Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị toàn quốc tổng kết Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 và định hướng nội dung giai đoạn 2026-2030 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Hội nghị được tổ chức trực tiếp tại trụ sở Chính phủ, trực tuyến với 34 tỉnh, thành phố trong cả nước. Đồng chủ trì Hội nghị có các đồng chí: Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến; Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hoà Bình, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh. Dự Hội nghị có lãnh đạo các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương; lãnh đạo các tỉnh, thành phố; các đại sứ, đại diện các tổ chức quốc tế tại Việt Nam.

Đảm bảo sự phát triển đồng bộ của các vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh rằng việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ là trách nhiệm và nghĩa vụ của Nhà nước, mà còn là mệnh lệnh từ trái tim, thể hiện tình cảm sâu sắc và sự quan tâm đặc biệt đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Đây là chương trình mang tính nhân văn cao cả, phản ánh cam kết của Đảng, Chính phủ trong việc cải thiện đời sống cho đồng bào các dân tộc thiểu số ở những khu vực còn khó khăn về cơ sở hạ tầng, giáo dục, y tế, vệ sinh môi trường và sinh kế.

Dù đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trong việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia, nhưng Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng bày tỏ sự lo ngại về những vấn đề còn tồn tại. Ông cho rằng công tác triển khai chương trình còn thiếu sự đồng bộ, mang tính manh mún và chia cắt. Các hoạt động vẫn chưa gắn kết chặt chẽ, thiếu trọng tâm và chưa đi đúng hướng vào những vấn đề cốt lõi.

Một trong những khó khăn lớn nhất là tình trạng cơ sở hạ tầng ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn yếu kém, giao thông đi lại khó khăn, thiếu thốn cơ sở vật chất cho giáo dục và y tế, và nhiều khu vực vẫn chưa có đủ các dịch vụ cơ bản. Những vấn đề này là nguyên nhân chính dẫn đến sự chậm phát triển, khiến đời sống của người dân vùng cao vẫn còn nhiều khó khăn.

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, trong giai đoạn tiếp theo, cần có một chiến lược toàn diện, mạnh mẽ và quyết liệt hơn để đảm bảo sự phát triển đồng bộ của các vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Kết quả nổi bật sau 5 năm thực hiện chương trình

Trong 5 năm qua, Chương trình mục tiêu quốc gia đã có những thành tựu đáng ghi nhận. Các nhiệm vụ cơ bản trong chương trình đã đạt hoặc vượt kế hoạch đề ra. Tỷ lệ giảm nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số đạt bình quân 3,4%, vượt mục tiêu chương trình (3,2%). Thu nhập bình quân của người dân trong vùng dân tộc thiểu số tăng mạnh, đạt mức 43,4 triệu đồng/người, tăng 3,1 lần so với năm 2020.

Cùng với đó, các dự án hỗ trợ đất ở, nhà ở, chuyển đổi nghề cho các hộ dân trong vùng đã giúp hàng chục nghìn hộ thoát nghèo, ổn định cuộc sống. Hệ thống giáo dục và đào tạo nghề được đầu tư mạnh mẽ, tỷ lệ lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề đạt 54,8%, vượt mục tiêu 50% đề ra. Chương trình cũng đã giúp bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số, đồng thời tăng cường công tác y tế, đảm bảo người dân được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe hiện đại.

Mặc dù đạt được nhiều kết quả khả quan, nhưng vẫn còn ba nhóm mục tiêu lớn chưa hoàn thành, đó là cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật và xã hội ở các xã, thôn đặc biệt khó khăn. Tỷ lệ trường học được xây dựng kiên cố mới đạt 94,6%, tỷ lệ đồng bào được xem truyền hình đạt 97%, và tỷ lệ đồng bào được nghe đài phát thanh đạt 98,3%, thấp hơn mục tiêu đã đề ra.

Bên cạnh đó, tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số vẫn là một vấn đề lớn. Việc giải quyết vấn đề này vẫn còn nhiều khó khăn và chưa có giải pháp hiệu quả để đáp ứng nhu cầu về đất đai của người dân, đặc biệt là ở những khu vực có địa hình khó khăn, đất đai không thuận lợi cho sản xuất.

Hội nghị cũng ghi nhận nhiều tham luận nhằm làm rõ các vấn đề còn tồn tại, đưa ra giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia, đồng thời xác định các biện pháp cần thiết để đạt được mục tiêu phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong giai đoạn tới.

Triển khai đồng bộ các giải pháp để đạt các mục tiêu đề ra

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu, trong giai đoạn 2026-2030, cần tập trung vào các nhóm mục tiêu này, tiếp tục giải quyết dứt điểm các vấn đề về cơ sở hạ tầng và đất đai, đồng thời duy trì và phát triển mạnh mẽ các nhóm mục tiêu đã hoàn thành trong giai đoạn I.

Trong giai đoạn tiếp theo (2026-2030), Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu thực hiện một số giải pháp mạnh mẽ để thúc đẩy phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Theo đó, các mục tiêu chính trong giai đoạn này sẽ tập trung vào ba lĩnh vực quan trọng: cải thiện cơ sở hạ tầng, phát triển sản xuất, và nâng cao chất lượng đời sống.

Một trong những vấn đề cấp bách là hoàn thiện cơ sở hạ tầng thiết yếu, bao gồm hệ thống giao thông, điện, nước sạch, trường học, bệnh viện và các công trình công cộng khác. Các dự án này cần được triển khai một cách bài bản và có sự tham gia tích cực từ các cấp chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng.

Thủ tướng cũng yêu cầu tăng cường công tác đào tạo nghề cho người dân, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản, giúp người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số có thể nâng cao thu nhập, cải thiện sinh kế và tiếp cận các cơ hội việc làm.

Tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo

Một trong những chiến lược quan trọng là đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trong phát triển sản xuất. Thủ tướng khẳng định, các vùng đồng bào dân tộc thiểu số có nhiều tiềm năng phát triển sản phẩm đặc trưng, đặc biệt là các sản phẩm nông sản, thực phẩm sạch, hữu cơ. Việc áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất sẽ giúp nâng cao chất lượng, năng suất, đồng thời mở rộng thị trường tiêu thụ, đặc biệt là xuất khẩu.

Thủ tướng cũng chỉ ra rằng, các sản phẩm OCOP (Chương trình mỗi xã một sản phẩm) của các địa phương cần được phát triển mạnh mẽ hơn nữa, đồng thời phải xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm này để nâng cao giá trị và uy tín trên thị trường trong và ngoài nước.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu kết luận Hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Các giải pháp hỗ trợ tài chính và liên kết với doanh nghiệp

Thủ tướng đề xuất, các ngân hàng cần chủ động cung cấp vốn cho các hộ gia đình, hợp tác xã và doanh nghiệp tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đồng thời liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp để xây dựng các chuỗi giá trị sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Việc này sẽ giúp tạo ra sự liên kết bền vững giữa Nhà nước, người dân, doanh nghiệp và ngân hàng, tạo nền tảng cho sự phát triển kinh tế bền vững.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc huy động sự tham gia của cộng đồng, đặc biệt là sự đóng góp của các tổ chức xã hội, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế, để thúc đẩy phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Phát triển toàn diện để bảo đảm an sinh xã hội và quốc phòng an ninh

Thủ tướng khẳng định, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ là tăng trưởng kinh tế, mà còn phải gắn liền với công tác đảm bảo an sinh xã hội và quốc phòng an ninh. Các hoạt động phát triển cần phải chú trọng đến việc cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của người dân, đồng thời nâng cao khả năng phòng chống thiên tai, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Trong quá trình triển khai các chương trình phát triển, cần phải đảm bảo tính công bằng, không để ai bị bỏ lại phía sau. Thủ tướng nhấn mạnh sự cần thiết phải duy trì và phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đặc biệt là trong việc phối hợp giữa các cấp chính quyền, lực lượng vũ trang và cộng đồng dân cư trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển.

Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ là nhiệm vụ cấp bách của Đảng, Nhà nước mà còn là một mệnh lệnh từ trái tim, thể hiện sự quan tâm sâu sắc đối với các vùng dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn. Để chương trình này đạt được thành công bền vững, cần phải tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp về cơ sở hạ tầng, sản xuất, giáo dục, y tế và an sinh xã hội, đồng thời huy động mọi nguồn lực xã hội tham gia vào quá trình phát triển.

Với quyết tâm và hành động mạnh mẽ của hệ thống chính trị, sự vào cuộc tích cực của cộng đồng và sự hợp tác chặt chẽ của các doanh nghiệp, chương trình sẽ góp phần đưa Việt Nam tiến lên một đất nước phát triển toàn diện, vững mạnh và bền vững.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng trao Huân chương Lao động hạng 3 cho 31 huyện của 12 tỉnh có thành tích nổi bật trong xây dựng nông thôn mới - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

*** Tại Hội nghị, Bộ Nội vụ đã công bố các quyết định của Chủ tịch nước và Thủ tướng Chính phủ khen thưởng 306 tập thể, cá nhân tiêu biểu trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia và phong trào thi đua. Cụ thể, 31 huyện của 12 tỉnh, gồm 12 huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 19 huyện đạt chuẩn nông thôn mới được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng 3; 275 tập thể, cá nhân được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ./.