việt Nam đã phối hợp với cơ quan Thuế về chia sẻ dữ liệu và phối hợp công tác, tuy nhiên dữ liệu cung cấp còn chưa đầy đủ, chưa kịp thời, không cập nhật thường xuyên nên cơ quan BHXH vẫn gặp khó khăn trong việc xác định chính xác các đối tượng có nghĩa vụ tham gia BHXH, BHYT. Về việc này, BHXH TP.Hồ Chí Minh kiến nghị cần tiếp tục triển khai Quy chế phối hợp mới giữa BHXH Việt Nam với Cục Thuế, đảm bảo công tác cung cấp dữ liệu kịp thời, chính xác, phù hợp yêu cầu quản lý trong tình hình mới.

Ngoài ra, vẫn còn những rào cản từ hạ tầng kỹ thuật, BHXH TP.Hồ Chí Minh đã báo cáo lên BHXH Việt Nam và đề xuất nâng cấp hạ tầng kỹ thuật; đồng thời, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chuyên môn nghiệp vụ nhằm nâng cao hiệu quả xử lý công việc, đảm bảo phục vụ người dân, doanh nghiệp ngày một chuyên nghiệp, kịp thời và hiệu quả hơn.

Đáng chú ý, trong quá trình chuyển đổi mô hình tổ chức hành chính tại một số địa phương, công tác phối hợp giữa chính quyền cơ sở và cơ quan BHXH bước đầu còn gặp khó khăn. Tại các khu vực giáp ranh, người dân, đặc biệt là học sinh, sinh viên đôi khi chưa nắm rõ địa bàn quản lý mới nên gặp khó khăn trong việc gia hạn thẻ BHYT. Bên cạnh đó, do thay đổi về tổ chức, một số xã, phường chưa kịp phân công rõ cán bộ tiếp nhận hồ sơ hoặc có cán bộ mới chưa được tập huấn nghiệp vụ trong lĩnh vực BHXH, BHYT, dẫn đến việc hướng dẫn, hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục còn chưa đồng đều. Để tháo gỡ vướng mắc này, BHXH TP.Hồ Chí Minh sẽ nghiên cứu, đề xuất các giải pháp cụ thể với chính quyền địa phương nhằm đảm bảo việc phục vụ người dân không bị gián đoạn, phù hợp thực tiễn, đặc biệt trong bối cảnh chính sách BHXH, BHYT đang ngày càng mở rộng độ bao phủ và hướng đến sự hài lòng của người thụ hưởng.

Thời gian tới, BHXH TP.Hồ Chí Minh đặt mục tiêu tiếp tục: nâng cao chất lượng dịch vụ công trong toàn hệ thống, hoàn thiện quy trình thủ tục theo hướng đơn giản, minh bạch, thuận tiện; đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, mở rộng hệ sinh thái số để người dân, doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận với các dịch vụ về BHXH, BHYT, BHTN; đổi mới, đa dạng hóa các hoạt động truyền thông, tư vấn và hỗ trợ giải đáp chính sách BHXH, BHYT, BHTN nhằm nâng cao nhận thức, tạo sự đồng thuận từ người dân và trách nhiệm đồng hành của doanh nghiệp; phối hợp chặt chẽ với các đơn vị có liên quan để triển khai hiệu quả các chỉ tiêu mà Nghị quyết 42-NQ/TW và Chỉ thị số 36-CT/TW ngày 01/7/2024 của Thành uỷ thành phố về việc thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 25/3/2018 Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khoá XII về cải cách chính sách BHXH trên địa bàn TP.Hồ Chí Minh đề ra "đến năm 2030, có ít nhất 62% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, 57% tham gia BHTN và 95% dân số tham gia BHYT";... Từ đó, góp phần củng cố hệ thống an sinh xã hội bền vững cho người dân, người lao động, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố trong bối cảnh đổi mới và hội nhập./.